مراحل حرمت شراب
حرمت خمر و حد خمر در کدام آیه و سوره از قرآن آمده؟
اسلام به جهت مراعات اصول روانی و اجتماعی، شراب را بهصورت تدریجی و در چهار مرحله حرام دانست. هر یک از این چهار مرحله به صورت آیات نازل شدند و در سورههای مختلفی از قرآن وجود دارند. شرابخواری، در زمان جاهلیت فوقالعاده رواج داشته است. اسلام میخواست با رعایت اصول روانی و اجتماعی با عمل، مبارزه کند.[۱] تحریم شراب در چهار مرحله انجام شده است:
مرحله اول: ﴿وَمِنْ ثَمَرَاتِ النَّخِيلِ وَالْأَعْنَابِ تَتَّخِذُونَ مِنْهُ سَكَرًا وَرِزْقًا حَسَنًا ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ؛ و از ميوه درختان خرما و انگور، باده مستیبخش و خوراكى نيكو براى خود مىگيريد. قطعاً در اين [ها] براى مردمى كه تعقل میكنند نشانهاى است.﴾(نحل:۶۷)
مفسران معتقدند آیه دلالت بر زشتی نوشیدن شراب دارد؛ زیرا شراب را در مقابل رزق نیک قرار داده، تا بفهماند شراب، رزق نیکو نیست.[۲]
مرحله دوم: ﴿یَسْأَلُونَک عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ قُلْ فِیهِمَا إِثْمٌ کبِیرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَآ أَکبَرُ مِن نَّفْعِهِمَا؛ در باره شراب و قمار، از تو میپرسند، بگو: «در آن دو، گناهى بزرگ، و سودهايى براى مردم است، و گناهشان از سودشان بزرگتر است.»﴾(بقره:۲۱۹)
کلمه «اثم» به هر کاری گفته میشود که انسان را از رسیدن به نیکیها و کمالات باز میدارد. وجود «اثم کبیر» در شراب و قمار، دلیل بر تأثیر منفی این دو در رسیدن به تقوا و کمالات معنوی و انسانی دارد.[۳]
مرحله سوم: ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ لاَ تَقْرَبُواْ الصَّلاَه وَأَنتُمْ سُکارَی؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! در حال مستی به نماز نزدیک نشوید، تا بدانید چه میگویید﴾(نساء:۴۳)
در این آیه خداوند نماز خواندن در حالت مستی را ممنوع اعلام کرده است.
مرحله چهارم: ﴿یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَیْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّکمْ تُفْلِحُونَ.؛ ای کسانی که ایمان آوردهاید! شراب و قمار و بتها و ازلام (نوعی بخت آزمایی)، پلید و از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید!.﴾(مائده:۹۰)
این آیه، فرمان قاطع برای اجتناب از شراب و آخرین مرحله تحریم شراب را بیان میکند.[۴]