پیش نویس:پدیده حیات و مرگ در قرآن

سؤال

قرآن کریم دو پدیده حیات و مرگ را چگونه توصیف می‌کند؟

درگاه‌ها

قرآن کریم در آیات فراوانی از دو پدیده حیات و مرگ که از پدیده‌های عجیب عالم آفرینش می‌باشند، سخن به میان آورده و اساساً حیات در منطق قرآن به‌طور مطلق فیضی عالی و بالاتر و فراتر از جسم محسوس است. از آنجا که ذکر تمام موارد حیات و ممات در قرآن کریم از حوصله این پاسخ خارج است، به همین خاطر به برخی از آنها اشاره می‌شود.

روایت حضرت علی(ع) در مورد مرگ و حیات

حضرت امام علی (ع) می‌فرماید:

« زندگی جز به دینداری و مرگ جز با از دست دادن یقین نیست، پس، از آب شیرین و گوارا بنوشید، تا شما را از خواب غفلت بیدار کند و از سموم کشنده بپرهیزید.

»

اشاره‌های قرآن به مرگ و حیات

از جمله مواردی از حیات و ممات که در قرآن کریم مورد اشاره قرار گرفته عبارتند از:

۱. حیات و مرگ تمام موجودات در اختیار و دست خداوند متعال است؛

﴿ الذی خلق الموت و الحیاة لیبلوکم ایکم احسن عملاً و هو العزیز الغفور

آنکس که مرگ و حیات را آفرید تا شما را بیازماید که کدام یک از شما بهتر عمل می‌کنید و او شکستناپذیر و بخشنده است.

﴾

۲. مرگ همواره در تعقیب انسان‌هاست و زندگی و حیات در دنیا فریبنده است.

﴿ کُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ … وَ مَا الْحَیاةُ الدُّنْیا إِلاَّ مَتاعُ الْغُرُورِ

هر کسی مرگ را می‌چشد… و زندگی دنیا چیزی جز سرمایه فریب نیست.

﴾

۳. چگونگی حیات و مرگ مؤمنان:

﴿ الا ان اولیاءالله لاخوف علیهم و لاهم یحزنون، الذین امنوا و کانوا یتقون لهم البشری فی الحیاة الدنیا و فی الاخرة لاتبدیل لکمات الله ذلک هو الفوز العظیم

آگاه باشید (دوستان و) اولیای خدا نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند. همانها که ایمان آوردند، و از مخالفت فرمان خدا پرهیز می‌کردند، در زندگی دنیا و در آخرت، شاد (و مسرور) اند، وعده‌های الهی تخلف ناپذیر است، این است آن رستگاری بزرگ.

﴾

۴. چگونگی مرگ کافران:

﴿ الذین تتوفاهم الملائکه ظالمی انفسهم…

همانها که فرشتگان (مرگ) روحشان را می‌گیرند، در حالی که به خود ظلم کرده بودند….

﴾

۵. منشأ و سرچشمه حیات و مرگ خداوند متعال است؛

﴿ لا اله هو یحیی و یمیت فامنوا بالله و رسوله النبی الامی الذی یومن بالله و کلماته و اتبعوه لعلکم تهتدون

معبودی جز او نیست زنده می‌کند و میمیراند، پس ایمان بیاورید به خدا و فرستادهاش آن پیامبر درس نخواندهای که به خدا و کلماتش ایمان دارد و از او پیروی کنید تا هدایت یابید.

﴾

۶. شهیدان راه خدا، زنده‌اند:

﴿ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لکِنْ لا تَشْعُرُونَ

و به آنها که در راه خدا کشته می‌شوند، مرده نگویید! بلکه آنان زندهاند، ولی شما نمی‌فهمید.

﴾

۷. تعداد مرگ و زندگی انسان:

﴿ قالُوا رَبَّنا أَمَتَّنَا اثْنَتَیْنِ وَ أَحْیَیْتَنَا اثْنَتَیْنِ فَاعْتَرَفْنا بِذُنُوبِنا فَهَلْ إِلی خُرُوجٍ مِنْ سَبِیلٍ

آنها می‌گویند: "پروردگارا! مارا دو بار می‌راندی و دوبار زنده کردی، اکنون به گناهان خود معترفیم آیا راهی برای خارج شدن (از دوزخ) وجود دارد؟

﴾

۸. حقیقت حیات و مرگ؛

﴿ کَیْفَ تَکْفُرُونَ بِاللَّهِ وَ کُنْتُمْ أَمْواتاً فَأَحْیاکُمْ ثُمَّ یُمِیتُکُمْ ثُمَّ یُحْیِیکُمْ ثُمَّ إِلَیْهِ تُرْجَعُونَ

چگونه به خداوند کافر می‌شوید؟! در حالی که شما مردگان (و اجسام بیروحی) بودید، و او شما را زنده کرد، سپس شما را میمیراند، و بار دیگر شما را زنده می‌کند؛ سپس به سوی او بازگردانده می‌شوید.

﴾

۹. حیات طیبه و پاکیزه صالحان و مؤمنان:

﴿ مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً وَ لَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا یَعْمَلُونَ

هرکس کار شایستهای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که مؤمن است، او را به حیاتی پاک زنده می‌داریم و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند خواهیم داد.

﴾

۱۰. حتمی و قطعی بودن مرگ:

﴿ انا لله و انا الیه راجعون

ما از آن خداییم، وبه سوی او بازمی‌گردیم.

﴾