حیات طیبه

(تغییرمسیر از حیات طیبه در قرآن)
سؤال

معنای حیات طیبه در قرآن چیست؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


حیات طیبه (زندگی پاک) که به روزی حلال، توفیق بر اطاعت خداوند، بهشت و زندگی خوش دنیا معنا شده است. حیات طیبه را در هر دو زندگی دنیا و آخرت دانسته‌اند.

تعبیر حیات طیبه در آیه ۹۷ سوره نحل آمده و براساس این آیه، خداوند به مؤمنانی که عمل صالح انجام می‌دهند، حیات طیبه می‌بخشد. در حیات طبیه، انسان مؤمن و نیکوکار، به حیاتی مملو از پاکی و آرامش وارد می‌شوند. علامه طباطبایی، معتقد است در حیات طیبه، جان و حیاتی دیگر به فرد بخشیده می‌شود.

مفهوم‌شناسی

طیب به خوب و پاکی که در آن خباثت نیست،‌ معنا شده است.[۱]

مفسران در معنی حیات طیبه (زندگی پاکیزه) آورده‌اند که روزی حلال، قناعت، رزق روزانه، عبادت توأم با روزی حلال و توفیق بر اطاعت فرمان خدا را شامل می‌شود.[۲] برخی حیات طیبه را در مقابل ﴿مَعِيشَةً ضَنْكًا؛ زندگی سخت در آیه ۱۲۴ سوره طه قرار داده‌اند.[۳]

علامه طباطبایی در تفسیرالمیزان معتقد است حیات، به معنای جان بخشیدن بوده و خداوند، مؤمنی را که عمل صالح انجام دهد به حیات جدیدی غیر حیاتی که به دیگران داده، زنده می‌کند. انسان‌هایی که به آنها حیات طیبه بخشیده شده، در نفس خود، نور، كمال، لذت و سرورى را درک می‌كنند كه فراتر از تصور انسان است.[۴]

حیات طیبه هم در دنیا و هم در آخرت دانسته‌اند اما برخی مفسران با توجه به آیه ۹۷ سوره نحل، زندگی پاکیزه را تنها در این دنیا می‌دانند.[۵] در مقابل، برخی حیات طیبه را تنها در آخرت می‌دانند.[۶]

حیات طیبه، نتیجه ایمان و عمل صالح

در آیات متعدد قرآن به حیات طیبه اشاره شده[۷] اما تنها در یک سوره قرآن از آن نام برده شده است: ﴿مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثَیٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِیَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ؛ هر کس عمل صالح انجام دهد، در حالی که مؤمن است، خواه مرد باشد یا زن، به او حیات پاکیزه می‌بخشیم، و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام دادند خواهیم داد.(نحل:۹۷)

قرآن نوعی تفکر و شکل زندگی را ترویج می‌کند که نتیجه آن، زندگی پاک و خوب است و از آن با تعبیر حیات طیبه نام می‌برد. این حیات طیبه نتیجه عملیِ زیست مسلمانی است.

آیت‌الله مکارم شیرازی حیات طیبه را نتیجه عمل صالح در این جهان می داند.[۸]

منابع

  1. حیات طیبه از منظر قرآن و روایات، سیده مریم موسوی، محمود ابوترابی، الاهیات قرآنی سال پنجم بهار و تابستان 1396 شماره 8
  2. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی،‌ ج۱۱، ص۳۹۴. روض الجنان و روح الجنان، ابوالفتوح رازی،‌ ج۱۲،‌ص۸۹.
  3. دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱،‌ ص۶۶۶۵
  4. طباطبایی، سید محمد حسینی، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه، جلد۱۲، ص۴۹۱.
  5. اخلاق در قرآن، مكارم شيرازى، ناصر، ج۱، ص۵۵
  6. ترجمه تفسیر کاشف، مغنیه، ج۴، ص۸۵۶
  7. حیات طیّبه از دیدگاه قرآن کریم، حمیدرضا مظاهرى سیف، معرفت 1385 شماره 109
  8. تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۳۹۴.