رعایت سکوت هنگام قرائت قرآن: تفاوت میان نسخهها
تکمیل تیتر و منابع |
جز Fabbasi صفحهٔ آیه رعایت سکوت هنگام قرائت قرآن را به رعایت سکوت هنگام قرائت قرآن که تغییرمسیر بود منتقل کرد: عنوان بحث سکوت و آثار آن در قرآن است و لازم نیست کلمه آیه در اول آورده شود |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
== اهميت استماع قرآن == | == اهميت استماع قرآن == | ||
در قرآن و روایات به گوش سپردن به قرآن سفارش و تأکید شده است؛ اگرچه به فتوای فقیهان | در قرآن و روایات به گوش سپردن به قرآن سفارش و تأکید شده است؛<ref>كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۴۲۳.</ref> اگرچه به فتوای فقیهان واجب نیست.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۷۰.</ref> طبق روایتی، [[امام علی(ع)]] نماز صبح میخواند که ابن کُواء(یکی از خوارج)، پشت سر او آیه ۶۵ سوره زمر {{یادداشت|وَ لَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ ؛ به تو و همه پيامبران پيشين وحي شده كه اگر مشرك شوي، تمام اعمالت تباه ميشود و از زيانكاران خواهي بود.}} را خواند. امام علی(ع) به احترام قرآن سكوت كرد و پس از اتمام آن، قرائت نماز را ادامه داد. ابن کُوا دو بار دیگر این آیه را خواند و هر دو بار امام علی(ع) سکوت کرد. امام(ع) پس از بار سوم، در پاسخ به او آیه شصت سوره [[سوره روم|روم]] {{یادداشت|«فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِينَ لا يُوقِنُونَ؛ اكنون كه چنين است، صبر پيشه كن كه وعده خدا حق است و هرگز كساني كه ايمان ندارند، نبايد تو را خشمگين سازند.» اشاره به اينكه خداوند كيفر خلافكاران را كه شما هستید خواهد داد.}} را خواند.<ref>طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام ، تحقيق: خرسان، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۳، ص۳۵.</ref> | ||
==آثار سکوت و استماع هنگام شنیدن قرآن== | ==آثار سکوت و استماع هنگام شنیدن قرآن== | ||
بر اساس فراز {{قرآن|لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}} در آیه، سکوت و استماع قرآن زمینه ساز دستیابی به رحمت خدا است.<ref>سوره اعراف، آيه ۲۰۴.</ref> با توجه به واژه «لَعَلَّ؛ شاید» گفته شده، برای دستیابی به رحمت خدا تنها سکوت و گوش دادن کافی نیست، بلکه شرایط دیگری نیز برای مشمول رحمت خدا شدن نیاز است. | بر اساس فراز {{قرآن|لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ}} در آیه، سکوت و استماع قرآن زمینه ساز دستیابی به رحمت خدا است.<ref>سوره اعراف، آيه ۲۰۴.</ref> با توجه به واژه «لَعَلَّ؛ شاید» گفته شده، برای دستیابی به رحمت خدا تنها سکوت و گوش دادن کافی نیست، بلکه شرایط دیگری نیز برای مشمول رحمت خدا شدن نیاز است.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۲۳۶.</ref> در دیگر آیات قرآن و نیز در روایات به آثار گوش سپردن به قرآن اشاره شده است. | ||
* ''' | * '''رقت قلب:''' گروهي از مسيحيان در عصر پیامبر(ص) با شنیدن آيات قرآن به دلیل حقایقی که به آن رسیدند، اشك شوق ریختند.'''<ref>سوره مائده، آيه ۸۳.</ref>''' | ||
* '''افزایش ایمان''': طبق آیات ۱۲۴-۱۲۷ سوره توبه، یکی از آثار استماع قرآن افزایش ایمان است.<ref>طبرى، محمد بن جرير، جامع البيان فى تفسير القرآن، بیروت، دار المعرفه، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ج۱۱، ص۵۳.</ref> | |||
* '''افزایش ایمان''': طبق آیات ۱۲۴-۱۲۷ سوره توبه، یکی از آثار استماع قرآن | * '''اشتیاق به خدا''': در روایتی از پیامبر(ص)، یکی از نشانههای گوش دادن به قرآن را اشتیاق به خدا دانسته شده است.<ref>كنز العمّال، ج۱، ص۵۵۱، حدیث ۲۴۷۲.</ref> | ||
* ''' | * '''دفع بلای اخروی:''' بلای آخرت از کسی که به قرآن گوش فرا دهد دفع میشود.<ref>كنز العمّال، ج۲،ص۲۹۱، حدیث ۴۰۳۱.</ref> | ||
* ''' | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۳:۲۳
سفارش به رعایت سکوت و گوش فرا دادن هنگام قرائت قرآن مضمون آیه ۲۰۴ سوره اعراف است که اثر آن زمینهسازی برای رحمت خدا دانسته شده است. در دیگر آیات قرآن و نیز روایات به گوش سپردن به قرآن تأکید شده است؛ اگرچه به فتوای فقیهان واجب نیست. اشتیاق به خدا، افزایش ایمان، پاداش اخروی و هدایت از دیگر آثار سکوت هنگام قرائت قرآن و گوش دادن به آن شمرده شده است.
دو واژه استماع و انصات را در این آیه، به معنای «گوش سپردن» و «سکوت برای شنیدن» آمده است که هرکدام به نوبه خود بر لزوم توجه عمیق به قرآن تأکید میکنند.
آیه و ترجمه
| ﴿ | وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ
و هنگامی که قرآن خوانده شود، به آن گوش فرا دهید و سکوت کنید تا مشمول رحمت شوید. اعراف:۲۰۴ |
﴾ |
مراد از استماع و انصات هنگام قرآن
واژه استماع، به معنای گوش دادن همراه با اراده فهمیدن دانسته شده است، بر خلاف واژه سماع که به معنای «شنیدن اگر چه بدون اراده باشد» بهکار میرود.[۱] منظور از استماع در آیه ۲۰۴ سوره اعراف، گوش دادن همراه با خصوصیاتی شمرده شده که باعث دگرگونی معنوی در انسان شود.[۲] چنانکه عالمان مسیحی پس از گوش دادن به آیاتی از قرآن، به دلیل حقیقتی که شناخته بودند اشک از چشمانشان جاری شد: ﴿وَ إِذا سَمِعُوا ما أُنْزِلَ إِلَى الرَّسُولِ تَرى أَعْيُنَهُمْ تَفيضُ مِنَ الدَّمْعِ مِمَّا عَرَفُوا مِنَ الْحَقِّ يَقُولُونَ رَبَّنا آمَنَّا فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدينَ؛ و هر زمان آياتى را كه بر پيامبر نازل شده بشنوند، چشمهاى آنها را مىبينى كه (از شوق،) اشك مىريزد، بخاطر حقيقتى كه دريافتهاند؛ آنها مىگويند: «پروردگارا! ايمان آورديم؛ پس ما را با گواهان (و شاهدان حق، در زمره ياران محمد) بنويس!﴾(مائده)
واژه انصات به معنى سكوت توأم با گوش فرا دادن است.[۳] همراه آوردن انصات با استماع در این آیه، تأکیدی بر تمرکز برای فهم بهتر قرآن و عبرت گرفتن از آن شمرده شده است.[۴] [۵]
اهميت استماع قرآن
در قرآن و روایات به گوش سپردن به قرآن سفارش و تأکید شده است؛[۶] اگرچه به فتوای فقیهان واجب نیست.[۷] طبق روایتی، امام علی(ع) نماز صبح میخواند که ابن کُواء(یکی از خوارج)، پشت سر او آیه ۶۵ سوره زمر [یادداشت ۱] را خواند. امام علی(ع) به احترام قرآن سكوت كرد و پس از اتمام آن، قرائت نماز را ادامه داد. ابن کُوا دو بار دیگر این آیه را خواند و هر دو بار امام علی(ع) سکوت کرد. امام(ع) پس از بار سوم، در پاسخ به او آیه شصت سوره روم [یادداشت ۲] را خواند.[۸]
آثار سکوت و استماع هنگام شنیدن قرآن
بر اساس فراز ﴿لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ﴾ در آیه، سکوت و استماع قرآن زمینه ساز دستیابی به رحمت خدا است.[۹] با توجه به واژه «لَعَلَّ؛ شاید» گفته شده، برای دستیابی به رحمت خدا تنها سکوت و گوش دادن کافی نیست، بلکه شرایط دیگری نیز برای مشمول رحمت خدا شدن نیاز است.[۱۰] در دیگر آیات قرآن و نیز در روایات به آثار گوش سپردن به قرآن اشاره شده است.
- رقت قلب: گروهي از مسيحيان در عصر پیامبر(ص) با شنیدن آيات قرآن به دلیل حقایقی که به آن رسیدند، اشك شوق ریختند.[۱۱]
- افزایش ایمان: طبق آیات ۱۲۴-۱۲۷ سوره توبه، یکی از آثار استماع قرآن افزایش ایمان است.[۱۲]
- اشتیاق به خدا: در روایتی از پیامبر(ص)، یکی از نشانههای گوش دادن به قرآن را اشتیاق به خدا دانسته شده است.[۱۳]
- دفع بلای اخروی: بلای آخرت از کسی که به قرآن گوش فرا دهد دفع میشود.[۱۴]
منابع
- ↑ عسكرى، حسن بن عبدالله، الفروق في اللغه، بيروت، دار الآفاق الجديده، چاپ اول، ۱۴۰۰ق، ص۸۱.
- ↑ ابوحيان، محمد بن يوسف، البحر المحيط فى التفسير، بیروت، دار الفكر، چاپ اول، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۶۱.
- ↑ فراهيدى، خليل بن أحمد، كتاب العين - قم، نشر هجرت، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۰۶.
- ↑ طوسى، محمد بن حسن، التبيان في تفسير القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، چاپ اول، ۵، ص۶۷.
- ↑ طبرى، محمد بن جرير، جامع البيان فى تفسير القرآن، بیروت، دار المعرفه، چاپ اول، ۱۴۱۲ هق، ج۹، ص۱۱۰.
- ↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۴۲۳.
- ↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۷، ص۷۰.
- ↑ طوسى، محمد بن الحسن، تهذيب الأحكام ، تحقيق: خرسان، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۳، ص۳۵.
- ↑ سوره اعراف، آيه ۲۰۴.
- ↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۲۳۶.
- ↑ سوره مائده، آيه ۸۳.
- ↑ طبرى، محمد بن جرير، جامع البيان فى تفسير القرآن، بیروت، دار المعرفه، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ج۱۱، ص۵۳.
- ↑ كنز العمّال، ج۱، ص۵۵۱، حدیث ۲۴۷۲.
- ↑ كنز العمّال، ج۲،ص۲۹۱، حدیث ۴۰۳۱.
- ↑ وَ لَقَدْ أُوحِيَ إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْخاسِرِينَ ؛ به تو و همه پيامبران پيشين وحي شده كه اگر مشرك شوي، تمام اعمالت تباه ميشود و از زيانكاران خواهي بود.
- ↑ «فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَ لا يَسْتَخِفَّنَّكَ الَّذِينَ لا يُوقِنُونَ؛ اكنون كه چنين است، صبر پيشه كن كه وعده خدا حق است و هرگز كساني كه ايمان ندارند، نبايد تو را خشمگين سازند.» اشاره به اينكه خداوند كيفر خلافكاران را كه شما هستید خواهد داد.