برداشته شدن عذاب از قوم یونس: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی')
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
چرا خداوند قوم حضرت یونس –سلام الله علیه- را عذاب نکردند؟ چرا این مطلب را در قرآن کریم به صورت سؤالی مطرح می‌کنند؟
چرا خدا توبه قوم حضرت یونس(ع) را پذیرفته و آنها را عذاب نکرد؟ تفاوت آنها با دیگر اقوام چه بود، که توبه دیگر اقوام پس از شروع عذاب فایده‌ای نداشت ولی برای قوم یونس سودبخش بود؟{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قوم حضرت یونس قبل از اینکه عذاب قطعی شود، به راهنمایی دانشمندی که در میان آنها بود از شهر بیرون رفتند و با حالت تضرع توبه کردند و خداوند توبه آنها را پذیرفت و نشانه‌های عذاب بر طرف شد.
'''برداشته شدن عذاب از قوم یونس''' مضمون آیه ۹۸ سوره یونس است که بر اساس آن، پس از توبه قوم یونس، نشانه‌های [[عذاب دنیوی|عذاب]] از آنها برداشته شد. طبق آیات قرآن، قاعده کلی این است که پس از آغاز عذاب، [[توبه]] و [[ایمان]] سودی نداشته و عذاب برداشته نمی‌شود. دلیل استثنا شدن قوم یونس از این قاعده، توبه کردن همه آنها هنگام دیدن نشانه‌های عذاب و پیش از قطعی شدن فرمان عذاب، دانسته شده است.  


== تقاضای عذاب از سوی قوم یونس ==
== آیه ۹۸ سوره یونس ==
حضرت یونس -(ع)- پیوسته از سر خیرخواهی و مهربانی قوم خود را پند و اندرز داد، ولی در پاسخ غیر از عناد و استدلال‌های جاهلانه چیزی نمی‌شنید؛ حضرت یونس گفت: من با زبان خوش و مسامحه با شما سخن گفتم و با منطق شما را به خیر و صلاح دعوت کردم، اگر گفتار من در اعماق روح شما اثر کند، به هدفی که به آن امیدوار و به ایمانی که طالب آن بوده‌ام، رسیده‌ام؛ ولی اگر دعوت مرا رد کنید، باید بدانید که بلایی سخت بر شما نازل می‌گردد و هلاکت شما نزدیک است؛ بزودی پیش‌درآمد عذاب را می‌بینید و باید منتظر عواقب آن باشید.
{{قرآن بزرگ|فَلَوْلَا كَانَتْ قَرْيَةٌ آمَنَتْ فَنَفَعَهَا إِيمَانُهَا إِلَّا قَوْمَ يُونُسَ لَمَّا آمَنُوا كَشَفْنَا عَنْهُمْ عَذَابَ الْخِزْيِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَتَّعْنَاهُمْ إِلَىٰ حِينٍ
 
| آیه = ۹۸
قوم به یونس گفتند: ای یونس! ما دعوت تو را نمی‌پذیریم و از تهدید تو نیز هراسی نداریم، اگر راست می‌گویی آن عذابی که ما را از آن می‌ترسانی بر ما نازل کن!
| سوره = یونس
 
| ترجمه = چرا هیچ یک از شهرها و آبادی‌ها ایمان نیاوردند که (ایمانشان بموقع باشد، و) به حالشان فایده داشته باشد؟! مگر قوم یونس، هنگامی که آنها ایمان آوردند، عذاب رسوا کننده را در زندگی دنیا از آنان برطرف ساختیم؛ و تا مدّت معیّنی [= پایان زندگی و اجلشان‌] آنها را بهره‌مند ساختیم.
== رفتن یونس از میان قوم ==
}}
صبر یونس لبریز شد، عرصه بر او تنگ آمد و چون از بحث خود نتیجه‌ای نگرفت، از آنان ناامید گشت و با خشم و ناراحتی دست از آنان شست و شهر و قوم خود را رها کرد، زیرا هرچه مردم را دعوت کرد، آنان ایمان نیاوردند و حجت و برهان او را نپذیرفتند و در آن تفکر و تأمل نکردند. بدین ترتیب یونس فکر کرد که مسئولیت او به پایان رسیده است و آنچه انجام داده کفایت می‌کند و به استقبال قضاء و نزول کیفر الهی از شهر خارج شد.
 
== هویدا شدن نشانه‌های عذاب ==
قوم یونس پس از خروج او گرد مرد دانشمندی از قوم خود اجتماع کردند. هنوز فرمان قطعی عذاب فرا نرسیده بود، ولی نشانه‌های آن کم و بیش به چشم می‌خورد، آنها موقعیت را غنیمت شمرده و به رهبری آن مرد عالم از شهر بیرون ریختند، در حالی که دست به دعا و تضرع برداشته و به جستجوی پیامبر خویش برخاستند اما اثری از او ندیدند. از آنجا که این توبه و ایمان و بازگشت به سوی پروردگار به موقع انجام یافته بود و با آگاهی و اخلاص همراه بود، نشانه‌های عذاب بر طرف شد و آرامش به سوی آنها بازگشت.<ref>ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۸۸.</ref>


خداوند قبل از بیان داستان قوم حضرت یونس، درباره قوم نوح و موسی (علیهما السلام) و نپذیرفتن دعوت حق از سوی بسیاری از مخاطبین این دو پیامبر بزرگوار سخن به میان آورده است و در مورد فرعونیان به صورت خاص این نکته بیان شده که آنها از ایمان به خدا در حال اختیار و سلامت سر باز زدند، ولی به هنگام قرار گرفتن در آستانه مرگ و کیفر الهی، اظهار ایمان کردند، که برای آنها سودمند نیفتاد. «وَجَاوَزْنَا بِبَنِی إِسْرَائِیلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْیًا وَعَدْوًا حَتَّی إِذَا أَدْرَکَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنْتُ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا الَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِیلَ وَأَنَا مِنَ الْمُسْلِمِینَ»<ref>یونس/ ۹۰.</ref>؛ و بنی اسرائیل را از دریا گذراندیم پس فرعون و سپاهیانش از روی ستم و تجاوز آنان را دنبال کردند تا وقتی که در شرف غرق شدن قرار گرفت، گفت ایمان آوردم که هیچ معبودی جز آنکه فرزندان اسرائیل به او گرویده‌اند نیست و من از تسلیم‌شدگانم.
== ماجرای نجات قوم یونس ==
[[حضرت یونس(ع)]] پیوسته قوم خود را پند می‌داد، ولی قوم او مخالفت می‌کردند. یونس آنها را از [[عذاب الهی]] ترساند؛ در مقابل، قوم یونس از او خواستند اگر راست می‌گوید عذاب خدا را نازل کند. یونس از آنها ناامید شد و با ناراحتی قوم خود را ترک کرد.  


در آیه ۹۸ این سوره، یک قانون کلی نسبت به ایمان آوردن و شرایط سودمندی آن بیان می‌شود: «فَلَو لا کانَت قَرْیَه آمَنَت فَنَفَعَها إِیمانُها؛ چرا اقوام گذشته [به موقع] ایمان نیاوردند تا ایمان‌شان سودمند باشد. سپس قوم یونس را از استثنا کرده و می‌فرماید: «إِلَّا قَومَ یُونُسَ لَمَّا آمَنُوا کَشَفنا عَنْهُمْ عَذابَ الْخِزیِ فِی الْحَیاه الدُّنْیا وَ مَتَّعْناهُمْ إِلی حِینٍ»؛ مگر قوم یونس که چون ایمان آوردند، مجازات رسواکننده را در زندگی این دنیا از آنها بر طرف ساختیم و آنها را تا وقت معلومی بهره‌مند کردیم.
هنوز فرمان قطعی عذاب نرسیده بود؛ ولی نشانه‌های آن آشکار شده بود. قوم یونس از مرد دانشمندی که در آن شهر زندگی می‌کرد درخواست کمک کردند. آنها به رهبری وی از شهر بیرون آمده و در حال [[توبه]] و تضرع به جستجوی یونس برخاستند ولی اثری از او نیافتند. خدا توبه آنها را پذیرفت و نشانه‌های عذاب را بر طرف کرد.<ref name=":0" />


== تمایز قوم یونس با دیگران ==
== قاعده کلی عذاب و استثنا شدن قوم یونس ==
آنچه قوم یونس را از دیگر اقوام متمایز می‌کند، این است که آنها همه به صورت دسته جمعی و آن هم پیش از فرا رسیدن مجازات قطعی پروردگار ایمان آوردند؛ در حالی که در میان اقوام دیگر گروه زیادی سرسختانه بر مخالفت خود باقی ماندند تا هنگامی که فرمان مجازات قطعی پروردگار صادر شد و آنها پس از مشاهده این عذاب الهی غالباً اظهار ایمان کردند، ولی ایمان‌شان فایده‌ای نداشت.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۸۷.</ref>
بر اساس آیات قرآن، توبه افراد پس از آشکار شدن عذاب الهی پذیرفته نمی‌شود<ref>یونس:۹۰.</ref> و ایمان آوردن در آن هنگام، فایده‌ای ندارد.<ref>یونس: ۹۸.</ref> در آیه ۹۸ سوره [[سوره یونس|یونس]]، قوم یونس از این قاعده کلی استثنا شده است.


بنابراین هر انسانی خواه ناخواه دارای ایمان است، چه ایمان اختیاری و چه اضطراری؛ با این تفاوت که ایمان اختیاری مقبول درگاه الهی است و آدمی را به سوی سعادت زندگی دنیا و آخرت سوق می‌دهد و اما ایمان اضطراری که ایمان در هنگام دیدن عذاب است، نه در درگاه خدای تعالی مقبول است و نه دردی را از او دوا می‌کند.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر نشر اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج‏۱۰، ص۱۸۶.</ref>
گفته شده قوم یونس قبل از قطعی شدن فرمان عذاب و به محض دیدن نشانه‌های آن از نافرمانی خود توبه کردند. [[ناصر مکارم شیرازی]] مرجع تقلید شیعه معتقد است از آنجا که توبه و ایمانِ قوم یونس به موقع انجام گرفت و نیز چون با آگاهی و اخلاص بود، نشانه‌های عذاب بر طرف شد.<ref name=":0">مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۸۸.</ref>  


== دلیل سؤالی مطرح شدن ==
به باور وی، تفاوت عملکرد قوم یونس با دیگر اقوام که دچار هلاکت شدند این بود که همه افراد قوم یونس پیش از فرا رسیدن مجازات قطعی ایمان آوردند؛ با اینکه در میان اقوام دیگر گروه زیادی با وجود دیدن نشانه‌های عذاب بر مخالفت خود باقی ماندند تا هنگامی که فرمان مجازات قطعی پروردگار صادر شد. توبه آنها پس از قطعی شدن فرمان عذاب انجام گرفت، که مورد پذیرش واقع نشد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۸۷.</ref>
برخی از مفسران و مترجمان، آیه را سؤالی ترجمه نکرده‌اند و بلکه آن را به معنی نفی آورده‌اند؛ اما برخی دیگر گفته‌اند که کلمه: «لولا» به معنا «هلا» است یعنی آیا اینها این کار را نمی‌کنند یا چرا این کار را نمی‌کنند و هدف و پیام آیه این است که مردم را تحریک کند به ایمان آوردن و توبیخ کند که چرا همانند قوم یونس ایمان نمی‌آورید و منتظرید عذاب الهی برسد و معنای آیه این است که آیا مردم مکه ایمان نمی‌آورند تا همانند قوم یونس ایمان‌شان برای‌شان فایده داشته و چرا ایمان نمی‌آورند.<ref>رک: خطیب، عبدالکریم‏، التفسیر القرآنی للقرآن، بیروت‏، دار الفکر العربی‏، چاپ اول‏، ج‏۶، ص۱۰۸۵؛ ابن عاشور، محمد، التحریر و التنویر، بیروت‏، مؤسسه التاریخ، ‏ چاپ اول‏، ج۱۱، ص۱۸۰.</ref>


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
خط ۳۷: خط ۳۱:


{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن
  | شاخه فرعی۱ =
  | شاخه فرعی۱ =معارف قرآنی
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
خط ۴۴: خط ۳۸:


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =  
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۲۱

سؤال
چرا خدا توبه قوم حضرت یونس(ع) را پذیرفته و آنها را عذاب نکرد؟ تفاوت آنها با دیگر اقوام چه بود، که توبه دیگر اقوام پس از شروع عذاب فایده‌ای نداشت ولی برای قوم یونس سودبخش بود؟


برداشته شدن عذاب از قوم یونس مضمون آیه ۹۸ سوره یونس است که بر اساس آن، پس از توبه قوم یونس، نشانه‌های عذاب از آنها برداشته شد. طبق آیات قرآن، قاعده کلی این است که پس از آغاز عذاب، توبه و ایمان سودی نداشته و عذاب برداشته نمی‌شود. دلیل استثنا شدن قوم یونس از این قاعده، توبه کردن همه آنها هنگام دیدن نشانه‌های عذاب و پیش از قطعی شدن فرمان عذاب، دانسته شده است.

آیه ۹۸ سوره یونس

ماجرای نجات قوم یونس

حضرت یونس(ع) پیوسته قوم خود را پند می‌داد، ولی قوم او مخالفت می‌کردند. یونس آنها را از عذاب الهی ترساند؛ در مقابل، قوم یونس از او خواستند اگر راست می‌گوید عذاب خدا را نازل کند. یونس از آنها ناامید شد و با ناراحتی قوم خود را ترک کرد.

هنوز فرمان قطعی عذاب نرسیده بود؛ ولی نشانه‌های آن آشکار شده بود. قوم یونس از مرد دانشمندی که در آن شهر زندگی می‌کرد درخواست کمک کردند. آنها به رهبری وی از شهر بیرون آمده و در حال توبه و تضرع به جستجوی یونس برخاستند ولی اثری از او نیافتند. خدا توبه آنها را پذیرفت و نشانه‌های عذاب را بر طرف کرد.[۱]

قاعده کلی عذاب و استثنا شدن قوم یونس

بر اساس آیات قرآن، توبه افراد پس از آشکار شدن عذاب الهی پذیرفته نمی‌شود[۲] و ایمان آوردن در آن هنگام، فایده‌ای ندارد.[۳] در آیه ۹۸ سوره یونس، قوم یونس از این قاعده کلی استثنا شده است.

گفته شده قوم یونس قبل از قطعی شدن فرمان عذاب و به محض دیدن نشانه‌های آن از نافرمانی خود توبه کردند. ناصر مکارم شیرازی مرجع تقلید شیعه معتقد است از آنجا که توبه و ایمانِ قوم یونس به موقع انجام گرفت و نیز چون با آگاهی و اخلاص بود، نشانه‌های عذاب بر طرف شد.[۱]

به باور وی، تفاوت عملکرد قوم یونس با دیگر اقوام که دچار هلاکت شدند این بود که همه افراد قوم یونس پیش از فرا رسیدن مجازات قطعی ایمان آوردند؛ با اینکه در میان اقوام دیگر گروه زیادی با وجود دیدن نشانه‌های عذاب بر مخالفت خود باقی ماندند تا هنگامی که فرمان مجازات قطعی پروردگار صادر شد. توبه آنها پس از قطعی شدن فرمان عذاب انجام گرفت، که مورد پذیرش واقع نشد.[۴]


منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۸۸.
  2. یونس:۹۰.
  3. یونس: ۹۸.
  4. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۸، ص۳۸۷.