توّاب: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
توّاب، از صفات خداوند، به چه معناست؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}}{{درگاه|واژه‌ها}}{{پاسخ}} | ||
{{پاسخ}} | '''توّاب،''' از صفات و اسماء الهی به معنای این است که [[خداوند]] توبه‌پذیر و بازگشت‌کننده است. به این معنا که هرگاه بنده از گناهش توبه کند و به خدا بازگردد، خدا نیز بسیار بر بنده‌اش بازمیگردد و او را می‌بخشد. گفته شده خداوند به سبب صفت رحمتش، توبه را می‌پذیرد. توّاب را به معنای کسی ذکر کرده‌اند که توبه بندگانش را قبول و اسباب توبه را برایشان فراهم می‌کند، و هر قدر توبه از سوی بنده تکرار شود، قبول توبه نیز از جانب خداوند تکرار می‌شود. توّاب در قرآن، یازده بار آمده و در همه موارد جز یک بار به عنوان وصف خدا به کار رفته است. | ||
تواب به معنای نام نیکوی خداوند در ادعیه و روایات بسیاری آمده بویژه در حدیث مشهور اسماء حسنی یکی از نود و نه نام خدا برشمرده شده است. | صفت تواب از آن روی که بر وقوع فعلی از خداوند دلالت دارد صفت فعلی ثبوتی به‌شمار می‌آید. تواب به معنای نام نیکوی خداوند در ادعیه و روایات بسیاری آمده است، بویژه در حدیث مشهور [[اسماء حسنی]] یکی از نود و نه نام خدا برشمرده شده است. عموم متکلمان شیعه قبول توبه را بر خداوند واجب نمی‌دانند و عموم متکلمان معتزلی قبول توبه را بر خدا واجب می‌دانند. | ||
== معنا و مفهوم == | == معنا و مفهوم == | ||
واژه | واژه توّاب در [[قرآن]]، یازده بار آمده و در همه موارد جز یک بار، در آیه ۲۲۲ سوره بقره،<ref>قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۰۰.</ref> به عنوان وصف خدا به کار رفته است، چنان‌که آمده است: «فَتَلَقّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمات فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَوّابُ الرَّحیم؛ آدم کلماتی را از خدا اخذ کرد، و خدا از طریق رحمت به او بازگشت، او توبه پذیر و مهربان است». (سوره بقره، آیه ۳۷)<ref>سبحانی، شیخ جعفر، منشور جاوید، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، بیتا، ج۲، ص۱۶۷.</ref> از این تعداد نام تواب نه بار همراه با نام [[رحیم]] آمده است.<ref>سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۷.</ref> | ||
تواب، صیغه مبالغه، به معنای بسیار توبه‌کننده است<ref>کیانی‌فرید، مریم، «توبه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، | تواب، صیغه مبالغه، به معنای بسیار توبه‌کننده است<ref>کیانی‌فرید، مریم، «توبه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بیتا، ذیل مدخل.</ref> که دلالت بر بازگشت دارد. توّاب، در صفات خداوند، به معنای بسیار بازگردنده (توبه‌پذیر) است.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه عقاید اسلامی، گروهی از مترجمان، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۳۸۱.</ref> در معنای بازگشت خداوند گفته شده خدا بر او توبه کرد، یعنی او را آمرزید و از گناهان رهایی بخشید یا به او توفیق توبه داد. هر گاه بنده مرتکب گناهی شود، رحمت از او سلب می‌شود. حال اگر توبه کند و از ارتکاب گناه بازگردد، خدای سبحان نیز به سوی او بازمیگردد. بازگشت خدا به سوی توبه‌کننده، به معنای پذیرش توبه او و گذشت از او و آمرزش او و دربر گرفتن دوباره او با عنایت‌های ویژه است.<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه عقاید اسلامی، گروهی از مترجمان، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۳۸۳.</ref> | ||
== بازگشت به رحمت == | == بازگشت به رحمت == | ||
نسبت تواب به خدا به معنی بازگشت به رحمت است، یعنی رحمتی را که به خاطر ارتکاب گناه از بنده سلب کرده بود بعد از بازگشت او به خط اطاعت و بندگی به او بازمی‌گرداند، و به همین جهت در مورد خدا تعبیر به «تواب» | نسبت تواب به خدا به معنی بازگشت به رحمت است، یعنی رحمتی را که به خاطر ارتکاب گناه از بنده سلب کرده بود بعد از بازگشت او به خط اطاعت و بندگی به او بازمی‌گرداند، و به همین جهت در مورد خدا تعبیر به «تواب» می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۹۶.</ref> به تعبیر دیگر «توبه» لفظی است مشترک، میان خدا و بندگان، هنگامی که بندگان به آن توصیف شوند مفهومش این است که به سوی خدا بازگشته‌اند زیرا هر گنهکاری در حقیقت از پروردگارش فرار کرده، هنگامی که توبه می‌کند به سوی او بازمیگردد. خداوند نیز در حالت عصیان بندگان گویی از آنها روی‌گردان می‌شود، هنگامی که خداوند به توبه توصیف می‌شود، مفهومش این است که نظر لطف و رحمت و محبتش را به آنها بازمی‌گرداند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۹۶.</ref> نیز گفته شده توبه خدا آن است که با لطف و عنایت و قبول به سوی بنده برگردد.<ref>قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۰۰.</ref> گفته شده خداوند به سبب صفت رحمتش، توبه را می‌پذیرد. توّاب را به معنای کسی ذکر کرده‌اند که توبه بندگانش را قبول و اسباب توبه را برایشان فراهم می‌کند، و هر قدر توبه از سوی بنده تکرار شود، قبول توبه نیز از جانب خداوند تکرار می‌شود.<ref>کیانی‌فرید، مریم، «توبه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بیتا، ذیل مدخل.</ref> | ||
صفت تواب از آن روی که بر وقوع فعلی از خداوند دلالت دارد صفت فعلی ثبوتی به‌شمار می‌آید. شیخ طوسی بر این باور است که پذیرش توبه بنده بر خداوند وجوب عقلی ندارد. خداوند وعده داده که توبه بندگان را بپذیرد و از آنجا که خلف وعده قبیح است، پذیرش توبه بنده بر خدا واجب می‌شود. بر این اساس توبه پذیری خداوند وجوب عقلی ندارد بلکه وجوب سمعی دارد و بر پایه رحمت و تفضل خدا شکل می‌گیرد. به گزارش | صفت تواب از آن روی که بر وقوع فعلی از خداوند دلالت دارد صفت فعلی ثبوتی به‌شمار می‌آید. شیخ طوسی بر این باور است که پذیرش توبه بنده بر خداوند وجوب عقلی ندارد. خداوند وعده داده که توبه بندگان را بپذیرد و از آنجا که خلف وعده قبیح است، پذیرش توبه بنده بر خدا واجب می‌شود. بر این اساس توبه پذیری خداوند وجوب عقلی ندارد بلکه وجوب سمعی دارد و بر پایه رحمت و تفضل خدا شکل می‌گیرد.<ref>سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۸.</ref> به گزارش برخی، عموم متکلمان شیعه قبول [[توبه]] را بر خداوند واجب نمی‌دانند و عموم متکلمان [[معتزلی]] قبول توبه را بر خدا واجب می‌دانند.<ref>سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۸.</ref> | ||
تواب به معنای نام نیکوی خداوند در ادعیه و روایات بسیاری آمده بویژه در حدیث مشهور اسماء حسنی یکی از نود و نه نام خدا برشمرده شده است. امام سجاد(ع) درباره توبه خداوند در دعای ابوحمزه ثمالی گفته است: «اللهم و تُب عَلَیَّ حَتی لااَعصیک؛ خدایا به من روی آور تا نافرمانی‌ات نکنم»<ref>سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۸.</ref> | تواب به معنای نام نیکوی خداوند در ادعیه و روایات بسیاری آمده است، بویژه در حدیث مشهور اسماء حسنی یکی از نود و نه نام خدا برشمرده شده است. [[امام سجاد(ع)]] درباره توبه خداوند در دعای ابوحمزه ثمالی گفته است: «اللهم و تُب عَلَیَّ حَتی لااَعصیک؛ خدایا به من روی آور تا نافرمانی‌ات نکنم»<ref>سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۸.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۷: | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ارزیابی | ||
| شناسه = شد | | شناسه = شد | ||
| | | عکس = <!--خالی | شد--> | ||
| | | درگاه = شد | ||
| | | ادبیات = <!--خالی | شد--> | ||
| | | پیوند = شد | ||
| | | ناوبری = شد | ||
| | | تغییرمسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = شد | ||
| | | ارزیابی کمی = شد | ||
| | | ارزیابی کیفی = شد | ||
| اولویت = ج | |||
| اولویت = | | کیفیت = خوب | ||
| کیفیت = | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۳۹
توّاب، از صفات خداوند، به چه معناست؟
توّاب، از صفات و اسماء الهی به معنای این است که خداوند توبه‌پذیر و بازگشت‌کننده است. به این معنا که هرگاه بنده از گناهش توبه کند و به خدا بازگردد، خدا نیز بسیار بر بنده‌اش بازمیگردد و او را می‌بخشد. گفته شده خداوند به سبب صفت رحمتش، توبه را می‌پذیرد. توّاب را به معنای کسی ذکر کرده‌اند که توبه بندگانش را قبول و اسباب توبه را برایشان فراهم می‌کند، و هر قدر توبه از سوی بنده تکرار شود، قبول توبه نیز از جانب خداوند تکرار می‌شود. توّاب در قرآن، یازده بار آمده و در همه موارد جز یک بار به عنوان وصف خدا به کار رفته است.
صفت تواب از آن روی که بر وقوع فعلی از خداوند دلالت دارد صفت فعلی ثبوتی به‌شمار می‌آید. تواب به معنای نام نیکوی خداوند در ادعیه و روایات بسیاری آمده است، بویژه در حدیث مشهور اسماء حسنی یکی از نود و نه نام خدا برشمرده شده است. عموم متکلمان شیعه قبول توبه را بر خداوند واجب نمی‌دانند و عموم متکلمان معتزلی قبول توبه را بر خدا واجب می‌دانند.
معنا و مفهوم
واژه توّاب در قرآن، یازده بار آمده و در همه موارد جز یک بار، در آیه ۲۲۲ سوره بقره،[۱] به عنوان وصف خدا به کار رفته است، چنان‌که آمده است: «فَتَلَقّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِمات فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَوّابُ الرَّحیم؛ آدم کلماتی را از خدا اخذ کرد، و خدا از طریق رحمت به او بازگشت، او توبه پذیر و مهربان است». (سوره بقره، آیه ۳۷)[۲] از این تعداد نام تواب نه بار همراه با نام رحیم آمده است.[۳]
تواب، صیغه مبالغه، به معنای بسیار توبه‌کننده است[۴] که دلالت بر بازگشت دارد. توّاب، در صفات خداوند، به معنای بسیار بازگردنده (توبه‌پذیر) است.[۵] در معنای بازگشت خداوند گفته شده خدا بر او توبه کرد، یعنی او را آمرزید و از گناهان رهایی بخشید یا به او توفیق توبه داد. هر گاه بنده مرتکب گناهی شود، رحمت از او سلب می‌شود. حال اگر توبه کند و از ارتکاب گناه بازگردد، خدای سبحان نیز به سوی او بازمیگردد. بازگشت خدا به سوی توبه‌کننده، به معنای پذیرش توبه او و گذشت از او و آمرزش او و دربر گرفتن دوباره او با عنایت‌های ویژه است.[۶]
بازگشت به رحمت
نسبت تواب به خدا به معنی بازگشت به رحمت است، یعنی رحمتی را که به خاطر ارتکاب گناه از بنده سلب کرده بود بعد از بازگشت او به خط اطاعت و بندگی به او بازمی‌گرداند، و به همین جهت در مورد خدا تعبیر به «تواب» می‌شود.[۷] به تعبیر دیگر «توبه» لفظی است مشترک، میان خدا و بندگان، هنگامی که بندگان به آن توصیف شوند مفهومش این است که به سوی خدا بازگشته‌اند زیرا هر گنهکاری در حقیقت از پروردگارش فرار کرده، هنگامی که توبه می‌کند به سوی او بازمیگردد. خداوند نیز در حالت عصیان بندگان گویی از آنها روی‌گردان می‌شود، هنگامی که خداوند به توبه توصیف می‌شود، مفهومش این است که نظر لطف و رحمت و محبتش را به آنها بازمی‌گرداند.[۸] نیز گفته شده توبه خدا آن است که با لطف و عنایت و قبول به سوی بنده برگردد.[۹] گفته شده خداوند به سبب صفت رحمتش، توبه را می‌پذیرد. توّاب را به معنای کسی ذکر کرده‌اند که توبه بندگانش را قبول و اسباب توبه را برایشان فراهم می‌کند، و هر قدر توبه از سوی بنده تکرار شود، قبول توبه نیز از جانب خداوند تکرار می‌شود.[۱۰]
صفت تواب از آن روی که بر وقوع فعلی از خداوند دلالت دارد صفت فعلی ثبوتی به‌شمار می‌آید. شیخ طوسی بر این باور است که پذیرش توبه بنده بر خداوند وجوب عقلی ندارد. خداوند وعده داده که توبه بندگان را بپذیرد و از آنجا که خلف وعده قبیح است، پذیرش توبه بنده بر خدا واجب می‌شود. بر این اساس توبه پذیری خداوند وجوب عقلی ندارد بلکه وجوب سمعی دارد و بر پایه رحمت و تفضل خدا شکل می‌گیرد.[۱۱] به گزارش برخی، عموم متکلمان شیعه قبول توبه را بر خداوند واجب نمی‌دانند و عموم متکلمان معتزلی قبول توبه را بر خدا واجب می‌دانند.[۱۲]
تواب به معنای نام نیکوی خداوند در ادعیه و روایات بسیاری آمده است، بویژه در حدیث مشهور اسماء حسنی یکی از نود و نه نام خدا برشمرده شده است. امام سجاد(ع) درباره توبه خداوند در دعای ابوحمزه ثمالی گفته است: «اللهم و تُب عَلَیَّ حَتی لااَعصیک؛ خدایا به من روی آور تا نافرمانی‌ات نکنم»[۱۳]
منابع
- ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۰۰.
- ↑ سبحانی، شیخ جعفر، منشور جاوید، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، بیتا، ج۲، ص۱۶۷.
- ↑ سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۷.
- ↑ کیانی‌فرید، مریم، «توبه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بیتا، ذیل مدخل.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه عقاید اسلامی، گروهی از مترجمان، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۳۸۱.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه عقاید اسلامی، گروهی از مترجمان، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۶ش، ج۵، ص۳۸۳.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۹۶.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۱۹۶.
- ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، تفسیر احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۰۰.
- ↑ کیانی‌فرید، مریم، «توبه»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، بیتا، ذیل مدخل.
- ↑ سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۸.
- ↑ سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۸.
- ↑ سلطانی، محمد، «توّاب» دانشنامه معاصر قرآن کریم، سرپرست علمی: سید سلمان صفوی، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش، ص۵۵۸.