فهرست نام اشخاص در قرآن
نام چه اشخاصی در قرآن ذکر شده است؟
اسامی بیست پیامبر، تعدادی از زنان و فرشته‌ها، برخی کافران، اصحاب برخی پیامبران و جنیان در قرآن ذکر شده است:
۱. آدم: در قرآن به عنوان اولین انسان از نسل انسان‌های فعلی معرفی شده و به عنوان آدم ابوالبشر شناخته شد.
۲. آزر: در آیه ۷۴ سوره انعام نام او آمده است. در مورد این که آزر چه کسی بود اختلاف نظر وجود دارد. برخی می‌گویند نام پدر ابراهیم(ع) آزر بوده است. برخی دیگر بر این باورند که آزر نام عموی ابراهیم بوده که بعد از مرگ پدرش سرپرستی ابراهیم را بر عهده داشته است.[۱]
۳. ابراهیم: در بین پیامبران اولوالعزم داستان ابراهیم در ۲۱ سوره از قرآن در موضوعات مختلف نقل شده؛ مجادله ابراهیم با آزر، دشمنی او با بت‌ها و شکستن بت‌ها، داستان به آتش افکندن ابراهیم توسط نمرود و ….
۴. ابلیس و شیطان: در برخی آیات قرآن، داستان ابلیس و شیطان مورد اشاره قرار گرفت که مهمترین آن، اعلام مخالفت با دستور خداوند و دشمنی با انسان است.
۵. ابولهب: کنیه یکی از عموهای پیامبر که نامش عبدالعزّی بوده و یک بار در سوره مَسَد کنیه او آمده است.
۶. احمد: اسمی از اسامی پیامبر اسلام(ص) که یک بار در قرآن، در سوره صفّ آیه ۶ آمده است.
۷. ادریس: نام یکی از پیامبران که دو بار در قرآن آمده است: آیه ۵۶ سوره مریم و آیه ۸۵ سوره انبیاء.
۸. اسحاق: در قرآن کریم راجع به بشارت تولد اسحاق به ابراهیم، آیاتی وجود دارد و نام او به عنوان یکی از انبیاء ذکر شده است.
۹. اسرائیل: لقب یعقوب بن اسحاق، که این نام، یک بار در آیه ۵۸ سوره مریم آمده است.
۱۰: اسماعیل: نام اسماعیل یازده بار در قرآن تکرار شده و داستان بشارت تولد اسماعیل به ابراهیم، دستور قربانی او، قضیه بنای کعبه و کمک به ابراهیم از مواردی است که از اسماعیل نام برده شده است.
۱۱. الیاس: دو بار نام این پیامبر در قرآن کریم ذکر شده است؛ سوره انعام، آیه ۸۵ و سوره صافات، آیه ۱۲۳.
۱۲. الیَسَع: نام او دوبار در قرآن کریم ذکر شده است: سوره انعام آیه ۸۶ و سوره ص آیه ۴۸.
۱۳. ایوب: از ایوب چهار بار در قرآن سخن به میان آمده که قرآن او را به خاطر صبر و شکیبایی در برابر آزمایشات الهی می‌ستاید.
۱۴. تُبّع: در دو آیه قرآن، به این واژه اشاره شده؛ سوره دخان، آیه۳۷ و سوره ق آیه ۱۳. در این که مراد از تبّع چیست اختلاف نظر وجود دارد. علّامه طباطبایی تبع را از پادشاهان دانسته که در یمن می‌زیسته و نام او اسعد ابوکرب بوده.[۲] اما تفسیر نمونه تبع را یک لقب عمومی برای پادشاهان یمن معرفی کرد.[۳]
۱۵. جالوت: در آیات ۲۴۷ تا ۲۵۲ سوره بقره به داستان کشته شدن جالوت به دست داوود(ع) اشاره شده است.
۱۶. جبرئیل: فرشته مقرب الهی و واسطه وحی. نام جبرئیل سه بار در قرآن کریم آمده: سوره بقره، آیات ۹۷ و ۹۸ و سوره تحریم آیه ۴.
۱۷. داود: نام این پیامبر ۱۶ بار در قرآن ذکر شده است.
۱۸. ذو القرنین: نام ذوالقرنین سه بار در قرآن کریم ذکر شده است. در این که ذوالقرنین چه کسی بوده، اختلاف وجود دارد. سرگذشت ایشان در سوره کهف، آیه ۸۳–۹۶ مطرح شده است.
۱۹. ذو الکفل دو بار در قرآن آمده است: سوره انبیاء، آیه ۸۵ و سوره ص آیه ۴۸. در قرآن، راجع به سرگذشت ذوالکفل چیزی بیان نشده است.
۲۰. زکریا: سرگذشت حضرت زکریا در چهار سوره آل عمران، آیات ۳۷ تا ۳۸، سوره انعام آیه ۸۵، سوره مریم آیه ۲ تا ۷ و سوره انبیاء، آیه ۸۹ ذکر شده است.
۲۱. زید بن حارثه: پسر خوانده پیامبر که در آیه ۳۷ سوره احزاب به قضیه طلاق همسر زید و ازدواج پیامبر با او اشاره شده است.
۲۲. سامری: این لفظ سه بار در سوره طه ذکر شده است.
۲۳. سلیمان: نام سلیمان هفده بار در قرآن ذکر شده و در سوره‌های بقره، نساء، انعام، انبیا، نمل، سبأ و ص است.
۲۴. شعیب: نام او ده بار در سوره‌های اعراف، هود، شعراء و عنکبوت ذکر گردیده است.
۲۵. صالح: نام حضرت صالح ۸ بار در قرآن سوره اعراف، آیه ۷۳–۷۵ و ۷۷، سوره هود آیه ۶۱ و ۶۲و ۶۶ و ۸۹، سوره شعراء آیه ۱۴۲، سوره نمل آیه۴۵ آمده است. داستان ناقه صالح در آخر سوره شمس بدون ذکر نام آن حضرت آمده است.
۲۶. فرعون لقب پادشاهان مصر قدیم بوده است. در تاریخ چند فرعون معروف هستند:
- یک) فرعون زمان حضرت ابراهیم.[۴]
- دو) فرعون زمان حضرت یوسف.[۵]
- سه) فرعون که در زمان تولد حضرت موسی.[۶]
- چهار) فرعون زمان خروج حضرت موسی(ع) از مصر.[۷]
۲۷. طالوت: نام طالوت در آیه ۲۴۷ و ۲۴۹ از سوره بقره ذکر شده است.
۲۸. عزیر: نام عزیر فقط یک بار در قرآن کریم در سوره توبه آیه ۳۰ آمده است. برخی مفسران قضیه‌ای که در آیه ۲۵۹ سوره بقره آمده را به عزیر نسبت داده‌اند.[۸]
۲۹. عمران: در قرآن، پدر مریم معرفی شده است. در سوره تحریم، خداوند تصریح می‌نماید که مریم فرزند عمران است. نام عمران در سوره آل‌عمران آیه ۳۳ و ۳۵ و سوره تحریم آیه ۱۲ آمده است.
۳۰. عیسی: از پیامبران اولوالعزم است و نام او در قرآن با دو نام ذکر شده است:
- یک) با نام عیسی ۲۵ بار.
- دو) با نام مسیح ۱۱ بار.
۳۱. قارون: نام او چهار بار در قرآن کریم آمده است.
۳۲. لقمان: نام او در سوره‌ای به همین نام و در آیات ۱۲ و ۱۳ آمده است. روایات تصریح دارد که او انسان شایسته‌ای بود، ولی پیامبر نبود.
۳۳. لوط: نام او بیست و هفت بار در خلال سوره‌های اعراف، حجر، انبیاء و … ذکر شده است. بنابر آیات قرآن، لوط پیامبر بود.
۳۴. محمد(ص): آخرین پیامبر الهی، نام مبارکش در چهار سوره: سوره آل عمران آیه ۱۴۴؛ سوره احزاب آیه ۴۰؛ سوره محمد آیه ۲ و سوره فتح آیه ۲۹. آیه ۷۹ سوره اسراء صفت محمود را برای پیامبر اسلام ذکر کرده است.
۳۵. مریم: در قرآن کریم ۳۴ بار نام مریم ذکر شده و او را از بهترین زنان عالم می‌داند.
۳۶. موسی: پیامبر، صاحب شریعت و منجی یهود بود. نام موسی۱۳۶ بار در قرآن کریم آمده و وقایع زندگی او بیش از سایر پیامبران در قرآن آمده است.
۳۷. میکال: فرشته مقرب الهی که یهود و نصاری آن را میشل می‌نامند.[۹] نامش در آیه ۹۸ بقره ذکر شده است.
۳۸. نوح: در قرآن کریم، برای او عمری طولانی ذکر شده است، طبق آیه ۱۴ سوره عنکبوت، دعوت او قبل از طوفان۹۵۰ سال طول کشید. قوم او به خاطر عدم ایمان عذاب شدند، همسر و فرزند او هم جزء عذاب شدگان بودند. نام وی ۴۳ بار در قرآن آمده است.
۳۹. هاروت و ماروت: در آیه ۱۰۲ سوره بقره به سرگذشت این دو فرشته اشاره شده است. در سرزمین بابِل، سحر و جادوگری به اوج خود رسیده و باعث ناراحتی و ایذاء مردم شد. خداوند این دو فرشته را مأمور ساخت که عوامل سحر و طریق ابطال آن را به مردم بیاموزند.[۱۰]
۴۰. هارون: برادر بزرگتر حضرت موسی که نام او ۲۰ بار در میانه سرگذشت موسی(ع) ذکر شده است. با توجه آیات قرآن، هارون بواسطه فصاحتی که داشت[۱۱] به درخواست حضرت موسی به یاری و همکاری او مأمور شد.
۴۱. هامان: نام‌هامان شش بار در قرآن کریم، ذکر شده است. چهار بار نام او پس از نام فرعون قرار گرفته و به تبهکاری او در زمین و هلاکت و غرق شدن او اشاره شده است. براساس آیاتی از سوره قصص، فرعون به‌هامان دستور می‌دهد تا برای او، قصر بلندی بسازند تا از فراز آن، بر خدای موسی دست یابد.
۴۲. هود: پیامبری معرفی شده که بر قبیله عاد مبعوث گردید. در سوره الحاقه به سرگذشت او اشاره شده است.
۴۳. یحیی: نام حضرت یحیی ۵ بار در قرآن کریم ذکر شده است، در آیه ۱۲ از سوره مریم و آیه ۳۹ از سوره آل عمران به نبوت او تصریح شده است. از منابع اسلامی و مسیحی استفاده می‌شود که یحیی پسر خاله عیسی(ع) بود.[۱۲] در آیات اولیه سوره مریم به داستان تولد او و دعای زکریا اشاره شده است.
۴۴. یوسف: نام حضرت یوسف ۲۷ بار در قرآن کریم ذکر شده است. سوره‌ای نیز با این نام از طرف خداوند نازل شده است. در آیه ۸۴ سوره انعام وی در ردیف انبیای بزرگ قرار گرفته و در سوره مؤمن به رسالت او تصریح شده است.
۴۵. یونس: در قرآن نام یونس چهار بار ذکر شده است. در سوره صافات به سرگذشت او اشاره گردیده است. نام او، نام یکی از سوره‌ها بوده و در آیه ۸۷ سوره انبیاء، به عنوان ذوالنون از او یاد شده است.
منابع
- ↑ طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۲۳۰.
- ↑ طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۲۲۲.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، ناشر، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲۱، ص۱۹۵.
- ↑ شبستری، عبدالحسین، اعلام القرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص۲۳.
- ↑ شبستری، عبدالحسین، اعلام القرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص۱۰۷۳.
- ↑ شبستری، عبدالحسین، اعلام القرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص۱۷.
- ↑ شبستری، عبدالحسین، اعلام القرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص۷۸۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، ناشر، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۲۹۴.
- ↑ شبستری، عبدالحسین، اعلام القرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۹ش، ص۹۵۷.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، ناشر، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۳۷۴.
- ↑ سوره قصص، آیه۳۴.
- ↑ مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۳، ص۲۰.