حرث در آیه ۲۰ سوره شوری

سؤال

کلمه «حرث» در آیه ۲۰ سوره شوری به چه معنا است؟ چرا در فراز دوم آیه، گفته شده «نُؤْتِهِ مِنْها؛ از آن (زراعت دنیا) به او می‌دهیم» که به معنای بخشی از آن است؟ چرا گفته نشده هر چه خواست به او می‌دهیم؟

حرث در آیه ۲۰ سوره شوری به معنای زراعت است. بر اساس این آیه، کسی که زراعتِ آخرت را بخواهد، خدا بر زراعت او می‌افزاید و کسی که زراعت دنیا را بخواهد، خدا از زراعت دنیا به او می‌دهد؛ ولی در آخرت، بی‌نصیب خواهد بود. به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی، مفسر شیعه، در این آیه انسان‌ها به کشاورز، جهان به مزرعه و اعمال به بذر تشبیه شده است. کسانی که اعمال‌شان را با نیت آخرت انجام می‌دهند، خدا پاداش آنها را می‌افزاید و کسانی که اعمال‌شان را با نیت رسیدن به دنیا انجام می‌دهند، خدا بهره‌ای از دنیا به آنها داده؛ ولی از آخرت بی‌نصیب خواهند بود.

به گفته علامه طباطبایی، مفسر قرآن، در فراز اول این آیه به طور صریح گفته شده کسی که خواهان زراعت آخرت است، زیادتر از آن به او خواهیم داد؛ ولی در فراز دوم آیه، به صورت مبهم می‌‌گوید کسی که زراعت دنیا را بخواهد از آن به او می‌دهیم(نه همه آن را). به اعتقاد وی، این تفاوت در تعبیر، به این نکته اشاره دارد که امور به خواست خدا بستگی دارد؛ چه بسا به افرادی نعمت‌های فروانی می‌بخشد و برای عده‌ای دیگر اندکی از آن می‌دهد؛ چنان‌که در آیه ۱۸ سوره اسراء نیز گفته شده به کسانی که دنیا می‌خواهند هر مقدار که بخواهیم می‌دهیم.

آیه ۲۰ سوره شوری

﴿ مَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَمَنْ كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ

کسی که زراعت آخرت را بخواهد، بر زراعتش می‌افزاییم و کسی که زراعت دنیا را بخواهد، اندکی از آن به او می‌دهیم، ولی او را در آخرت هیچ بهره‌ای نیست.

شوری:۲۰

﴾