کاربرد فرح در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فَرَحْ''' به معنای شادی کرد، شادمانی کردن و خوشحال شد، آمده است. این واژه در [[قرآن]] برای دو کاربرد شادیِ پسندیده و شادیِ ناپسند به‌کار رفته است.

شادمانی‌های ناپسند در قرآن عبارتند از: شادمانی بر داشته‌های دنیایی؛ شادمانی از گرفتاری دیگران؛ شادمانی از نرفتن به جهاد؛ شادمانی از اختلاف افکنی.

واژه فرح با مشتقاتش 22 مرتبه در قرآن تکرار شده است.

* '''شادمانی شهدا:''' حيات شهيدان يك حيات فوق العاده عالى و آميخته با انواع نعمت‌هاى معنوى است. آنها بقدرى غرق مواهب حيات معنوى هستند كه گويا زندگى ساير برزخيان در مقابل آنها چيزى نيست. قرآن به گوشه‏اى از مزايا و بركات فراوان زندگى برزخى شهيدان اشاره كرده<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۳، ص۱۷۰.</ref> و مى‏فرمايد: {{قرآن|فَرِحِینَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه|ترجمه= آنها بخاطر نعمت‌هاى فراوانى كه خداوند از فضل خود به ايشان بخشيده است، خوشحالند |سوره=آل عمران|آیه=۱۷۰}}

* '''شادی مومنان از فضل الهی:''' در آیه ۵۸ [[سوره یونس]]، به [[مؤمن|مؤمنان]] سفارش شده نسبت به فضل و رحمت خدا شادمان شوند؛ زیرا فضل و رحمت خدا از [[ثروت ثروتمندان|ثروتی]] که اندوخته‌اند بهتر است: {{قرآن|قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ |ترجمه=بگو: به فضل و رحمت خدا بايد خوشحال شوند؛ كه اين، از تمام آنچه گردآورى كرده‏اند، بهتر است.}}  

* '''شادمانی از نازل شدن کتاب آسمانی:''' افراد حقيقت‏جو و حق‏طلب در برابر آنچه بر پيامبر نازل مى‏شد، تسليم و خوشحال بودند و افراد لجوج به مخالفت برمى‏خاستند.<ref>مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلاميه، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش، ج۱۰، ص۲۳۲.</ref> خداوند حال اینگونه افراد را چنین توصیف کرده است:{{قرآن|وَ الَّذينَ آتَيْناهُمُ الْكِتابَ يَفْرَحُونَ بِما أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ مِنَ الْأَحْزابِ مَنْ يُنْكِرُ بَعْضَهُ| ترجمه=و آنها كه كتاب آسمانى در اختيارشان قرار داده‏ايم از آنچه بر تو نازل شده خوشحالند، و بعضى از احزاب قسمتى از آن را انكار مى‏كنند.| سوره= رعد| آیه= 36}}

 

شادی کردن در [[اسلام]] ممنوع نیست؛ شادی‌هایی است که [[انسان]] را از خدا و [[شکر الهی]] دور کرده و به [[عذاب|عذاب الهی]] دچار می‌سازد.<ref>قرشی، علی اکبر، قاموس قرآن‏، تهران، تهران‏، دار الکتب الاسلامیه‏، ۱۳۷۱ش، ج۵، ص۱۵۸.</ref> هر نوع شادی ممنوع نیست؛ بلکه فقط شادی‌های غیر الهی، مستانه و متکبرانه نکوهش شده است.<ref>کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۵.</ref>

* شادی متکبرانه: قارون که دارای ثروت زیادی شده بود به [[بنی اسرائیل|قوم حضرت موسی(ع)]] ظلم کرد، قوم موسی(ع) به او گفتند شادی نکن، خدا شادی‌کنندگان را دوست ندارد، اما او تکبر ورزید: {{قرآن|إِنَّ قارُونَ كانَ مِنْ قَوْمِ مُوسى‏ فَبَغى‏ عَلَيْهِمْ وَ آتَيْناهُ مِنَ الْكُنُوزِ ما إِنَّ مَفاتِحَهُ لَتَنُوأُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قالَ لَهُ قَوْمُهُ لا تَفْرَحْ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْفَرِحينَ |ترجمه= قارون از قوم موسى بود، اما بر آنان ستم كرد؛ ما آن قدر از گنج‌ها به او داده بوديم كه حمل كليدهاى آن براى يك گروه زورمند مشكل بود! هنگامى را كه قومش به او گفتند: اين همه شادى مغرورانه مكن، كه خداوند شادى‏كنندگان مغرور را دوست نمى‏دارد!| سوره=قصص| آیه= 76}} قرآن در آیات دیگر نیز شادمانی به خاطر دنیا را امری ناپسند دانسته است که باعث دوری از رحمت الهی و گرفتار عذاب خدا خواهد شد.  

* شادی از گرفتاری دیگران: برخی چنان هستند که اگر به دشمنش خیری، نعمتیف مالی برسد، ناراحت می‌شوند؛ اما اگر اندوه و بدى برسد، شاد شوند.<ref>جرجانى، حسين بن حسن، جلاء الأذهان و جلاء الأحزان، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۱۰.</ref> قرآن این صفت را یکجا برای دشمنان مومنان نسبت داده است: {{قرآن|إِنْ تَمْسَسْكُمْ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْكُمْ سَيِّئَةٌ يَفْرَحُوا بِها وَ إِنْ تَصْبِرُوا وَ تَتَّقُوا لا يَضُرُّكُمْ كَيْدُهُمْ شَيْئاً إِنَّ اللَّهَ بِما يَعْمَلُونَ مُحيطٌ|ترجمه= اگر نيكى به شما برسد، آنها را ناراحت مى‏كند؛ و اگر حادثه ناگوارى براى شما رخ دهد، خوشحال مى‏شوند. (امّا) اگر (در برابرشان) استقامت و پرهيزگارى پيشه كنيد، نقشه‏هاى (خائنانه) آنان، به شما زيانى نمى‏رساند؛ خداوند به آنچه انجام مى‏دهند، احاطه دارد.|سوره= آل‏عمران|آیه=120}} در جای دیگر به دشمنان رسول خدا(ص) نسبت می‌هد: {{قرآن| إِنْ تُصِبْكَ حَسَنَةٌ تَسُؤْهُمْ وَ إِنْ تُصِبْكَ مُصيبَةٌ يَقُولُوا قَدْ أَخَذْنا أَمْرَنا مِنْ قَبْلُ وَ يَتَوَلَّوْا وَ هُمْ فَرِحُونَ|ترجمه=|سوره= توبه|آیه= 50 }}  

 

{{مطالعه بیشتر}}