إن مع العسر یسرا: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۷: | خط ۶: | ||
| عنوان = | | عنوان = | ||
| تصویر =آیه ۵و۶ سوره شرح. آسانی همرا با سختی.jpg | | تصویر =آیه ۵و۶ سوره شرح. آسانی همرا با سختی.jpg | ||
| توضیح تصویر =فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ | | توضیح تصویر =فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا. إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا» آیه ۵ و ۶ سوره شرح به خط محمد اوزچای. | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| نام‌های دیگر = | | نام‌های دیگر = | ||
| خط ۱۹: | خط ۱۸: | ||
| سایر = | | سایر = | ||
| آیات مرتبط = | | آیات مرتبط = | ||
}} | }}'''إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا''' آیه‌ای از قرآن است که آسانی پس از سختی را بشارت می‌دهد. مفسران در تفسیر این آیه گفته‌اند مشکلات و سختی‌ها و مصایب و دشواری‌های زندگی هیچگاه دایمی و همیشگی نیستند و برای انسان مؤمن، آسانی و آسایش و گشایش می‌آید. | ||
گفته شده است یُسر و عُسر نشانگر سنت تحول حوادث و تقلب احوال و بی‌دوامی همه شؤون زندگی دنیا است. | |||
== متن و ترجمه آیه == | == متن و ترجمه آیه == | ||
{{قرآن بزرگ|فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ | {{قرآن بزرگ|فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا. إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا | ||
| سوره = شرح | | سوره = شرح | ||
| آیه = ۵ و ۶ | | آیه = ۵ و ۶ | ||
| ترجمه = پس، از | | ترجمه = پس، از پی دشواری آسانی است. آری، با دشواری، آسانی است. | ||
}} | }} | ||
== تفسیر == | == تفسیر آیه == | ||
مفسران در تفسیر آیه ۵ و ۶ سوره شرح گفته‌اند مشکلات و سختی‌ها و مصایب و دشواری‌های زندگی هیچگاه دایمی و همیشگی نیستند و برای انسان مؤمن، آسانی و آسایش و گشایش می‌آید.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۱۲۸.</ref> | |||
بعضی در تفسیر این آیه گفته‌اند با فقر و بینوایی، توانگری و توسعه خواهد بود. برخی گفته‌اند پس از مزاحمت مشرکین و اذیت آنان، برای [[پیامبر(ص)]] راحتی و آسایش آمد. از [[ابن‌عباس]] روایت شده است که گفت خداوند متعال می‌فرماید من یک ناراحتی و شدّت خلق کردم و دو راحتی و آسایش، پس هرگز سختی بر راحتی غلبه نکند.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه حسین نورهمدانی و دیگران، تهران، فراهانی، ج۲۷، ص۱۵۸.</ref> «عُسر» میان دو «یُسر» است. گشایش در دنیا یا ثواب در آخرت.<ref>طبرسی، فضل، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۷۷۱.</ref> | |||
این | |||
بعضی از مفسران این آیات را اشاره به فقر مالی عمومی مسلمانان در آغاز ظهور اسلام شمرده‌اند، ولی گستردگی مفهوم آیات همه مشکلات را شامل می‌شود. این دو آیه به صورتی مطرح شده که اختصاص به شخص پیامبر(ص) و زمان او نیز ندارد و بلکه به صورت یک قاعده کلی و به عنوان تعلیلی بر مباحث سابق مطرح است، و به همه انسان‌های مؤمن مخلص و تلاشگر نوید می‌دهد که همیشه در کنار سختی‌ها آسانی است؛ حتی تعبیر به «بعد» نمی‌کند بلکه تعبیر به «مع» که نشانه همراهی است می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۱۲۸.</ref> در مقابل سختی‌ها باید شکیبایی کرد که یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین فضایل اخلاقی و کلید موفقیت انسان در امور مادی و معنوی، و نیز دنیوی و اخروی است.<ref>سبحانی‌نیا، محمد تقی، قرآن، کتاب اخلاق، قم، دار الحدیث، بی‌تا، ص۱۱۷.</ref> | |||
برخی گفته‌اند «لام» در عسر لام جنس است نه استغراق. جنس عسر این‌طور است که به دنبالش یسر می‌آید، نه تمامی فرد فرد عسرها. و گفته‌اند یسر و عسر نشانگر سنت تحول حوادث و تقلب احوال و بی‌دوامی همه شؤون زندگی دنیا است.<ref>طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۵۳۳.</ref> برخی اعتقاد دارند که آیه نمی‌گوید بعد از سختی آسانی هست بلکه با لفظ «مع» می‌فهماند که آسانی با رنج توأم است، از لحظه تحمل سختی، آسانی به تدریج به دست می‌آید.<ref>قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن‌الحدیث، قم، دفتر نشر نوید اسلام، ۱۳۹۱ش، ج۱۲، ص۲۷۴.</ref> | |||
=== روایات === | |||
* در روایتی از [[پیامبر(ص)]] آمده است: {{عربی|وَ اعْلَمْ أَنَّ النَّصْرَ مَعَ الصَّبْرِ وَ أَنَ الْفَرَجَ مَعَ الْكَرْبِ وَ أَنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً|ترجمه=بدان كه با صبر پيروزی و با غم و اندوه خوشحالی و گشايش است و با سختيها آسانی است، همانا با سختی‌ها آسانی است}}.<ref>ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۱۳.</ref> و نیز فرمودند: {{عربی|لَنْ يَغْلِبَ عُسْرٌ يُسْرَيْنِ فَإِنَّ مَعَ اَلْعُسْرِ يُسْراً، إِنَّ مَعَ اَلْعُسْرِ يُسْراً|ترجمه=هرگز يك عسر، غالب بر دو يسر نشود}}<ref>عروسی حویزی، عبد علی، نورالثقلین، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۶۰۴.</ref> | |||
* [[امام علی(ع)]] گفته است: «هنگامی که سختی‌ها به آخرین درجه شدت برسد گشایش روی می‌دهد و در آن هنگام که حلقه‌های بلا تنگ می‌شود نوبت آسایش و راحتی فرا می‌رسد.»<ref>مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۱۴، ص۸۰۷.</ref> | |||
</ref> | == آسانی پس از سختی برای پیامبر(ص) == | ||
مفسران گفته‌اند رسالتی که خداوند بر پیامبر تحمیل کرده، و دستور داد مردم را به سوی آن دعوت کند، سنگین‌ترین باری است که بر یک بشر تحمیل شده است. و از این جهت با قبول این مسئولیت کار بر پیامبر(ص) دشوار شده، و همچنین تکذیبی که قومش نسبت به دعوتش نموده و استخفافی که به پیامبر(ص) کردند، همه برای پیامبر(ص) دشواری روی دشواری بوده است. خداوند در آیه ۲ سوره انشراح فرمود است: ما این دشواری‌ها را از دوش تو برداشتیم. و این عمل خداوند مانند همه اعمالش بر طبق سنتی بوده که در عالم به جریان انداخته، و آن این است که همیشه بعد از هر دشواری سهولتی پدیدمی‌آورد. سنت خداوند بر این جاری شده که بعد از عسر، یسر باشد.<ref>طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۵۳۳.</ref> | |||
از [[زمخشری]] حکایت شده که در [[کشاف]] گفته: حرف "فاء" در جمله «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ …» فای فصیحه است، و زمینه کلام، زمینه تسلیت دادن و دلخوش کردن رسول خدا(ص) به وسیله وعده‌ای جمیل است. وی می‌گوید: مشرکین رسول خدا(ص) و مؤمنین را سرزنش می‌کردند به اینکه مردمی فقیرند، چیزی از مال دنیا ندارند، به حدی این زخم زبان اوج گرفت که به دل پیامبر افتاد که نکند اسلام نیاوردن مردم و تحقیرشان از مؤمنین به خاطر همین تهی دستی مؤمنین است، و خدای تعالی برای دفع این احتمال نعمت‌های بزرگی را که به آن جناب ارزانی داشته بود به رخش کشید، آن گاه اضافه کرد: "فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً.<ref>طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۵۳۳.</ref> | |||
برخی گفته‌اند تکرار در آیه نشان می‌دهد که رسول خدا(ص) در سختی و مشقت بوده است.<ref>سید قطب، فی ظلال القران، بیروت- القاهرة، دار الشروق، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۹۳۰.</ref> | |||
</ref> | |||
== آیات مرتبط == | == آیات مرتبط == | ||
* {{قرآن|وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ یُسْرًا|ترجمه=و هر که از خدا بترسد، خدا کارش را آسان خواهد کرد.|سوره=طلاق|آیه=۴}} | |||
* {{قرآن|سَیَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یُسْرًا|ترجمه=خدا به زودی پس از دشواری آسانی فراهم می‌کند.|سوره=طلاق|آیه=۷}} | |||
= | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن | | شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۴: | ||
| شناسه = شد | | شناسه = شد | ||
| تیترها = شد | | تیترها = شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = شد | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = شد | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | | بازبینی نویسنده = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = الف | | اولویت = الف | ||
| کیفیت = | | کیفیت = ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:مقاله‌های پیشنهادی]] | [[رده:مقاله‌های پیشنهادی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۳۶
سؤال
تفسیر آیه «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً» چیست؟
 فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا. إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا» آیه ۵ و ۶ سوره شرح به خط محمد اوزچای. | |
| مشخصات آیه | |
|---|---|
| واقع در سوره | شرح |
| شماره آیه | ۵ و ۶ |
| جزء | ۳۰ |
| اطلاعات محتوایی | |
| مکان نزول | مکه |
إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا آیه‌ای از قرآن است که آسانی پس از سختی را بشارت می‌دهد. مفسران در تفسیر این آیه گفته‌اند مشکلات و سختی‌ها و مصایب و دشواری‌های زندگی هیچگاه دایمی و همیشگی نیستند و برای انسان مؤمن، آسانی و آسایش و گشایش می‌آید.
گفته شده است یُسر و عُسر نشانگر سنت تحول حوادث و تقلب احوال و بی‌دوامی همه شؤون زندگی دنیا است.
متن و ترجمه آیه
| ﴿ | فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا. إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا
پس، از پی دشواری آسانی است. آری، با دشواری، آسانی است. شرح:۵ و ۶ |
﴾ |
تفسیر آیه
مفسران در تفسیر آیه ۵ و ۶ سوره شرح گفته‌اند مشکلات و سختی‌ها و مصایب و دشواری‌های زندگی هیچگاه دایمی و همیشگی نیستند و برای انسان مؤمن، آسانی و آسایش و گشایش می‌آید.[۱]
بعضی در تفسیر این آیه گفته‌اند با فقر و بینوایی، توانگری و توسعه خواهد بود. برخی گفته‌اند پس از مزاحمت مشرکین و اذیت آنان، برای پیامبر(ص) راحتی و آسایش آمد. از ابن‌عباس روایت شده است که گفت خداوند متعال می‌فرماید من یک ناراحتی و شدّت خلق کردم و دو راحتی و آسایش، پس هرگز سختی بر راحتی غلبه نکند.[۲] «عُسر» میان دو «یُسر» است. گشایش در دنیا یا ثواب در آخرت.[۳]
بعضی از مفسران این آیات را اشاره به فقر مالی عمومی مسلمانان در آغاز ظهور اسلام شمرده‌اند، ولی گستردگی مفهوم آیات همه مشکلات را شامل می‌شود. این دو آیه به صورتی مطرح شده که اختصاص به شخص پیامبر(ص) و زمان او نیز ندارد و بلکه به صورت یک قاعده کلی و به عنوان تعلیلی بر مباحث سابق مطرح است، و به همه انسان‌های مؤمن مخلص و تلاشگر نوید می‌دهد که همیشه در کنار سختی‌ها آسانی است؛ حتی تعبیر به «بعد» نمی‌کند بلکه تعبیر به «مع» که نشانه همراهی است می‌کند.[۴] در مقابل سختی‌ها باید شکیبایی کرد که یکی از مهم‌ترین و کارآمدترین فضایل اخلاقی و کلید موفقیت انسان در امور مادی و معنوی، و نیز دنیوی و اخروی است.[۵]
برخی گفته‌اند «لام» در عسر لام جنس است نه استغراق. جنس عسر این‌طور است که به دنبالش یسر می‌آید، نه تمامی فرد فرد عسرها. و گفته‌اند یسر و عسر نشانگر سنت تحول حوادث و تقلب احوال و بی‌دوامی همه شؤون زندگی دنیا است.[۶] برخی اعتقاد دارند که آیه نمی‌گوید بعد از سختی آسانی هست بلکه با لفظ «مع» می‌فهماند که آسانی با رنج توأم است، از لحظه تحمل سختی، آسانی به تدریج به دست می‌آید.[۷]
روایات
- در روایتی از پیامبر(ص) آمده است: «وَ اعْلَمْ أَنَّ النَّصْرَ مَعَ الصَّبْرِ وَ أَنَ الْفَرَجَ مَعَ الْكَرْبِ وَ أَنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْراً؛ بدان كه با صبر پيروزی و با غم و اندوه خوشحالی و گشايش است و با سختيها آسانی است، همانا با سختی‌ها آسانی است».[۸] و نیز فرمودند: «لَنْ يَغْلِبَ عُسْرٌ يُسْرَيْنِ فَإِنَّ مَعَ اَلْعُسْرِ يُسْراً، إِنَّ مَعَ اَلْعُسْرِ يُسْراً؛ هرگز يك عسر، غالب بر دو يسر نشود»[۹]
- امام علی(ع) گفته است: «هنگامی که سختی‌ها به آخرین درجه شدت برسد گشایش روی می‌دهد و در آن هنگام که حلقه‌های بلا تنگ می‌شود نوبت آسایش و راحتی فرا می‌رسد.»[۱۰]
آسانی پس از سختی برای پیامبر(ص)
مفسران گفته‌اند رسالتی که خداوند بر پیامبر تحمیل کرده، و دستور داد مردم را به سوی آن دعوت کند، سنگین‌ترین باری است که بر یک بشر تحمیل شده است. و از این جهت با قبول این مسئولیت کار بر پیامبر(ص) دشوار شده، و همچنین تکذیبی که قومش نسبت به دعوتش نموده و استخفافی که به پیامبر(ص) کردند، همه برای پیامبر(ص) دشواری روی دشواری بوده است. خداوند در آیه ۲ سوره انشراح فرمود است: ما این دشواری‌ها را از دوش تو برداشتیم. و این عمل خداوند مانند همه اعمالش بر طبق سنتی بوده که در عالم به جریان انداخته، و آن این است که همیشه بعد از هر دشواری سهولتی پدیدمی‌آورد. سنت خداوند بر این جاری شده که بعد از عسر، یسر باشد.[۱۱]
از زمخشری حکایت شده که در کشاف گفته: حرف "فاء" در جمله «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ …» فای فصیحه است، و زمینه کلام، زمینه تسلیت دادن و دلخوش کردن رسول خدا(ص) به وسیله وعده‌ای جمیل است. وی می‌گوید: مشرکین رسول خدا(ص) و مؤمنین را سرزنش می‌کردند به اینکه مردمی فقیرند، چیزی از مال دنیا ندارند، به حدی این زخم زبان اوج گرفت که به دل پیامبر افتاد که نکند اسلام نیاوردن مردم و تحقیرشان از مؤمنین به خاطر همین تهی دستی مؤمنین است، و خدای تعالی برای دفع این احتمال نعمت‌های بزرگی را که به آن جناب ارزانی داشته بود به رخش کشید، آن گاه اضافه کرد: "فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْراً.[۱۲]
برخی گفته‌اند تکرار در آیه نشان می‌دهد که رسول خدا(ص) در سختی و مشقت بوده است.[۱۳]
آیات مرتبط
- ﴿وَمَنْ یَتَّقِ اللَّهَ یَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ یُسْرًا؛ و هر که از خدا بترسد، خدا کارش را آسان خواهد کرد.﴾(طلاق:۴)
- ﴿سَیَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ یُسْرًا؛ خدا به زودی پس از دشواری آسانی فراهم می‌کند.﴾(طلاق:۷)
منابع
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۱۲۸.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه حسین نورهمدانی و دیگران، تهران، فراهانی، ج۲۷، ص۱۵۸.
- ↑ طبرسی، فضل، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۷۷۱.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش، ج۲۷، ص۱۲۸.
- ↑ سبحانی‌نیا، محمد تقی، قرآن، کتاب اخلاق، قم، دار الحدیث، بی‌تا، ص۱۱۷.
- ↑ طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۵۳۳.
- ↑ قرشی، سید علی اکبر، تفسیر احسن‌الحدیث، قم، دفتر نشر نوید اسلام، ۱۳۹۱ش، ج۱۲، ص۲۷۴.
- ↑ ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۱۳.
- ↑ عروسی حویزی، عبد علی، نورالثقلین، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۶۰۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش، ج۱۴، ص۸۰۷.
- ↑ طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۵۳۳.
- ↑ طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۵۳۳.
- ↑ سید قطب، فی ظلال القران، بیروت- القاهرة، دار الشروق، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۹۳۰.