الگو بودن آسیه همسر فرعون

سؤال

آسیه، همسر فرعون، از چه جهاتی برای بانوان ما الگو است؟

درگاه‌ها

پاسخ:

الگوپذیری انسان و معرفی الگو توسط قرآن

گرایش به الگو و تأثیرپذیری از آن در امور مختلف زندگی فردی و اجتماعی، از گرایش‌های فطری انسان است. قرآن کریم، که کتاب هدایت و پاسخ گو به نیازها و خواسته‌های فطری انسان هاست، به این نیاز مهم پاسخ گفته است

یکی از الگوهایی که در مورد ارزش‌هایی مثل صبر و ایستادگی و مبارزه با ظالمین برای همه جهانیان الگو می‌باشد حضرت آسیه(س) می‌باشد.

جهات الگو بودن آسیه

«و ضرب الله مثلاً للذین آمنوا امرات فرعون اذ قالت رب ابن لی عندک بیتا فی الجنه و نجنی من فرعون و عمله و نجنی من القوم الظالمین؛ و خدا برای کسانی که ایمان آورده‌اند، مثلی می‌زند، زن فرعون زمانی که عرض کرد: پروردگار من، برای من در نزد خودت در بهشت خانه ای بنا کن و مرا از فرعون و کارش نجات مرحمت فرما و مرا از مردم ستمگر نجات ده.»

در این آیه حضرت آسیه به عنوان الگو برای افراد باایمان معرفی شده است، آسیه با وجود امکانات خوب زندگی پر از ناز و نعمت در قصر فرعون، به قرب الهی دل بست و به غیب ایمان آورد و در برابر چنین ایمانی تا مرز شهادت ایستادگی نمود. و این‌گونه شایسته جایگاه رفیع بهشت و نعمت عظیم پروردگار گشت.

حضرت آسیه نمونه ای است از یک زن صالحه که با جدیت و پشتکار زیاد و با قلبی پر از ایمان به خدای یکتا توانست یکی از بانوان برجسته ای شود که نامش در کتاب جاودانی قران ماندگار شود.

ایشان الگویی است از صبر و استقامت در راه هدف، برای رسیدن به هدف، برای خدا زیستن و برای خدا نفس کشیدن آن هم نه در مسجد یا در کنار ولی خدایی، بلکه در کاخ فرعون، در کنار کافری که ادعای خدایی می‌کرد.

الگو بودن او، به آن علت است که ایمان خود را در کنار فرعون حفظ کرد و از همه جاذبه‌های زندگی دنیا گذشت و جوار رحمت خداوند را بر زندگی در قصر فرعون ترجیح داد و در دعای خود، کرامت معنوی (قرب خداوند) و صوری (بهشت) را طلبید.

اما برخی از ویژگی‌هایی که موجب الگو شدن ایشان می‌شود به صورت خلاصه عبارتند از:

۱ـ اعتقاد محکم و خلل‌ناپذیر

آسیه پس از شنیدن جریان معجزهٔ عصای حضرت موسی(ع)، به وی ایمان آورد، اما همسرش فرعون وی را شدیداً مورد شکنجه قرار می‌داد تا دست از آیین موسی بردارد، ولی آسیه در برابر این فشارها و تهدیدها با استقامت تمام ایستاد و هرگز تسلیم خواستهٔ فرعون نشد، چرا که او تقرب به درگاه خدا را بر نزدیکی به فرعون و دستگاهش ترجیح می‌داد و در برابر این تهدیدها، با کلمات توحیدی حقیقت خویش را هویدا ساخت: «رَبِّ ابْنِ لیِ عِندَکَ بَیتًا فیِ الْجَنَّه…» انسان‌های مؤمن نیز در هر روزگاری باید چنین باشند و در مقابل هرآنچه که به دین و ایمان آنها خللی وارد می‌کند ایستادگی و مقاومت نمایند.

از امام صادق «ع» نقل شده که فرمودند: «إِنَّ الْمُؤْمِنَ أَشَدُّ مِنْ زُبَرِالْحَدِیدِ إِنَّ الْحَدِیدَ إِذَا دَخَلَ النَّارَ تَغَیّر وَ إِنَّ الْمُؤْمِنَ لَوْ قُتِلَ وَ نُشِرَ ثُمَّ قُتِلَ لَمْ یتَغَیرْ قَلْبُه؛ مؤمن سخت‌تر از پاره آهن است، بدرستی که پاره آهن وقتی داخل آتش شود، تغییر می‌کند؛ ولی مؤمن اگر کشته شود و زنده شود، بعد کشته شود، قلب او از حق تغییر نکند.»

۲ـ بیزاری از ظالمان و فرعونیان

آسیه از تمام لذت‌هایی که در دربار فرعون وجود داشت، با تمام وجود چشم پوشید و در برابر فرعون ظالم سر تسلیم فرود نیاورد، بلکه توجه خویش را به کرامات و رضایت الهی سوق داد و با اتصال به قرب الهی، در ایمان خود استقامت ورزید تا اینکه از دنیا رخت بربست: «... وَ نَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نجِّنیِ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِین‏»

یکی از فروع دین اسلام هم تبری از ظالمان است و مؤمنان می‌توانند با الگو قرار دادن آسیه در هر شرایطی از ظالمان ابراز برائت کنند.

۳ـ دفاع از مظلومان و بی گناهان

یکی از مواردی که از ایشان در این زمینه نقل شده نجات حضرت موسی(ع) در دوران کودکی است، زمانی که ایشان را از رود نیل پیدا کردند، دیگری زمانی است که حزقیل مؤمن آل فرعون را کشتند و آسیه به این عمل آنها اعتراض کرد و موارد دیگری که شاید بتوان با مطالعهٔ کتب تاریخی بدانها دست یافت. انسان‌های مؤمن هم می‌توانند با الگو قرار دادن این رفتار حضرت آسیه مدافع مظلومان باشند.

نتیجه:

حضرت آسیه زنی که در نهایت ثروت مادی و متمول بودن، برای رسیدن به خداوند همان جانی را که داشت فدای خدای عزیزش کرد و خدا هم او را عزیز و ماندگار کرد، اگر هر خانمی که در شرایط خاص خود برای رسیدن به رضایت خدای مهربان خودش را خالص کند یقیناً خدا نیز از او در دنیا و آخرت پذیرایی می‌کند.

منابع جهت مطالعهٔ بیشتر:

۱. جوادی آملی، عبد الله، زن در آیینهٔ جلال و جمال، تهران، نشر فرهنگی رجا، ۱۳۷۱ ش. ۲. ۳. فهیم کرمانی، مرتضی، زن و پیام آوری، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴ ش. ۴. ۵. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ترجمهٔ سید محمد باقر موسوی همدانی، ج۱۹، قم، انتشارات جامعهٔ مدرسین، ۱۳۷۴ ش. ۶.