امام علی(ع) جمع‌کننده قرآن
دلائلی که ثابت می‌کند امام علی(ع) قرآن را جمع آوری کرده است، بنویسید.
براساس شواهد تاریخی و برخی احادیث، که در منابع اهل سنت نیز آمده، نخستین کسی که بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) اقدام به جمع آوری قرآن کریم کرد و آن را تدوین و تنظیم نمود، علی بن ابیطالب(ع) بود:
- از امام صادق(ع) روایت شده که پیامبر اکرم(ص) به علی(ع) فرمود: «ای علی! این قرآن در کنار بستر من، میان صحیفه‌ها و حریر و کاغذها قرار دارد، قرآن را جمع کن و آن را آن‌گونه که یهودیان، تورات خود را از بین بردند، ضایع نکنید».[۱]
- علی(ع) پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، در خانه خود به انزوا نشست و قرآن کریم را جمع آوری و تدوین کرد: از ابن عباس در ذیل آیه ﴿لا تُحَرِّکْ بِهِ لِسَانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ. إِنَّ عَلَیْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ﴾[۲] نقل شده که علی بن ابیطالب(ع) پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) قرآن را به مدت شش ماه جمع آوری کرد.[۳]
- ابن سیرین می‌گوید: علی(ع) فرمود: «وقتی پیامبر(ص) رحلت کرد، سوگند خوردم که ردایم را جز برای نماز جمعه به دوش نگیرم تا آن که قرآن را جمع نمایم.»[۴]
- محمد بن سیرین از عکرمه نقل کرده که پس از بیعت مردم با ابوبکر، علی بن ابی طالب(ع) در خانه نشست، به ابوبکر گزارش دادند که او از بیعت با تو کراهت دارد، ابوبکر آن حضرت را خواست و گفت: از بیعت با من سرباز زدی؟ علی(ع) فرمود: «دیدم در کتاب خدا چیزهایی افزوده می‌شود، پس با خودم گفتم که جز برای نماز ردا بر دوش نگیرم، تا آن که قرآن را جمع نمایم. ابوبکر گفت: چه کار شایسته‌ای!»
از عکرمه پرسیدند: آیا دیگران قرآن را به ترتیب نزول تألیف نمودند؟ پاسخ داد: اگر جن و انس جمع گردند تا تألیفی مانند تألیف علی ابن ابی طالب داشته باشند، توانایی آن را نخواهند داشت.[۵]
مصحف امام علی ودیعه امامت
مصحفی که امام علی(ع) تدوین و جمع آوری کرد، به مردم ارائه شد؛ ولی به دلائلی، مورد پذیرش قرار نگرفت و آن مصحف به عنوان ودیعه امامت بعد از حضرت علی(ع) به امامان معصوم(ع) یکی پس از دیگری رسید.[۶]
مصحف امام علی(ع) از نظر تعداد آیات، سوره‌ها و کلمات، هیچ تفاوتی با مصحف کنونی نداشت، تنها سوره‌ها به ترتیب نزول تنظیم شده بودند و بر اساس قرائت پیامبر اکرم(ص) بود و شأن نزول آیات و سوره‌ها و نام افرادی که آیات و سوره‌های در شأن آن‌ها بود ذکر شده بود و … .[۷]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ زنجانی، عبدالله، تاریخ القرآن، تهران، مکتبه صدر، ۱۳۸۷، ص۵۳.
- ↑ قیامت / ۱۷–۱۶.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تهران، مؤسسه طور، ۱۳۷۰، ج۸۹، ص۵۲.
- ↑ سیوطی، جلال الدین، الاتقان فی علوم القرآن، دمشق، دار ابن کثیر، دارالعلوم الانسانی، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۱۸۳.
- ↑ الاتقان، همان، تاریخ القرآن، ص۴۸.
- ↑ محمود راميار، تاريخ قرآن، تهران، انتشارات اميركبيرT ص۴۱۰.
- ↑ معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، قم، مؤسسه انتشاراتی التمهید، ۱۳۷۸ش.