درخت طلح در آیه ۲۹ سوره واقعه
طَلْح درختی است که در آیه ۲۹ سوره واقعه، یکی از نعمت‌های اصحاب یمین در بهشت شمرده شده و به باور بسیاری از مفسران، منظور از آن درخت موز است.[۱] درباره معنای این واژه در قرآن، نظرهای دیگری مانند درخت اقاقیا، مورد و مو نیز بیان شده است.[۲] خلیل بن احمد فراهیدی لغت‌شناس قرن دوم قمری، درخت طلح که در قرآن ذکر شده را درخت موز معنا کرده است.[۳] فخرالدین طُریحی لغت‌شناس شیعه قرن یازدهم قمری نیز، طلح را به معنای درخت موز که زیبا، سرسبز و پر عطر است دانسته است.[۴]
برخی پژوهشگران معاصر معتقدند واژه طلح در این آیه، با درخت اقاقیا تطابق بیشتری دارد؛ زیرا سوره واقعه از جمله سوره‌های مکی است و شیوه قرآن استفاده از مثال‌هایی از طبیعیت است که برای مخاطبانِ نخستینِ قرآن، قابل فهم باشد.[۵] به گفته این پژوهشگران، یکی از پوشش‌های گیاهی مکه درخت طلح نجدی (اقاقیای جیراردی) است که بیشترین مطابقت را با واژه طلح در قرآن دارد.[۶]
آیه و ترجمه
| ﴿ | وَطَلْحٍ مَنْضُودٍ
و درختانی که میوه‌هایش خوشه خوشه روی هم چیده شده است. واقعه:۲۹ |
﴾ |
منابع
- ↑ نیشابوری محمود، إیجازالبیان عن معانی القرآن، دار الغرب الاسلامی - بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵ق؛ شهاب الدین احمد بن محمد، التبیان فی تفسیر غریب القرآن، دار الغرب الإسلامی - بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۳ق؛ جلال الدین سیوطی، تفسیر الجلالین، مؤسسه النور للمطبوعات - بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۶ق؛ ابن ابی حاتم، تفسیر القرآن العظیم (ابن‌ابی‌حاتم)، مکتبه نزار مصطفی الباز، عربستان سعودی، چاپ سوم، ۱۴۱۹ق؛ موسوی همدانی سید محمد باقر، ترجمه تفسیر المیزان، دفتر انتشارات اسلامی جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم، قم، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش؛ حسینی شاه عبدالعظیمی حسین بن احمد، تفسیر اثنا عشری، انتشارات میقات، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۳ش؛ قرشی سید علی اکبر، تفسیر احسن الحدیث، بنیاد بعثت، تهران، چاپ سوم، ۱۳۷۷ ش.
- ↑ رفیعی، مریم و دیگران، «مصداق شناسی واژه طلح در قرآن با تأکید بر منابع تفسیری و گیاه شناسی»، در دو فصلنامه کتاب قیم، سال دهم، شماره ۲۲، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش، ص۱۴۰.
- ↑ کتاب العین، ج۳، ص۱۶۹.
- ↑ مجمع البحرین، ج۲، ص۳۹۲.
- ↑ رفیعی، مریم و دیگران، «مصداق شناسی واژه طلح در قرآن با تأکید بر منابع تفسیری و گیاه شناسی»، در دو فصلنامه کتاب قیم، سال دهم، شماره ۲۲، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش، ص۱۴۰.
- ↑ رفیعی، مریم و دیگران، «مصداق شناسی واژه طلح در قرآن با تأکید بر منابع تفسیری و گیاه شناسی»، در دو فصلنامه کتاب قیم، سال دهم، شماره ۲۲، بهار و تابستان ۱۳۹۹ش، ص۱۴۸.