اعتبار کتاب حلیة المتقین
کتاب حلیه المتقین تا چه اندازه قابل استفاده است و آیا می‌توان به تمام برنامه‌های آن عمل نمود؟
معرفی کتاب
کتاب حلیه المتقین کتابی فارسی درباره آداب و سنن اسلامی، اثر محمد باقر مجلسی معروف به علامه مجلسی یا مجلسی دوم است. چنانکه علامه مجلسی بیان نموده، این کتاب، ترجمه روان روایات معتبر شیعه است که به درخواست عده‌ای نوشته که از او رساله‌ای مختصر و همه‌فهم درباره آدابی که با سند معتبر از ائمه(ع) نقل شده است، خواسته‌اند. [۱]
این کتاب دارای چهارده باب بوده و هر باب دارای فصول متعدد است.
باب ۱: در بیان آداب جامه و کفش پوشیدن؛
باب ۲: درباره آداب زینت زنان و مردان؛
باب ۳: در آداب خوردن و آشامیدن؛
باب ۴: در فضیلت ازدواج و آداب معاشرت با زنان و آداب تربیت فرزندان؛
باب ۵: در آداب مسواک زدن و نظافت نمودن؛
باب ۶: درباره آداب عطر زدن؛
باب ۷: درباره آداب حمام رفتن و آداب بعضی از غسل‌ها؛
باب ۸: درباره آداب خوابیدن، بیدار شدن و ...؛
باب ۹: در آداب حجامت کردن و معالجه برخی از امراض؛
باب ۱۰: در آداب معاشرت با مردم و حقوق اصناف؛
باب ۱۱: در بیان آداب ورود به مجالس، مانند سلام کردن …؛
باب ۱۲: در بیان آداب داخل شدن به منزل و بیرون رفتن از آن؛
باب ۱۳: در آداب پیاده‌روی و بازار رفتن و تجارت؛
باب ۱۴: در آداب سفر.
اکثر مسائل آن آدابی است که در زندگی روزانه کاربرد دارد. مراعات این آداب اسلامی واجب نیست، اما از باب مستحبات، انجام برخی از آنها پاداش اخروی دارد؛ برخی دیگر از سفارش‌ها نیز در این دنیا به نفع بدن و زندگی خواهد بود، مانند مراعات آداب غذا خوردن و … .
اعتبار کتاب و عمل به تمام محتوا
کتاب حلیه المتقین گرچه در حد خود کتابی ارزشمند است اما مشخص نیست که تمام مطالب آن از ائمه معصومین(ع) صادر شده باشد. ملاک و میزان در پذیرفتن مطالب هر کتابی تطبیق آن با اصول مورد قبول عقل و شرع است. بنابراین اگر مطلبی با شرع و عقل مخالفت داشت نمی‌توان آن را پذیرفت. به همین دلیل از ائمه(ع) روایت است که در پذیرفتن احادیث نقل شده از ما و آن روایاتی که به ما نسبت می‌دهند، قبل از عرضه آنها به آیات قرآن، آنها را قبول نکنید.
اما درباره عمل نمودن به تمام این مسائل باید گفت با وجود مشقت در انجام آنها می‌تواند تاثیرات مثبتی در زندگی داشته باشد. از باب نمونه چند مورد ذکر می‌گردد:
- در اسلام توصیه شده که انسان با وضو بخوابد و قبل از خوابیدن به دستشویی برود. این عمل باعث می‌شود که خواب گواراتر و رؤیا شیرین‌تر شود؛ و اعصاب آرامش یافته و قلب اضطراب پیدا نکرده و از سرماخوردگی و بدخوابی جلوگیری می‌کند.[۲] یا دستور داده شده که رو به قبله خوابیده شود، این امر باعث می‌شود که انسان به سمت قبله در جریان مغناطیسی زمین قرار گرفته. آهن بدن منظم شود، در نتیجه همیشه سالم مانده و دچار عوارض قلبی نشود وگر نه آهن در جدار رگها رسوب کرده، در نتیجه آهن بدن کم شده باعث آسیب قلبی و کبدی می‌شود.[۳]
- در اسلام توصیه شده ادرار را نگه ندارید، چون باعث درد مثانه، سوزش ادرار، ناراحتی مجاری و سنگ مثانه و … می‌شود.[۴] هم چنین دستور داده که در آن حال سرپوشیده باشد چون موهای سر دارای منفذهای ریزی است که اگر پوشیده نباشد، بوهای متعفن از این سوراخ‌ها وارد مغز می‌شود.[۵]
- در اسلام به پوشیدن لباس سفید توصیه شده، امروزه فهمیده‌اند که میکروب‌ها از رنگ سفید گریزانند و تهویه در رنگ سفید انجام می‌گیرد و نور را بهتر به بدن می‌رساند.[۶]
مطالعه بیشتر
- چراهای پزشکی، علی سالک.
- بازار دانش، مرتضی لنگرودی.