اعتبار زیارت عاشورا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{درگاه|امام حسین}} | {{درگاه|امام حسین}} | ||
{{پاسخ}}زیارت عاشورا از دو کتاب معتبر «[[کامل الزیارات]]» تألیف جعفر بن محمد [[بن قولویه قمی]] و «[[مصباح المتهجد]]» تألیف [[شیخ طوسی]] نقل شده است. این زیارت‌نامه با چندین سند معتبر روایت شده و علمای امامیه بر وثاقت آن اجماع دارند | {{پاسخ}}زیارت عاشورا از دو کتاب معتبر «[[کامل الزیارات]]» تألیف جعفر بن محمد [[بن قولویه قمی]] و «[[مصباح المتهجد]]» تألیف [[شیخ طوسی]] نقل شده است. این زیارت‌نامه با چندین سند معتبر روایت شده و علمای امامیه بر وثاقت آن اجماع دارند. ابن قولویه در «کامل الزیارات» متن زیارت را از [[امام باقر(ع)]] نقل کرده و تأکید کرده است که این زیارت‌نامه به عنوان شعار شیعه شناخته شده و مورد تأکید علمای بزرگ قرار گرفته است. | ||
زیارت عاشورا، معروف‌ترین زیارت‌نامه [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین (ع)]]، به عنوان [[حدیث قدسی]] شناخته می‌شود و برکات و منافع زیادی برای خوانندگان آن ذکر شده است. بر اساس روایات، هر کس این زیارت را از دور یا نزدیک بخواند، مورد [[شفاعت]] قرار گرفته و حاجاتش برآورده می‌شود. | زیارت عاشورا، معروف‌ترین زیارت‌نامه [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین (ع)]]، به عنوان [[حدیث قدسی]] شناخته می‌شود و برکات و منافع زیادی برای خوانندگان آن ذکر شده است. بر اساس روایات، هر کس این زیارت را از دور یا نزدیک بخواند، مورد [[شفاعت]] قرار گرفته و حاجاتش برآورده می‌شود. گناهانش محو و درجاتش بالا می‌رود. او در ثواب تمام [[انبیا]] و کسانی که امام حسین (ع) را زیارت کرده‌اند شریک خواهد بود. امام باقر (ع) توصیه کرده است که اگر ممکن است، هر روز این زیارت خوانده شود تا ثواب آن نصیب فرد گردد. | ||
== مصدر اصلی زیارت عاشورا == | == مصدر اصلی زیارت عاشورا == | ||
مصدر اصلی این زیارت‌نامه، دو کتاب معتبر؛ یعنی «[[کامل الزیارات]]» تالیف جعفر بن محمد [[بن قولویه قمی]] و «[[مصباح المتهجد]]» تالیف [[شیخ طوسی]] | مصدر اصلی این زیارت‌نامه، دو کتاب معتبر؛ یعنی «[[کامل الزیارات]]» تالیف جعفر بن محمد [[بن قولویه قمی]] و «[[مصباح المتهجد]]» تالیف [[شیخ طوسی]] است. | ||
=== سند شیخ طوسی با دو طریق نقل شده است : === | === سند شیخ طوسی با دو طریق نقل شده است : === | ||
* | *طریق اول: صالح بن عقبه عن علقمة بن محمد عن [[امام صادق|ابی‌جعفر]] (علیه‌السلام) <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجد|تاریخ=(1411.ق)|نام خانوادگی=طوسی، محمد بن حسن|ناشر=مؤسسة فقه الشیعة. بیروت|جلد=1|صفحه=733}}</ref> | ||
* طریق دوم: [[سیف بن عمیره]] عن علقمة بن محمد عن [[ابی‌جعفر]] (علیه‌السلام)<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجد|تاریخ=1411.ق|نام خانوادگی=طوسی، محمد بن حسن|ناشر=مؤسسة فقه الشیعة|جلد=1|صفحه‌ها=774-773}}</ref> | * طریق دوم: [[سیف بن عمیره]] عن علقمة بن محمد عن [[ابی‌جعفر]] (علیه‌السلام)<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجد|تاریخ=1411.ق|نام خانوادگی=طوسی، محمد بن حسن|ناشر=مؤسسة فقه الشیعة|جلد=1|صفحه‌ها=774-773}}</ref> | ||
به گفته [[سید موسی شبیری زنجانی]]، حدیث‌شناس و [[علم رجال|رجال‌شناس]] شیعه، علمای [[امامیه]] درباره [[ثقه|وثاقت]] سند زیارت عاشورا [[اجماع]] دارند و همه آنها اصل زیارت عاشورا را امری قطعی و مسلم می‌دانند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=استفتاء|تاریخ=تاریخ ثبت استفتاء ۱۳۸۶/۰۱/۳۰.|نام خانوادگی=شبیری زنجانی،|صفحه=شماره ۴۳۸۳}}</ref>آیت‌الله شبیری | به گفته [[سید موسی شبیری زنجانی]]، حدیث‌شناس و [[علم رجال|رجال‌شناس]] شیعه، علمای [[امامیه]] درباره [[ثقه|وثاقت]] سند زیارت عاشورا [[اجماع]] دارند و همه آنها اصل زیارت عاشورا را امری قطعی و مسلم می‌دانند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=استفتاء|تاریخ=تاریخ ثبت استفتاء ۱۳۸۶/۰۱/۳۰.|نام خانوادگی=شبیری زنجانی،|صفحه=شماره ۴۳۸۳}}</ref> آیت‌الله شبیری معتقد است سند نقل شده در کتاب [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]] سندی صحیح است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=آیت الله شبیری زنجانی|کد زبان=https://zanjani.ir/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d9%81%d8%aa%d8%a7%d8%a6%d8%a7%d8%aa-%d8%b9%d8%b2%d8%a7%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c/?fa#:~:text=%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%20%D8%B3%D9%86%D8%AF%20%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA,%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA.|وبگاه=سایت رسمی آیت الله شبیری زنجانی|نشانی=https://zanjani.ir/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d9%81%d8%aa%d8%a7%d8%a6%d8%a7%d8%aa-%d8%b9%d8%b2%d8%a7%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c/?fa#:~:text=%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%20%D8%B3%D9%86%D8%AF%20%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA,%D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA.|عنوان=آیا سند زیارت عاشورا اعتبار دارد؟}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=جرعه‌ای از دریا|سال=1389ش|نام خانوادگی=شبیری زنجانی|جلد=1|صفحه‌ها=251-252}}</ref> | ||
زیارت عاشورا در کتاب [[کامل الزیارات (کتاب)|کامِلُ‌الزیارات]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|سال=1356ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه‌ها=175-179}}</ref>نوشته [[ابن‌قولویه قمی|ابن‌قولویه]] در قرن چهارم هجری نقل شده است. در این کتاب، متن زیارت عاشورا از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|سال=1356ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه=175}}</ref>به گفته [[ابوالمعالی کلباسی]]، از مجتهدان قرن سیزدهم هجری که شرحی بر زیارت عاشورا نگاشته، [[شیخ طوسی]] در کتاب [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجد|سال=1411ق|نام خانوادگی=شیخ طوسی|جلد=2|صفحه=772}}</ref>، این زیارت را با سندی دیگر از امام باقر(ع) نقل کرده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح زیارت عاشورا|سال=1428ق|نام خانوادگی=کلباسی|جلد=1|صفحه=210}}</ref> | [[میرزا جواد تبریزی|آیت‌الله میرزا جواد تبریزی]] معتقد است که زیارت عاشورا نیازی به بررسی سندی ندارد؛ زیرا این زیارت، مشهور و جزو شعارها و باورهای شیعه شده است و مضامین آن نیز در [[حدیث صحیح|روایات صحیح]] وجود دارد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زیارت عاشورا فراتر از شبهه|سال=1389ش|نام خانوادگی=میرزا جواد تبریزی|جلد=1|صفحه=75}}</ref> | ||
زیارت عاشورا در کتاب [[کامل الزیارات (کتاب)|کامِلُ‌الزیارات]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|سال=1356ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه‌ها=175-179}}</ref>نوشته [[ابن‌قولویه قمی|ابن‌قولویه]] در قرن چهارم هجری نقل شده است. در این کتاب، متن زیارت عاشورا از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|سال=1356ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه=175}}</ref> به گفته [[ابوالمعالی کلباسی]]، از مجتهدان قرن سیزدهم هجری که شرحی بر زیارت عاشورا نگاشته، [[شیخ طوسی]] در کتاب [[مصباح المتهجد (کتاب)|مصباح المتهجد]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجد|سال=1411ق|نام خانوادگی=شیخ طوسی|جلد=2|صفحه=772}}</ref>، این زیارت را با سندی دیگر از امام باقر(ع) نقل کرده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح زیارت عاشورا|سال=1428ق|نام خانوادگی=کلباسی|جلد=1|صفحه=210}}</ref> | |||
=== سند ابن قولویه === | === سند ابن قولویه === | ||
مرحوم [[ابن قولویه]] در کتاب «[[کامل الزیارات]]» | مرحوم [[ابن قولویه]] در کتاب «[[کامل الزیارات]]» در سند زیارت عاشورا می‌نویسد: | ||
علقمة بن محمّد حضرمی می‌گوید: محضر | علقمة بن محمّد حضرمی می‌گوید: محضر ابی جعفر (امام باقر) عرض کردم: دعائی به من تعلیم فرمائید که وقتی از نزدیک به زیارت آن حضرت رفتم آن را بخوانم و دعائی یادم دهید که هر گاه از نزدیک به زیارت آن جناب نرفته بلکه از شهرهای دور و پشت بام به آن حضرت اشاره نمایم سلام بدهم، آن را بخوانم.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|تاریخ=1417ق|ناشر=مؤسسة نشر الفقاهة|جلد=1|صفحه=174}}</ref> | ||
حضرت | حضرت به علقمه فرمود: در زیارت [[امام حسین علیه‌السلام|ابا عبد‌الله الحسین]] روز عاشوراء بگو: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا اَبَا عبد‌الله السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا خِیَرَةَ اللَّهِ وَ ابْنَ خِیَرَتِهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ [[امیرالمؤمنین|اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ]] وَ ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ [[حضرت فاطمه(س)|فَاطِمَةَ]] سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِین....<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|تاریخ=1417ق|نام=ابن‌قولویه قمی، جعفر بن محمد|پیوند نویسنده=تحقیق:الشیخ جواد القیومی، لجنة التحقیق|ناشر=مؤسسة نشر الفقاهة|جلد=1|صفحه=174}}</ref> | ||
* سند روایت ابن قولویه: | * سند روایت ابن قولویه: | ||
[[آیت الله خویی]] در این باره | [[آیت الله خویی]] در این باره می‌فرماید: ابن‌قولویه روایتی را از [[معصومین]] (ع) نقل نکرده است؛ مگر این که از افراد موثق از اصحاب ما باشد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=رجال الحدیث|نام خانوادگی=خویی، ابوالقاسم|جلد=1|صفحه=50}}</ref> | ||
[[شیخ حر عاملی]] در این باره می‌فرمایند: جعفر بن محمد بن قولویه به [[وثاقت]] روات کامل الزیارات شهادت داده است و تصریح او در اول کتاب [[کامل الزیارات]] نسبت به تصریح علی بن ابراهیم رساتر است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة|نام خانوادگی=حر‌عاملی، محمد بن حسن|جلد=24|صفحه=202}}</ref> | [[شیخ حر عاملی]] در این باره می‌فرمایند: جعفر بن محمد بن قولویه به [[وثاقت]] روات کامل الزیارات شهادت داده است و تصریح او در اول کتاب [[کامل الزیارات]] نسبت به تصریح علی بن ابراهیم رساتر است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة|نام خانوادگی=حر‌عاملی، محمد بن حسن|جلد=24|صفحه=202}}</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۸: | ||
به گفته [[میرزا جواد تبریزی]]، از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]] ، در اهمیت این زیارت‌نامه همین بس که علمای بزرگ [[شیعه]] همچون [[ابن‌قولویه قمی|ابن‌قولویه]]، [[شیخ طوسی]]، [[محمد بن جعفر مشهدی|ابن مشهدی]]، [[سید ابن طاووس|سید ابن‌طاووس]]، [[علامه حلی]]، [[شهید اول]] و دیگران در طی قرون متمادی آن را نقل کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زیارت عاشورا فراتر از شبهه|سال=1389ش|نام=تبریزی، میرزا جواد|جلد=1|صفحه=96}}</ref> | به گفته [[میرزا جواد تبریزی]]، از [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعه]] ، در اهمیت این زیارت‌نامه همین بس که علمای بزرگ [[شیعه]] همچون [[ابن‌قولویه قمی|ابن‌قولویه]]، [[شیخ طوسی]]، [[محمد بن جعفر مشهدی|ابن مشهدی]]، [[سید ابن طاووس|سید ابن‌طاووس]]، [[علامه حلی]]، [[شهید اول]] و دیگران در طی قرون متمادی آن را نقل کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زیارت عاشورا فراتر از شبهه|سال=1389ش|نام=تبریزی، میرزا جواد|جلد=1|صفحه=96}}</ref> | ||
زیارت عاشورا از نظر سندی هیچ مشکلی ندارد و علاوه بر این، زیارت عاشورا از [[زیارت]]<nowiki/>هایی است که تمامی علمای [[شیعه]] بلا استثنا در طول تاریخ بر خواندن آن تأکید کرده و خود نیز بر قرائت هر روز آن مواظبت می‌کردند. | زیارت عاشورا از نظر سندی هیچ مشکلی ندارد و علاوه بر این، زیارت عاشورا از [[زیارت]]<nowiki/>هایی است که تمامی علمای [[شیعه]] بلا استثنا در طول تاریخ بر خواندن آن تأکید کرده و خود نیز بر قرائت هر روز آن مواظبت می‌کردند. روایتی که مورد قبول تمامی علمای شیعه از قدیم الایام تا کنون بوده است، نیازی به بررسی سندی ندارد؛ هر چند که ثابت شد از نظر سندی هم مشکلی ندارد. | ||
== ثواب و فضیلت قرائت زیارت عاشورا == | == ثواب و فضیلت قرائت زیارت عاشورا == | ||
زیارت عاشورا معروف‌ترین زیارت‌نامه [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] است. این زیارت‌نامه را [[حدیث قدسی]] دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زیارة عاشورا تحفة من السماء|سال=1436ق|نام=حسینی|جلد=1|صفحه=109}}</ref> به گفته [[ابوالفضل تهرانی|میرزا ابوالفضل تهرانی]]، از علمای شیعه در قرن سیزده و چهاردهم قمری، از زیارت عاشورا در برآورده شدن حاجات، آن قدر برکات و منافع دنیوی و آثار و خواص شگفت‌آور نقل شده است که قابل شمارش نیست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح زیارت عاشورا|تاریخ=1388ش|نام=حسینی زنجانی|جلد=1|صفحه‌ها=32-33}}</ref>برپایه روایت [[صفوان بن مهران جمال|صفوان بن مهران]]، [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و پدران [[عصمت|معصوم]] آن حضرت ضمانت کرده‌اند که هر کس این زیارت و [[دعای علقمه|دعای بعد از آن]] را از دور یا نزدیک بخواند، زیارتش مقبول درگاه خدا، [[دعا|دعایش]] مستجاب، حاجاتش برآورده شده، مورد [[شفاعت]] قرار گرفته و حتی شفاعتش درباره دیگران نیز پذیرفته شده و اهل [[بهشت]] خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجد|تاریخ=1411ق|نام=شیخ طوسی|جلد=2|صفحه=781}}</ref> | زیارت عاشورا معروف‌ترین زیارت‌نامه [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] است. این زیارت‌نامه را [[حدیث قدسی]] دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=زیارة عاشورا تحفة من السماء|سال=1436ق|نام=حسینی|جلد=1|صفحه=109}}</ref> به گفته [[ابوالفضل تهرانی|میرزا ابوالفضل تهرانی]]، از علمای شیعه در قرن سیزده و چهاردهم قمری، از زیارت عاشورا در برآورده شدن حاجات، آن قدر برکات و منافع دنیوی و آثار و خواص شگفت‌آور نقل شده است که قابل شمارش نیست.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح زیارت عاشورا|تاریخ=1388ش|نام=حسینی زنجانی|جلد=1|صفحه‌ها=32-33}}</ref>برپایه روایت [[صفوان بن مهران جمال|صفوان بن مهران]]، [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و پدران [[عصمت|معصوم]] آن حضرت ضمانت کرده‌اند که هر کس این زیارت و [[دعای علقمه|دعای بعد از آن]] را از دور یا نزدیک بخواند، زیارتش مقبول درگاه خدا، [[دعا|دعایش]] مستجاب، حاجاتش برآورده شده، مورد [[شفاعت]] قرار گرفته و حتی شفاعتش درباره دیگران نیز پذیرفته شده و اهل [[بهشت]] خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجد|تاریخ=1411ق|نام=شیخ طوسی|جلد=2|صفحه=781}}</ref> | ||
براساس روایتی که علقمه بن محمد حضرمی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است، کسی که پس از سلام بر امام حسین(ع) و دو رکعت نماز، زیارت عاشورا را بخواند، هزار هزار حسنه به او عطا می‌شود، هزار هزار [[گناه]] از او محو می‌شود و هزار هزار درجه بالا می‌رود و از کسانی خواهد بود که در رکاب امام حسین(ع) به [[شهادت]] رسیده‌اند؛ هم درجه با آنان خواهد بود. همچنین او در ثواب تمام [[پیامبران|انبیا]]، رسولان و هر کس که امام حسین را از روز شهادتش تا کنون زیارت کرده است، شریک خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|تاریخ=1356ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه=176}}</ref>بر پایه روایت مذکور، کسی که با این زیارت‌نامه، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را در روز [[عاشورا]] از دور زیارت کند، تمام آن ثواب‌ها نیز برایش نوشته می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|تاریخ=1356ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه=176}}</ref>در کتاب مصباح المجتهد [[شیخ طوسی]] آمده است که امام پنجم شیعیان بعد از نقل این زیارت، فرمود: | براساس روایتی که علقمه بن محمد حضرمی از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] نقل کرده است، کسی که پس از سلام بر امام حسین(ع) و دو رکعت نماز، زیارت عاشورا را بخواند، هزار هزار حسنه به او عطا می‌شود، هزار هزار [[گناه]] از او محو می‌شود و هزار هزار درجه بالا می‌رود و از کسانی خواهد بود که در رکاب امام حسین(ع) به [[شهادت]] رسیده‌اند؛ هم درجه با آنان خواهد بود. همچنین او در ثواب تمام [[پیامبران|انبیا]]، رسولان و هر کس که امام حسین را از روز شهادتش تا کنون زیارت کرده است، شریک خواهد بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|تاریخ=1356ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه=176}}</ref> بر پایه روایت مذکور، کسی که با این زیارت‌نامه، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] را در روز [[عاشورا]] از دور زیارت کند، تمام آن ثواب‌ها نیز برایش نوشته می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|تاریخ=1356ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه=176}}</ref>در کتاب مصباح المجتهد [[شیخ طوسی]] آمده است که امام پنجم شیعیان بعد از نقل این زیارت، فرمود: {{متن عربی|ترجمه=ای علقمه! اگر توانستی هر روز از عمرت حسین(ع) را با این زیارت‌نامه، زیارت کنی، این کار را انجام بده، پس برای تو ثواب تمام این زیارت است.}}<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مصباح المتهجد|تاریخ=1411ق|نام=شیخ طوسی|جلد=2|صفحه‌ها=776-777}}</ref> | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
نسخهٔ ۱۰ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۳۲
سؤال
اعتبار زیارت عاشورا از دیدگاه شیعه چگونه است؟ و چه ثواب و فضیلتی دارد؟
درگاه‌ها
زیارت عاشورا از دو کتاب معتبر «کامل الزیارات» تألیف جعفر بن محمد بن قولویه قمی و «مصباح المتهجد» تألیف شیخ طوسی نقل شده است. این زیارت‌نامه با چندین سند معتبر روایت شده و علمای امامیه بر وثاقت آن اجماع دارند. ابن قولویه در «کامل الزیارات» متن زیارت را از امام باقر(ع) نقل کرده و تأکید کرده است که این زیارت‌نامه به عنوان شعار شیعه شناخته شده و مورد تأکید علمای بزرگ قرار گرفته است.
زیارت عاشورا، معروف‌ترین زیارت‌نامه امام حسین (ع)، به عنوان حدیث قدسی شناخته می‌شود و برکات و منافع زیادی برای خوانندگان آن ذکر شده است. بر اساس روایات، هر کس این زیارت را از دور یا نزدیک بخواند، مورد شفاعت قرار گرفته و حاجاتش برآورده می‌شود. گناهانش محو و درجاتش بالا می‌رود. او در ثواب تمام انبیا و کسانی که امام حسین (ع) را زیارت کرده‌اند شریک خواهد بود. امام باقر (ع) توصیه کرده است که اگر ممکن است، هر روز این زیارت خوانده شود تا ثواب آن نصیب فرد گردد.
مصدر اصلی زیارت عاشورا
مصدر اصلی این زیارت‌نامه، دو کتاب معتبر؛ یعنی «کامل الزیارات» تالیف جعفر بن محمد بن قولویه قمی و «مصباح المتهجد» تالیف شیخ طوسی است.
سند شیخ طوسی با دو طریق نقل شده است :
- طریق دوم: سیف بن عمیره عن علقمة بن محمد عن ابی‌جعفر (علیه‌السلام)[۲]
به گفته سید موسی شبیری زنجانی، حدیث‌شناس و رجال‌شناس شیعه، علمای امامیه درباره وثاقت سند زیارت عاشورا اجماع دارند و همه آنها اصل زیارت عاشورا را امری قطعی و مسلم می‌دانند.[۳] آیت‌الله شبیری معتقد است سند نقل شده در کتاب مصباح المتهجد سندی صحیح است.[۴] [۵]
آیت‌الله میرزا جواد تبریزی معتقد است که زیارت عاشورا نیازی به بررسی سندی ندارد؛ زیرا این زیارت، مشهور و جزو شعارها و باورهای شیعه شده است و مضامین آن نیز در روایات صحیح وجود دارد.[۶]
زیارت عاشورا در کتاب کامِلُ‌الزیارات[۷]نوشته ابن‌قولویه در قرن چهارم هجری نقل شده است. در این کتاب، متن زیارت عاشورا از امام باقر(ع) نقل شده است.[۸] به گفته ابوالمعالی کلباسی، از مجتهدان قرن سیزدهم هجری که شرحی بر زیارت عاشورا نگاشته، شیخ طوسی در کتاب مصباح المتهجد[۹]، این زیارت را با سندی دیگر از امام باقر(ع) نقل کرده است.[۱۰]
سند ابن قولویه
مرحوم ابن قولویه در کتاب «کامل الزیارات» در سند زیارت عاشورا می‌نویسد:
علقمة بن محمّد حضرمی می‌گوید: محضر ابی جعفر (امام باقر) عرض کردم: دعائی به من تعلیم فرمائید که وقتی از نزدیک به زیارت آن حضرت رفتم آن را بخوانم و دعائی یادم دهید که هر گاه از نزدیک به زیارت آن جناب نرفته بلکه از شهرهای دور و پشت بام به آن حضرت اشاره نمایم سلام بدهم، آن را بخوانم.[۱۱]
حضرت به علقمه فرمود: در زیارت ابا عبد‌الله الحسین روز عاشوراء بگو: السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا اَبَا عبد‌الله السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا خِیَرَةَ اللَّهِ وَ ابْنَ خِیَرَتِهِ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ اَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ ابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیِّینَ السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا ابْنَ فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِسَاءِ الْعَالَمِین....[۱۲]
- سند روایت ابن قولویه:
آیت الله خویی در این باره می‌فرماید: ابن‌قولویه روایتی را از معصومین (ع) نقل نکرده است؛ مگر این که از افراد موثق از اصحاب ما باشد.[۱۳]
شیخ حر عاملی در این باره می‌فرمایند: جعفر بن محمد بن قولویه به وثاقت روات کامل الزیارات شهادت داده است و تصریح او در اول کتاب کامل الزیارات نسبت به تصریح علی بن ابراهیم رساتر است.[۱۴]
جمع بندی اعتبار زیارت عاشورا:
به گفته میرزا جواد تبریزی، از مراجع تقلید شیعه ، در اهمیت این زیارت‌نامه همین بس که علمای بزرگ شیعه همچون ابن‌قولویه، شیخ طوسی، ابن مشهدی، سید ابن‌طاووس، علامه حلی، شهید اول و دیگران در طی قرون متمادی آن را نقل کرده‌اند.[۱۵]
زیارت عاشورا از نظر سندی هیچ مشکلی ندارد و علاوه بر این، زیارت عاشورا از زیارت‌هایی است که تمامی علمای شیعه بلا استثنا در طول تاریخ بر خواندن آن تأکید کرده و خود نیز بر قرائت هر روز آن مواظبت می‌کردند. روایتی که مورد قبول تمامی علمای شیعه از قدیم الایام تا کنون بوده است، نیازی به بررسی سندی ندارد؛ هر چند که ثابت شد از نظر سندی هم مشکلی ندارد.
ثواب و فضیلت قرائت زیارت عاشورا
زیارت عاشورا معروف‌ترین زیارت‌نامه امام حسین(ع) است. این زیارت‌نامه را حدیث قدسی دانسته‌اند.[۱۶] به گفته میرزا ابوالفضل تهرانی، از علمای شیعه در قرن سیزده و چهاردهم قمری، از زیارت عاشورا در برآورده شدن حاجات، آن قدر برکات و منافع دنیوی و آثار و خواص شگفت‌آور نقل شده است که قابل شمارش نیست.[۱۷]برپایه روایت صفوان بن مهران، امام صادق(ع) و پدران معصوم آن حضرت ضمانت کرده‌اند که هر کس این زیارت و دعای بعد از آن را از دور یا نزدیک بخواند، زیارتش مقبول درگاه خدا، دعایش مستجاب، حاجاتش برآورده شده، مورد شفاعت قرار گرفته و حتی شفاعتش درباره دیگران نیز پذیرفته شده و اهل بهشت خواهد بود.[۱۸]
براساس روایتی که علقمه بن محمد حضرمی از امام باقر(ع) نقل کرده است، کسی که پس از سلام بر امام حسین(ع) و دو رکعت نماز، زیارت عاشورا را بخواند، هزار هزار حسنه به او عطا می‌شود، هزار هزار گناه از او محو می‌شود و هزار هزار درجه بالا می‌رود و از کسانی خواهد بود که در رکاب امام حسین(ع) به شهادت رسیده‌اند؛ هم درجه با آنان خواهد بود. همچنین او در ثواب تمام انبیا، رسولان و هر کس که امام حسین را از روز شهادتش تا کنون زیارت کرده است، شریک خواهد بود.[۱۹] بر پایه روایت مذکور، کسی که با این زیارت‌نامه، امام حسین(ع) را در روز عاشورا از دور زیارت کند، تمام آن ثواب‌ها نیز برایش نوشته می‌شود.[۲۰]در کتاب مصباح المجتهد شیخ طوسی آمده است که امام پنجم شیعیان بعد از نقل این زیارت، فرمود: «ای علقمه! اگر توانستی هر روز از عمرت حسین(ع) را با این زیارت‌نامه، زیارت کنی، این کار را انجام بده، پس برای تو ثواب تمام این زیارت است.»[۲۱]
منابع
- ↑ طوسی، محمد بن حسن ((1411.ق)). مصباح المتهجد. ج۱. مؤسسة فقه الشیعة. بیروت. ص۷۳۳. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ طوسی، محمد بن حسن (1411.ق). مصباح المتهجد. ج۱. مؤسسة فقه الشیعة. صص۷۷۴–۷۷۳. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ شبیری زنجانی، (تاریخ ثبت استفتاء ۱۳۸۶/۰۱/۳۰.). استفتاء. صشماره ۴۳۸۳. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ آیت الله شبیری زنجانی. «آیا سند زیارت عاشورا اعتبار دارد؟». سایت رسمی آیت الله شبیری زنجانی (به https://zanjani.ir/%d8%a7%d8%b3%d8%aa%d9%81%d8%aa%d8%a7%d8%a6%d8%a7%d8%aa-%d8%b9%d8%b2%d8%a7%d8%af%d8%a7%d8%b1%db%8c/?fa#:~:text=%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%20%D8%B3%D9%86%D8%AF%20%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA و %D8%B5%D8%AD%DB%8C%D8%AD%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA.).
- ↑ شبیری زنجانی (1389ش). جرعه‌ای از دریا. ج۱. صص۲۵۱–۲۵۲. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ میرزا جواد تبریزی (1389ش). زیارت عاشورا فراتر از شبهه. ج۱. ص۷۵. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ابن قولویه (1356ش). کامل الزیارات. ج۱. صص۱۷۵–۱۷۹. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ابن قولویه (1356ش). کامل الزیارات. ج۱. ص۱۷۵. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ شیخ طوسی (1411ق). مصباح المتهجد. ج۲. ص۷۷۲. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ کلباسی (1428ق). شرح زیارت عاشورا. ج۱. ص۲۱۰. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ کامل الزیارات. ج۱. مؤسسة نشر الفقاهة. 1417ق. ص۱۷۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ کامل الزیارات. ج۱. مؤسسة نشر الفقاهة. 1417ق. ص۱۷۴. پارامتر
|first1=بدون|last1=در Authors list وارد شده‌است (کمک); تاریخ وارد شده در|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ خویی، ابوالقاسم. رجال الحدیث. ج۱. ص۵۰.
- ↑ حر‌عاملی، محمد بن حسن. تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة. ج۲۴. ص۲۰۲.
- ↑ زیارت عاشورا فراتر از شبهه. ج۱. 1389ش. ص۹۶. پارامتر
|first1=بدون|last1=در Authors list وارد شده‌است (کمک); تاریخ وارد شده در|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ زیارة عاشورا تحفة من السماء. ج۱. 1436ق. ص۱۰۹. پارامتر
|first1=بدون|last1=در Authors list وارد شده‌است (کمک); تاریخ وارد شده در|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ شرح زیارت عاشورا. ج۱. 1388ش. صص۳۲–۳۳. پارامتر
|first1=بدون|last1=در Authors list وارد شده‌است (کمک); تاریخ وارد شده در|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ مصباح المتهجد. ج۲. 1411ق. ص۷۸۱. پارامتر
|first1=بدون|last1=در Authors list وارد شده‌است (کمک); تاریخ وارد شده در|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ابن قولویه (1356ش). کامل الزیارات. ج۱. ص۱۷۶. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ابن قولویه (1356ش). کامل الزیارات. ج۱. ص۱۷۶. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ مصباح المتهجد. ج۲. 1411ق. صص۷۷۶–۷۷۷. پارامتر
|first1=بدون|last1=در Authors list وارد شده‌است (کمک); تاریخ وارد شده در|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)