شهادت
شهادت را تعریف کنید و درباره آن توضیح دهید.
شهادت مرگی است که انسان به خاطر هدف مقدسی و در راه خداوند انتخاب می‌کند. فقها در جهت تعیین مصداق شهیدی که دارای حکم فقهی خاص شامل برداشته شدن لزوم غسل و کفن و جواز دفن با لباس رزم، است، شرایطی مانند حضور در جنگ به دستور امام یا نائب خاص او و کشته شدن در معرکه ذکر کرده‌اند. در قرآن پاداش بهشت، روزی نزد پروردگار و رضایت الهی از جمله امتیازات شهدا ذکر شده است. در روایات نیز از شهادت به عنوان ملاک خوبی و بزرگی عمل عنوان شده است.
تعریف
«شهد» به معنای حضور و دیدن است و از همین جهت شاهد گفته می‌شود، چرا که بیننده جریانی بوده است. تعابیر شهید و شهادت نیز از همین مصدر اخذ شده است. در اصطلاح، شهادت مرگی است که انسان با توجه به خطرات احتمالی یا ظنی یا یقینی، فقط به خاطر هدفی مقدس و انسانی و به تعبیر قرآن فی سبیل الله از آن استقبال کنند.[۱] بنابر این به کسی که در راه خدا کشته می‌شود شهید گفته می‌شود.[۲]
فقها برای شهادت، تعریف خاصی ذکر کرده‌اند و آن کسی است که در میدان نبرد به امر امام معصوم(ع) یا نائب خاص او حضور پیدا کند، کشته شود و روحش در معرکه نبرد از بدن او خارج شود. [۳]
جایگاه
در مورد جایگاه شهادت، در قرآن، روایات و ادعیه مطالبی ذکر شده است.
در قرآن، از شهادت تعبیر به «کشته در راه خدا»[۴] شده است و امتیازاتی برای شهید شمرده شده است. حیات نزد پرودگار،[۵] معامله با خدا و پاداش بهشت[۶] از جمله این امتیازات است.
در روایات نیز، شهادت به عنوان ملاک و مقام بالا شمرده شده[۷] و اجر کارهای بزرگ مانند اجر شهید معرفی شده است. [۸] در ادعیه نیز طلب شهادت و عاقبت بخیری با شهادت از خداوند خواسته شده است.[۹]
حکم فقهی
فقها برای شهیدی که در میدان نبرد در رکاب امام معصوم یا نائب خاص ایشان به شهادت می‌رسد، احکام خاصی از قبیل نداشتن غسل و کفن و جواز دفن با لباس رزم ذکر کرده‌اند. همچنین افرادی که برای دفاع از کیان اسلام و در معرکه جنگ کشته شوند، شامل حکم شهید هستند و نیازی به غسل و کفن ندارند.[۱۰]
امام خمینی در جواب سؤال از شهادت مردمی که توسط بمباران در شهرها کشته می‌شوند یا حتی در جبهه با تصادف و حوادث دیگر از دنیا می‌روند، اینطور پاسخ دادند که این افراد ثواب شهید را دارند ولی غسل و کفن از ایشان ساقط نیست.[۱۱]
شهادت غیر مسلمان
غیر مسلمانی که به خدا و قیامت اعتقاد دارد، اگر برای دفاع از مردم و با اعتقاد به اینکه این امر دستور خداست، به جنگ برود و کشته شود نیز مصداق عمل صالح است و بر اساس آیه ۶۲ سوره بقره ﴿إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَالَّذِینَ هَادُوا وَالنَّصَارَیٰ وَالصَّابِئِینَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ؛ کسانی که ایمان آوردند (مسلمانان) و یهود و نصاری و صابئان آنها که ایمان به خدا و روز رستاخیز آورده‌اند و عمل صالح انجام داده‌اند، پاداش‌شان نزد پروردگارشان مسلم است﴾ عمل آن توسط خداوند محاسبه می‌گردد.
جستارهای وابسته
مطالعه بیشتر
- شهادت زیبا، محمدامین امام‌وردی، محمد قاسمی.
- شهید (رهیافتی به راز و رمز مقام شهادت)، محمدتقی فیاض بخش
- عدل الهی، شهید مرتضی مطهری، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۶۱ ش، فصل ۸، عمل خیر از غیر مسلمان.
منابع
- ↑ مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی به ضمیمه شهید، چ ۱۰، ۱۳۶۸ ش، ص۸۴.
- ↑ الزبیدی، محمد مرتضی، تاج العروس، المکتبه الحیاه، ج۲، ص۳۹۱.
- ↑ سبزوارى، مولى هادى بن مهدى، اسرار الحكم فى المفتتح و المختتم، قم، انتشارات مطبوعات دينى، چاپ اول، ۱۴۲۵ق، ص۵۷۶.
- ↑ سوره محمد، آیه۶-۴.
- ↑ سوره بقره، آیه۱۵۴. سوره آل عمران، آیه۱۶۹.
- ↑ سوره آل عمران، آیه۱۹۵.
- ↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۵، ص۵۳، بَابُ فَضْلِ الشَّهَادَةِ.
- ↑ ابن بابويه، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۴۷۵. ج۴، ص۱۵.
- ↑ مفيد، محمد بن محمد، كتاب المزار- مناسك المزار، قم، كنگره جهانى هزاره شيخ مفيد، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق، ص۱۶۴.
- ↑ خمينى، روح اللّٰه موسوى، تحرير الوسيلة مترجم: اسلامى، على، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ بیست و یکم، ۱۴۲۵ق، ج۱، ص۱۱۷.
- ↑ خمينى، روح اللّٰه موسوى، استفتاءات، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۴۲۲ ق، ج۱، ص۸۳.