پرش به محتوا

قدمت زیارت اربعین: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
تفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
Hrohallah (بحث | مشارکت‌ها)
۲۷۲ ویرایش‌ها
صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{سوال}} گفته می‌شود که زیارت اربعین در دهه‌های معاصر و با هدف جلب زائر از سوی کشور عراق تعریف شد است؛ این ادعا چقدر درست است و قدمت این زیارت به چه زمانی باز می‌گردد؟{{پایان سوال}} {{پاسخ}} {{درگاه|امام حسین}} {{پایان پاسخ}} == منابع == {{پا...» ایجاد کرد
 
Hrohallah (بحث | مشارکت‌ها)
۲۷۲ ویرایش‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


== پیشینه زیارت اربعین ==
{{درگاه|امام حسین}}
{{درگاه|امام حسین}}


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}به گفته برخی پژوهشگران، راهپیمایی در [[اربعین حسینی|روز اربعین]] از زمان [[امامان معصوم(ع)]] در بین شیعیان رایج بوده است. [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی]] در کتاب [[تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء (کتاب)|تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء]]، زیارت امام حسین در روز اربعین را سنت و رفتار مداومِ [[شیعه|شیعیان]] از زمان ائمه دانسته که در زمان [[بنی‌امیه]] و [[بنی‌عباس]] نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تحقیق درباره اول اربعین سید الشهدا|تاریخ=1368ش|نام خانوادگی=قاضی طباطبایی|جلد=1|صفحه=2}}</ref>گفته شده سنت پیاده‌روی در دوره [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] (۱۲۱۴–۱۲۸۱ق) رایج بود و بسیاری از علما با پای پیاده به [[کربلا]] می‌رفتند؛ اما این سنت در زمان [[میرزا حسین نوری]] فراموش شده بود و او آن را احیا کرد. محدث نوری مسیر [[نجف]] تا کربلا را با شاگردان و همراهان خود در طول سه روز طی می‌کردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سایت بلاغ|کد زبان=https://www.balagh.ir/content/6174|وبگاه=سایت بلاغ|نشانی=https://www.balagh.ir/content/6174|عنوان=تاریخچه زیارت اربعین}}</ref>در برخی منابع، از گونه‌ای‌ پیاده‌روی زیارتی در زمان حیات امامان شیعه سخن گفته اند. اما طبق قول مشهورتر سابقه‌ این آیین حدودا به میانه‌ قرن ۱۳ برمی‌گردد و مرتضی انصاری (۱۲۱۴-۱۲۸۱ ق) - از علمای بزرگ شیعه معاصر قاجار از مبدعان اصلی آن بوده است.پس از وی برای مدتی این آیین کم رونق شد تا اینکه مجددا در اوایل قرن ۱۴ به کوشش برخی از علمای شیعه از جمله محدث نوری احیا شد و از آن پس تا امروز، با افت و خیزهایی استمرار یافته است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=ویکی حسین|کد زبان=https://fa.wikihussain.com/view/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D8%A8%D8%B1%D8%AE%DB%8C%20%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9,%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B1%20%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA.|وبگاه=ویکی حسین|نشانی=https://fa.wikihussain.com/view/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D8%A8%D8%B1%D8%AE%DB%8C%20%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9,%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B1%20%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA.|عنوان=پیشینه اربعین}}</ref> نویسنده [[ادب الطف (کتاب)|کتاب ادب الطف]] در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در [[مکه]] تشبیه و به حضور هیئت‌های [[عزاداری امام حسین|عزاداری]] در آن اشاره کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه می‌خوانده‌اند. ادب الطف در سال ۱۳۸۸ق/۱۹۶۷م منتشر شده و نویسنده آن، جمیعت راهپیمایان اربعین را بیش از یک میلیون نفر تخمین زده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شبر، ادب الطف و شعراء الحسین(ع)|تاریخ=1401|نام خانوادگی=شبر|جلد=1|صفحه=41}}</ref>
 
از عوامل مؤثر بر حیات این آیین، موضع قدرت‌های سیاسی عمدتا سنی حاکم بر عراق بوده است؛ در مقاطعی که حکومت عراق با برگزاری این آیین مخالفت کرده، از تعداد شرکت کنندگان در آن کاسته شده و برعکس، در مقاطعی که شیعیان به آزادی‌های سیاسی دست یافته اند، این آیین رونق بیشتری یافته است. در اواخر قرن ۱۴ و با استیلای حزب بعث در عراق این آیین به افول گرایید. حزب بعث که این راهپیمایی را نمودی از قدرت سیاسی شیعیان می‌دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره برداری سیاسی کند؛ اما با ناکامی مواجه شد و در پی مقابله با این آیین برآمد. اصرار شیعیان عراق به برگزاری‌ پیاده‌روی و ممانعت رژیم، در سال‌های متعدد منجر به اعمال خشونت علیه زائران شد. گزارش‌هایی از تیراندازی زمینی و هوایی نیروهای نظام سال‌های ۱۹۷۰م، ۱۹۷۵م و ۱۹۷۶م (۱۳۵۳، ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹) در دست است. این حملات ۱۹۷۷م/۱۳۶۰ به اوج خود رسید. در آن سال، نیروهای بعثی در نزدیکی کربلا به روی زائران پیاده آتش گشودند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=سایت ویکی حسین|کد زبان=https://fa.wikihussain.com/view/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86#:~:text=%D8%A7%D8%B2%20%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84%20%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1,%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D8%A2%D8%AA%D8%B4%20%DA%AF%D8%B4%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%AF.|وبگاه=ویک حسین|نشانی=https://fa.wikihussain.com/view/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86#:~:text=%D8%A7%D8%B2%20%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84%20%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1,%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D8%A2%D8%AA%D8%B4%20%DA%AF%D8%B4%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%AF.|عنوان=تاریخچه زیارت اربعین}}</ref>
 
=== ممنوعیت زیارت اربعین توسط حزب بعث ===
در اواخر قرن ۱۴ قمری [[حزب بعث عراق]]، با برگزاری مراسم راهپیمایی اربعین مخالفت کرد و گاه با راهپیمایی‌کنندگان با خشونت رفتار می‌شد. این مسئله موجب کم‌رونق شدن این مراسم گردید. گفته شده [[سید محمد صدر|آیت‌الله سید محمد صدر]] در دوره‌ای، پیاده‌روی به کربلا را [[واجب]] اعلام کرده بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ سوگ شیعی|تاریخ=1395ش|نام خانوادگی=مظاهری|جلد=1|صفحه=102}}</ref>
 
در سال ۱۳۹۷ق (برابر با ۱۹۷۷م-۱۳۵۵ش) حزب بعث عراق، برگزاری مراسم‌های مذهبی و برقراری [[موکب]] و پیاده‌روی به کربلا را ممنوع کرد؛<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=سنوات الجمر|تاریخ=2044م|نام خانوادگی=مؤمن|جلد=1|صفحه=165}}</ref> اما مردم نجف در [[۱۵ صفر]] آن سال آماده برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین شده<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث|سال=2001م|نام خانوادگی=اسدی|جلد=1|صفحه=101}}</ref>و به سمت [[کربلا]] حرکت کردند. این حرکت با برخورد حکومت [[صدام حسین]] مواجه شد و تعدادی از مردم کشته و گروهی نیز زندانی شدند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نهضت اسلامی شیعیان عراق|تاریخ=1373ش|نام خانوادگی=ویلی|جلد=1|صفحه=81}}</ref> [[سید محمدباقر حکیم]] در این انتفاضه به حبس ابد محکوم شد<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث|تاریخ=2001م|نام خانوادگی=اسدی|جلد=1|صفحه=103}}</ref>و برای برخی علما همچون [[سید مرتضی عسکری|علامه عسکری]]، [[سید محمدحسین فضل‌الله]] که از [[عراق]] فرار کرده بودند، نیز [[اعدام|حکم اعدام]] غیابی صادر شد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق|تاریخ=1373ش|نام خانوادگی=ویلی|جلد=1|صفحه=82}}</ref>
 
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}

نسخهٔ ‏۳ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۵۹

سؤال
گفته می‌شود که زیارت اربعین در دهه‌های معاصر و با هدف جلب زائر از سوی کشور عراق تعریف شد است؛ این ادعا چقدر درست است و قدمت این زیارت به چه زمانی باز می‌گردد؟


پیشینه زیارت اربعین

درگاه‌ها


به گفته برخی پژوهشگران، راهپیمایی در روز اربعین از زمان امامان معصوم(ع) در بین شیعیان رایج بوده است. سید محمدعلی قاضی طباطبایی در کتاب تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء، زیارت امام حسین در روز اربعین را سنت و رفتار مداومِ شیعیان از زمان ائمه دانسته که در زمان بنی‌امیه و بنی‌عباس نیز به این حرکت پایبند بوده‌اند.[۱]گفته شده سنت پیاده‌روی در دوره شیخ انصاری (۱۲۱۴–۱۲۸۱ق) رایج بود و بسیاری از علما با پای پیاده به کربلا می‌رفتند؛ اما این سنت در زمان میرزا حسین نوری فراموش شده بود و او آن را احیا کرد. محدث نوری مسیر نجف تا کربلا را با شاگردان و همراهان خود در طول سه روز طی می‌کردند.[۲]در برخی منابع، از گونه‌ای‌ پیاده‌روی زیارتی در زمان حیات امامان شیعه سخن گفته اند. اما طبق قول مشهورتر سابقه‌ این آیین حدودا به میانه‌ قرن ۱۳ برمی‌گردد و مرتضی انصاری (۱۲۱۴-۱۲۸۱ ق) - از علمای بزرگ شیعه معاصر قاجار از مبدعان اصلی آن بوده است.پس از وی برای مدتی این آیین کم رونق شد تا اینکه مجددا در اوایل قرن ۱۴ به کوشش برخی از علمای شیعه از جمله محدث نوری احیا شد و از آن پس تا امروز، با افت و خیزهایی استمرار یافته است.[۳] نویسنده کتاب ادب الطف در گزارشی از مراسم اربعین در کربلا، اجتماع در این مراسم را به اجتماع مسلمانان در مکه تشبیه و به حضور هیئت‌های عزاداری در آن اشاره کرده که برخی به ترکی، عربی، فارسی و اردو مرثیه می‌خوانده‌اند. ادب الطف در سال ۱۳۸۸ق/۱۹۶۷م منتشر شده و نویسنده آن، جمیعت راهپیمایان اربعین را بیش از یک میلیون نفر تخمین زده است.[۴]

از عوامل مؤثر بر حیات این آیین، موضع قدرت‌های سیاسی عمدتا سنی حاکم بر عراق بوده است؛ در مقاطعی که حکومت عراق با برگزاری این آیین مخالفت کرده، از تعداد شرکت کنندگان در آن کاسته شده و برعکس، در مقاطعی که شیعیان به آزادی‌های سیاسی دست یافته اند، این آیین رونق بیشتری یافته است. در اواخر قرن ۱۴ و با استیلای حزب بعث در عراق این آیین به افول گرایید. حزب بعث که این راهپیمایی را نمودی از قدرت سیاسی شیعیان می‌دانست، ابتدا کوشید با کمک تبلیغات گسترده از آن بهره برداری سیاسی کند؛ اما با ناکامی مواجه شد و در پی مقابله با این آیین برآمد. اصرار شیعیان عراق به برگزاری‌ پیاده‌روی و ممانعت رژیم، در سال‌های متعدد منجر به اعمال خشونت علیه زائران شد. گزارش‌هایی از تیراندازی زمینی و هوایی نیروهای نظام سال‌های ۱۹۷۰م، ۱۹۷۵م و ۱۹۷۶م (۱۳۵۳، ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹) در دست است. این حملات ۱۹۷۷م/۱۳۶۰ به اوج خود رسید. در آن سال، نیروهای بعثی در نزدیکی کربلا به روی زائران پیاده آتش گشودند.[۵]

ممنوعیت زیارت اربعین توسط حزب بعث

در اواخر قرن ۱۴ قمری حزب بعث عراق، با برگزاری مراسم راهپیمایی اربعین مخالفت کرد و گاه با راهپیمایی‌کنندگان با خشونت رفتار می‌شد. این مسئله موجب کم‌رونق شدن این مراسم گردید. گفته شده آیت‌الله سید محمد صدر در دوره‌ای، پیاده‌روی به کربلا را واجب اعلام کرده بود.[۶]

در سال ۱۳۹۷ق (برابر با ۱۹۷۷م-۱۳۵۵ش) حزب بعث عراق، برگزاری مراسم‌های مذهبی و برقراری موکب و پیاده‌روی به کربلا را ممنوع کرد؛[۷] اما مردم نجف در ۱۵ صفر آن سال آماده برگزاری مراسم پیاده‌روی اربعین شده[۸]و به سمت کربلا حرکت کردند. این حرکت با برخورد حکومت صدام حسین مواجه شد و تعدادی از مردم کشته و گروهی نیز زندانی شدند.[۹] سید محمدباقر حکیم در این انتفاضه به حبس ابد محکوم شد[۱۰]و برای برخی علما همچون علامه عسکری، سید محمدحسین فضل‌الله که از عراق فرار کرده بودند، نیز حکم اعدام غیابی صادر شد.[۱۱]

منابع

  1. ↑ قاضی طباطبایی (1368ش). تحقیق درباره اول اربعین سید الشهدا. ج۱. ص۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  2. ↑ سایت بلاغ. «تاریخچه زیارت اربعین». سایت بلاغ (به https://www.balagh.ir/content/6174).
  3. ↑ ویکی حسین. «پیشینه اربعین». ویکی حسین (به https://fa.wikihussain.com/view/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86#:~:text=%D8%AF%D8%B1%20%D8%A8%D8%B1%D8%AE%DB%8C%20%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9 و %D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B1%20%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%87%20%D8%A7%D8%B3%D8%AA.).
  4. ↑ شبر (۱۴۰۱). شبر، ادب الطف و شعراء الحسین(ع). ج۱. ص۴۱.
  5. ↑ سایت ویکی حسین. «تاریخچه زیارت اربعین». ویک حسین (به https://fa.wikihussain.com/view/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B9%DB%8C%D9%86#:~:text=%D8%A7%D8%B2%20%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84%20%D9%85%D8%A4%D8%AB%D8%B1 و %D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D9%87%20%D8%A2%D8%AA%D8%B4%20%DA%AF%D8%B4%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%AF.).
  6. ↑ مظاهری (1395ش). فرهنگ سوگ شیعی. ج۱. ص۱۰۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  7. ↑ مؤمن (2044م). سنوات الجمر. ج۱. ص۱۶۵. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  8. ↑ اسدی (2001م). اسدی، موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث. ج۱. ص۱۰۱. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
  9. ↑ ویلی (1373ش). نهضت اسلامی شیعیان عراق. ج۱. ص۸۱. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  10. ↑ اسدی (2001م). موجز تاریخ العراق السیاسی الحدیث. ج۱. ص۱۰۳. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  11. ↑ ویلی (1373ش). ویلی، نهضت اسلامی شیعیان عراق. ج۱. ص۸۲. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
مقاله‌های مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=قدمت_زیارت_اربعین&oldid=86225»