صحاح سته: تفاوت میان نسخه‌ها
Meysamhasani (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۸: | خط ۷: | ||
{{درگاه|غدیر|سنت|تاریخ}} | {{درگاه|غدیر|سنت|تاریخ}} | ||
== جایگاه صحاح سته == | == جایگاه و اعتبار صحاح سته == | ||
بر اساس دیدگاه دانشمندان [[اهل سنّت]]، نگارش حدیث به‌طور رسمی، از قرن دوم هجری آغاز شده است. نخست [[عمربن عبدالعزیز]] به فکر جمع‌آوری و نگارش احادیث افتاد و به تمام نقاط، دستور کتابت و ضبط آن را صادر کرد.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح القسطلانی: إرشاد الساری لشرح صحیح البخاری|سال=1323|نام=أحمد بن محمد|نام خانوادگی=القسطلانی|ناشر=المطبعة الکبری الأمیریة|جلد=1|صفحه=7|مکان=مصر}}</ref> از آن پس، عالمان بسیاری به جمع و تدوین حدیث همّت گماشتند و آثار و تألیفاتی پدیدآوردند و در قرن دوم و سوم هجری، که عصر طلایی حدیث شروع شد، مهم‌ترین و معتبرترین جوامع حدیثی اهل سنّت یعنی صحاح ستّه، تدوین و نگارش یافت.<ref name=":02">{{یادکرد کتاب|عنوان=آموزه‌هایی از قرآن و حدیث|سال=1381|نام خانوادگی=دیاری بیدگلی، محمدتقی|ناشر=دفتر نشر معارف|صفحه=66|مکان=قم}}</ref><ref name=":052">{{یادکرد کتاب|عنوان=مدرسة الحدیث فی مصر|نام خانوادگی=محمد رشاد خلیفة|ناشر=الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة|صفحه=337|مکان=القاهرة}}</ref> | بر اساس دیدگاه دانشمندان [[اهل سنّت]]، نگارش حدیث به‌طور رسمی، از قرن دوم هجری آغاز شده است. نخست [[عمربن عبدالعزیز]] به فکر جمع‌آوری و نگارش احادیث افتاد و به تمام نقاط، دستور کتابت و ضبط آن را صادر کرد.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=شرح القسطلانی: إرشاد الساری لشرح صحیح البخاری|سال=1323|نام=أحمد بن محمد|نام خانوادگی=القسطلانی|ناشر=المطبعة الکبری الأمیریة|جلد=1|صفحه=7|مکان=مصر}}</ref> از آن پس، عالمان بسیاری به جمع و تدوین حدیث همّت گماشتند و آثار و تألیفاتی پدیدآوردند و در قرن دوم و سوم هجری، که عصر طلایی حدیث شروع شد، مهم‌ترین و معتبرترین جوامع حدیثی اهل سنّت یعنی صحاح ستّه، تدوین و نگارش یافت.<ref name=":02">{{یادکرد کتاب|عنوان=آموزه‌هایی از قرآن و حدیث|سال=1381|نام خانوادگی=دیاری بیدگلی، محمدتقی|ناشر=دفتر نشر معارف|صفحه=66|مکان=قم}}</ref><ref name=":052">{{یادکرد کتاب|عنوان=مدرسة الحدیث فی مصر|نام خانوادگی=محمد رشاد خلیفة|ناشر=الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة|صفحه=337|مکان=القاهرة}}</ref> | ||
در اهل سنت اتفاق نظر وجود دارد که صحیح‌ترین کتب بعد از | در اهل سنت اتفاق نظر وجود دارد که صحیح‌ترین کتب بعد از [[قرآن]]، به ترتیب صحیح بخاری و صحیح مسلم و سپس الموطأ می‌باشد. ولکن نزدی برخی، موطأ بر صحیح مسلم و بخاری مقدم است. و سپس باقی کتب ششگانه معتبر هستند که عبارتند از جامع ترمذی و سنن ابی داود و سنن ابن ماجه. و نزد برخی دیگر، سنن دارمی سزاوارتر است به اینکه کتاب ششم قرار گیرد.<ref name=":032">{{یادکرد کتاب|عنوان=الحطة فی ذکر الصحاح الستة |سال=1405|نام= محمد صدیق خان |نام خانوادگی=الحسینی البخاری|ناشر=دار الکتب التعلیمیة|صفحه=225|مکان=بیروت}}</ref> | ||
در این چهار کتاب اخیر، احادیث حسن و ضعیف نیز وجود دارد و اگر به آن‌ها «صحاح» گفته می‌شود از باب غلبه و [[مجاز تغلیب]] است.<ref name=":03">{{یادکرد کتاب|عنوان=الحطة فی ذکر الصحاح الستة|سال=1405|نام=محمد صدیق خان|نام خانوادگی=الحسینی البخاری|ناشر=دار الکتب التعلیمیة|صفحه=225|مکان=بیروت}}</ref> | در این چهار کتاب اخیر، احادیث حسن و ضعیف نیز وجود دارد و اگر به آن‌ها «صحاح» گفته می‌شود از باب غلبه و [[مجاز تغلیب]] است.<ref name=":03">{{یادکرد کتاب|عنوان=الحطة فی ذکر الصحاح الستة|سال=1405|نام=محمد صدیق خان|نام خانوادگی=الحسینی البخاری|ناشر=دار الکتب التعلیمیة|صفحه=225|مکان=بیروت}}</ref> | ||
== معرفی کتب | == معرفی کتب صحاح == | ||
=== صحیح البخاری === | === صحیح البخاری === | ||
کتاب [[صحیح البخاری]] نوشته [[الإمام محمد بن إسماعیل البخاری]](۲۵۶) می‌باشد.<ref name=":05">{{یادکرد کتاب|عنوان=مدرسة الحدیث فی مصر|نام خانوادگی=محمد رشاد خلیفة|ناشر=الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة|صفحه=336|مکان=القاهرة}}</ref> وی این مجموعه را طی ۱۶ سال از شش صدهزار حدیث برگزیده و تدوین نموده است. احادیث صحیح بخاری را با مکرّرات آن، بیش از ۹۰۸۲ حدیث دانسته‌اند. از مزایای این کتاب آن است که برای ابواب، عناوین ذکر کرده که می‌توان از آن‌ها نظر وی را در مسائل فقهی استنباط کرد. همچنین در ابتدای هر باب، آیاتی متناسب با عنوان هر باب آورده است.<ref name=":023">{{یادکرد کتاب|عنوان=آموزه‌هایی از قرآن و حدیث|سال=1381|نام خانوادگی=دیاری بیدگلی، محمدتقی|ناشر=دفتر نشر معارف|صفحه=66|مکان=قم}}</ref> | کتاب [[صحیح البخاری]] نوشته [[الإمام محمد بن إسماعیل البخاری]](۲۵۶) می‌باشد.<ref name=":05">{{یادکرد کتاب|عنوان=مدرسة الحدیث فی مصر|نام خانوادگی=محمد رشاد خلیفة|ناشر=الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة|صفحه=336|مکان=القاهرة}}</ref> وی این مجموعه را طی ۱۶ سال از شش صدهزار حدیث برگزیده و تدوین نموده است. احادیث صحیح بخاری را با مکرّرات آن، بیش از ۹۰۸۲ حدیث دانسته‌اند. از مزایای این کتاب آن است که برای ابواب، عناوین ذکر کرده که می‌توان از آن‌ها نظر وی را در مسائل فقهی استنباط کرد. همچنین در ابتدای هر باب، آیاتی متناسب با عنوان هر باب آورده است.<ref name=":023">{{یادکرد کتاب|عنوان=آموزه‌هایی از قرآن و حدیث|سال=1381|نام خانوادگی=دیاری بیدگلی، محمدتقی|ناشر=دفتر نشر معارف|صفحه=66|مکان=قم}}</ref> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۷
صحاح سته اهل‌سنت و نویسندگان آن را معرفی کنید.
صحاح ششگانه اهل سنت، صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن نسایی، سنن ابوداود، سنن ترمذی و سنن ابن ماجه می‌باشد و برخی دیگر از اهل سنت کتاب موطأ مالک یا کتاب سنن دارمی را ششمین کتاب می‌دانند.
جایگاه و اعتبار صحاح سته
بر اساس دیدگاه دانشمندان اهل سنّت، نگارش حدیث به‌طور رسمی، از قرن دوم هجری آغاز شده است. نخست عمربن عبدالعزیز به فکر جمع‌آوری و نگارش احادیث افتاد و به تمام نقاط، دستور کتابت و ضبط آن را صادر کرد.[۱] از آن پس، عالمان بسیاری به جمع و تدوین حدیث همّت گماشتند و آثار و تألیفاتی پدیدآوردند و در قرن دوم و سوم هجری، که عصر طلایی حدیث شروع شد، مهم‌ترین و معتبرترین جوامع حدیثی اهل سنّت یعنی صحاح ستّه، تدوین و نگارش یافت.[۲][۳]
در اهل سنت اتفاق نظر وجود دارد که صحیح‌ترین کتب بعد از قرآن، به ترتیب صحیح بخاری و صحیح مسلم و سپس الموطأ می‌باشد. ولکن نزدی برخی، موطأ بر صحیح مسلم و بخاری مقدم است. و سپس باقی کتب ششگانه معتبر هستند که عبارتند از جامع ترمذی و سنن ابی داود و سنن ابن ماجه. و نزد برخی دیگر، سنن دارمی سزاوارتر است به اینکه کتاب ششم قرار گیرد.[۴]
در این چهار کتاب اخیر، احادیث حسن و ضعیف نیز وجود دارد و اگر به آن‌ها «صحاح» گفته می‌شود از باب غلبه و مجاز تغلیب است.[۵]
معرفی کتب صحاح
صحیح البخاری
کتاب صحیح البخاری نوشته الإمام محمد بن إسماعیل البخاری(۲۵۶) می‌باشد.[۶] وی این مجموعه را طی ۱۶ سال از شش صدهزار حدیث برگزیده و تدوین نموده است. احادیث صحیح بخاری را با مکرّرات آن، بیش از ۹۰۸۲ حدیث دانسته‌اند. از مزایای این کتاب آن است که برای ابواب، عناوین ذکر کرده که می‌توان از آن‌ها نظر وی را در مسائل فقهی استنباط کرد. همچنین در ابتدای هر باب، آیاتی متناسب با عنوان هر باب آورده است.[۷]
صحیح مسلم
کتاب صحیح مسلم نوشته الإمام مسلم بن الحجاج القشیری النیسابوری(۲۶۱) می‌باشد.[۸] این کتاب مشتمل بر ۷۲۷۵ حدیث است که با حذف مکرّرات، بالغ بر ۴۰۰۰ می‌گردد. مسلم با انگیزه جداسازی روایات صحیح از روایات ضعیف و جعلی به تألیف صحیح اقدام نموده است.[۹]
جامع الترمذی
کتاب سنن الترمذی نوشته الإمام محمد بن عیسی بن سورة بن موسی الترمذی(۲۷۹) می‌باشد.[۱۰] وی از بخاری و سایر مشایخ حدیث اخذ حدیث کرده و با این که نابینا بوده است، یکی از نامورترین حفّاظ حدیث به‌شمار می‌آید. جامع یا سنن ترمذی حاوی بیش از ۵۰۰۰ حدیث است. از جمله مزایای این کتاب، کمی تکرار احادیث آن است. همچنین مؤلف کتاب پس از ذکر هر حدیثی به بیان نوع آن نیز پرداخته و صحّت و ضعف آن را روشن کرده است.[۱۱]
سنن ابی داود
کتاب سنن أبی داود نوشته الإمام أبو داود سلیمان بن الأشعث الأزدی(۲۷۵) می‌باشد.[۱۲] وی نزد احمدبن حنبل و برخی از مشایخ بخاری و مسلم شاگردی کرد و جمعی از بزرگان از جمله ترمذی و نسایی از او اخذ حدیث نمودند. سنن ابی داود شامل ۴۸۰۰ حدیث است که بنا به گفته مؤلّف آن، این احادیث از بین ۵۰۰ هزار حدیث گزینش و با دقتی ویژه تنظیم شده‌اند، این اثر پس از صحیحین، معتبرترین کتاب به‌شمار می‌رود.[۱۳]
سنن نسایی
کتاب سنن النسائی نوشته الإمام أحمد بن شعیب بن علی بن سنان النسائی(۳۰۳) می‌باشد.[۱۴] وی در آغاز، کتابی مفصّل از احادیث پیامبر(ص) تألیف نمود و آن را السّنن الکبری نامید. سپس آن را تلخیص کرد و احادیث غیر صحیح را از آن اسقاط نمود و نام کتاب را المجتبی من السّنن گذاشت. کتاب اخیر در شمار صحاح ششگانه است که دارای ۵۷۶۱ حدیث می‌باشد.[۱۵]
سنن ابن ماجه
کتاب سنن ابن ماجه نوشته الإمام محمد بن یزید المعروف بابن ماجه(۲۷۳) می‌باشد.[۱۶] این کتاب در بین صحاح به حسن ترتیب مشهور و ممتاز است، اگر چه در مورد اعتبار آن اختلاف نظر وجود دارد. نخستین کسی که سنن ابن ماجه را در زمره صحاح ششگانه قرار داد، المقدسی (۵۰۷) است. این اثر در بین صحاح، پایین‌ترین میزان اعتبار را دارد.[۱۷]
الموطأ
کتاب الموطأ نوشته الإمام مالک بن أنس بن مالک بن أبی عامر الأصبحی(۱۷۹) می‌باشد.[۱۸] فقیه و محدث نامدار اهل‌سنت مدینه که مذهب مالکی از مذاهب چهارگانه اهل‌سنت به وی منسوب است.[۱۹] شیخ طوسی نام او را در زمره اصحاب امام صادق(ع) آورده است.[۲۰] به استناد روایتی از شیخ صدوق، مالک مورد احترام امام صادق(ع) بوده و حتی امام(ع) در موردی دوستی خویش را با وی ابراز کرده و در یک نوبت نیز به همراه حضرت به حج مشرف شده است.[۲۱]
سنن دارمی
کتاب سنن دارمی نوشته أبی محمد عبدالله بن عبدالرحمن ابن الفضل الدارمی السمرقندی(۲۵۵) می‌باشد.[۲۲] خطیب بغدادی او را از محدّثان پرسفر، ثقه، پرهیزکار و زاهد معرفی کرده است.[۲۳] شهرت و مقام علمی دارمی، شاگردان بسیاری را به محضر او کشانده است. در صدر شاگردان وی باید از محدّثان نام‌آوری چون ابوزرعه رازی، ابوحاتم رازی، بقی‌بن مخلد، احمدبن حنبل و نیز پنج تن از مؤلفان کتب شش‌گانهٔ اهل سنّت، یعنی بخاری، مسلم، ترمذی، نسایی و ابوداود نام برد که از موقعیت علمی او حکایت دارد.[۲۴][۲۵][۲۶]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ القسطلانی، أحمد بن محمد (۱۳۲۳). شرح القسطلانی: إرشاد الساری لشرح صحیح البخاری. ج. ۱. مصر: المطبعة الکبری الأمیریة. ص. ۷.
- ↑ دیاری بیدگلی، محمدتقی (۱۳۸۱). آموزه‌هایی از قرآن و حدیث. قم: دفتر نشر معارف. ص. ۶۶.
- ↑ محمد رشاد خلیفة. مدرسة الحدیث فی مصر. القاهرة: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة. ص. ۳۳۷.
- ↑ الحسینی البخاری، محمد صدیق خان (۱۴۰۵). الحطة فی ذکر الصحاح الستة. بیروت: دار الکتب التعلیمیة. ص. ۲۲۵.
- ↑ الحسینی البخاری، محمد صدیق خان (۱۴۰۵). الحطة فی ذکر الصحاح الستة. بیروت: دار الکتب التعلیمیة. ص. ۲۲۵.
- ↑ محمد رشاد خلیفة. مدرسة الحدیث فی مصر. القاهرة: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة. ص. ۳۳۶.
- ↑ دیاری بیدگلی، محمدتقی (۱۳۸۱). آموزه‌هایی از قرآن و حدیث. قم: دفتر نشر معارف. ص. ۶۶.
- ↑ محمد رشاد خلیفة. مدرسة الحدیث فی مصر. القاهرة: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة. ص. ۳۳۶.
- ↑ دیاری بیدگلی، محمدتقی (۱۳۸۱). آموزه‌هایی از قرآن و حدیث. قم: دفتر نشر معارف. ص. ۶۶.
- ↑ محمد رشاد خلیفة. مدرسة الحدیث فی مصر. القاهرة: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة. ص. ۳۳۶.
- ↑ دیاری بیدگلی، محمدتقی (۱۳۸۱). آموزه‌هایی از قرآن و حدیث. قم: دفتر نشر معارف. ص. ۶۶.
- ↑ محمد رشاد خلیفة. مدرسة الحدیث فی مصر. القاهرة: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة. ص. ۳۳۶.
- ↑ دیاری بیدگلی، محمدتقی (۱۳۸۱). آموزه‌هایی از قرآن و حدیث. قم: دفتر نشر معارف. ص. ۶۶.
- ↑ محمد رشاد خلیفة. مدرسة الحدیث فی مصر. القاهرة: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة. ص. ۳۳۶.
- ↑ دیاری بیدگلی، محمدتقی (۱۳۸۱). آموزه‌هایی از قرآن و حدیث. قم: دفتر نشر معارف. ص. ۶۶.
- ↑ محمد رشاد خلیفة. مدرسة الحدیث فی مصر. القاهرة: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة. ص. ۳۳۶.
- ↑ دیاری بیدگلی، محمدتقی (۱۳۸۱). آموزه‌هایی از قرآن و حدیث. قم: دفتر نشر معارف. ص. ۶۶.
- ↑ محمد رشاد خلیفة. مدرسة الحدیث فی مصر. القاهرة: الهیئة العامة لشئون المطابع الأمیریة. ص. ۳۳۶.
- ↑ علی عبد الباسط مزید. منهاج المحدثین فی القرن الأول الهجری وحتی عصرنا الحاضر. مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب. ص. ۲۲۳.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن (۱۳۷۳). رجال الطوسی. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة. ص. ۳۰۲.
- ↑ بن بابویه قمی، محمد بن علی بن حسین (۱۴۱۷). الأمالی. قم: مرکز الطباعة والنشر فی مؤسسة البعثة. ص. ۲۳۴.
- ↑ البلقینی، سراج الدین. مقدمة ابن الصلاح ومحاسن الاصطلاح. القاهرة: دار المعارف. ص. ۷۸۱.
- ↑ الخطیب البغدادی، أبو بکر أحمد بن علی (۱۴۲۲). تاریخ بغداد. ج. ۱۱. بیروت: دار الغرب الإسلامی. ص. ۲۰۹.
- ↑ الخطیب البغدادی، أبو بکر أحمد بن علی (۱۴۲۲). تاریخ بغداد. ج. ۱۱. بیروت: دار الغرب الإسلامی. ص. ۲۰۹.
- ↑ الذهبی، شمس الدین (۱۴۰۵). سیر اعلام النبلاء. ج. ۱۲. بیروت: مؤسسة الرسالة. ص. ۲۲۵.
- ↑ دانشنامه جهان اسلام. «دارمی عبدالله بن عبدالرحمان». rch.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۴ آذر ۱۴۰۳.