اطعام در عید غدیر

سؤال

آیا ثواب ذکر شده در اطعام روز عید غدیر مختص روز عید است یا اینکه روز قبل و بعد آن را شامل می‌شود؟

درگاه‌ها

روز غدیر، که به عنوان عید ولایت شناخته می‌شود، شامل مجموعه‌ای از اعمال مستحب است که از جمله آن‌ها روزه‌داری، زیارت حرم امام علی(ع)، اطعام مؤمنان، خواندن زیارت‌نامه‌ها و دعای ندبه، پوشیدن لباس‌های نیکو، شکرگزاری و صله رحم می‌باشد. همچنین، نماز عید غدیر با ثواب بالا و اطعام نیازمندان از جمله سفارشات مهم این روز به‌شمار می‌آید.

واقعه تاریخی غدیر خم با بیعت مردم با امیرالمؤمنین(ع) و تأکید پیامبر بر ولایت ایشان سه روز به طول انجامید و به همین دلیل این ایام به عنوان ایام الولایه نامیده می‌شود. این روز، نه تنها به عنوان جشن مذهبی بلکه به عنوان نماد تأکید بر ولایت و امامت در مذهب تشیع نیز مورد توجه قرار دارد.

اعمال روز غدیر

• روزه گرفتن؛ بر پایه روایتی که از پیامبر(ص) در کتب اهل‌سنت نقل شده هر کس روز ۱۸ ذی‌الحجه را روزه بگیرد، خداوند ثواب روزه شش ماه را برای او می‌نویسد.
• گفتن عبارت «اَلحمدُ لِلهِ الّذی جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسّکینَ بِولایةِ اَمیرِالمؤمنینَ و الائمةِ علیهم السلام؛ ترجمه: سپاس خدا را که ما را از کسانی قرار داد که به ولایت امیرالمومنین علی(ع) و ائمه(ع) تمسک می‌جویند.» در هنگام ملاقات مؤمنان.
  • زیارت حرم امام علی(ع)
  • اطعام مؤمنان
  • خواندن زیارت امین‌الله
  • خواندن دعای ندبه
  • خواندن زیارت غدیریه
  • پوشیدن لباس‌های نیکو
  • استعمال بوی خوش
  • زینت کردن
  • صله رحم
  • توسعه بر عیال (خرج کردن برای خانواده)
  • شاد بودن و لبخند زدن
  • هدیه دادن به مؤمنان
  • دیدار با برادران ایمانی
  • شکرگزاری بر نعمت بزرگ ولایت
  • صلوات بسیار فرستادن
  • عبادت فراوان انجام دادن
  • غسل کردن
  • افطاری دادن به روزه‌داران
  • خواندن نماز عید غدیر: بر پایه روایتی از امام صادق(ع) نماز دو رکعتی است که در هر رکعت سوره حمد و بعد از آن، ده مرتبه سوره اخلاص، ده مرتبه آیه الکرسی و ده مرتبه سوره قدر خوانده می‌شود. پاداش این نماز معادل ۱۰۰ حج، ۱۰۰ عمره و برآورده‌شدن تمام حوائج دنیوی و اخروی دانسته شده است.

اطعام عید غدیر در منابع اسلامی

طبق آنچه در منابع آمده، امامان، شیعیان را به اطعام در غدیر تشویق می‌کردند؛ چنان‌که در حدیثی به اطعام‌دهی روز غدیر در کنار روزه‌داری، عیدی دادن و صله رحم سفارش شده است.در روایتی از امام رضا(ع) از شیعیان خواسته شده به‌اندازه توان و امکانات خود در اطعام غدیر مشارکت کنند.

در روایاتی نقل شده که امام رضا(ع) در شام عید غدیر، اصحاب خاص خود را برای افطار نزد خود نگه داشت و برای خانواده‌های آنها غذا به همراه هدایا فرستاد.

ثواب اطعام در روز غدیر

در روایتی که از امام رضا(ع) نقل شده ثواب اطعام مؤمن در روز غدیر به‌اندازه ثواب اطعام همه انبیا و صدیقین ذکر شده است؛همچنین در خطبه‌ای از امام علی(ع) در روز غدیر که امام رضا(ع) آن را نقل کرده آمده است: هرکس در عید غدیر به مؤمنی افطاری دهد، گویی ۱۰ فِئام را افطاری داده است. امام علی(ع)، هر فئام را معادل صدهزار نبی و صدیق و شهید معنا کرده است. امام همچنین ایمن ماندن از کفر و فقر از جانب خداوند را برای اطعام‌دهنده ضمانت کرده است.

در روایات به اطعام نیازمندان، مؤمنان، برادران دینی و نیز افطاری به روزه‌داران در روز غدیر سفارش شده است.

ایام الولایه

در واقعه غدیر خم اتفاقات گوناگونی رقم خورده است و حتی زمان بیعت کردن مردم با امیرالمومنین(ع) سه روز به طول انجامیده است، به این سه روز بیعت ایام الولایه می‌گویند که برخی از این اتفاقات را بیان می‌کنیم.

وقایع سه روز در غدیر

در طول سه روز توقف در غدیر، پس از ایراد خطابه چند جریان به عنوان تأکید و به نشانه اهمیت غدیر به وقوع پیوست که شرح آن چنین است:

1. پیامبر (صلی الله علیه و آله) در این مراسم، عمامه خود را ـ که «سحاب» نام داشت به عنوان افتخار بر سر امیرالمؤمنین (علیه السلام) قرار دادند.
2. حسان بن ثابت از شعرای به نام آن زمان از پیامبر (صلی الله علیه و آله) درخواست کرد تا در مورد غدیر شعری بگوید، و با اجازه حضرت اولین شعر غدیر را سرود.
3. جبرئیل علیه السلام به صورت انسانی ظاهر شد و خطاب به مردم فرمود: «پیامبر برای علی بن ابی طالب عهد و پیمانی گرفت که جز کافر به خدا و رسولش آن را برهم نمی‌زند.»
4. مردی از منافقین گفت: «خدایا اگر آنچه محمد می‌گوید از طرف توست سنگی از آسمان بر ما ببار یا عذاب دردناکی بر ما بفرست.» در همین لحظه سنگی از آسمان بر سر او فرود آمد و او را هلاک کرد، و این معجزه غدیر تأیید الهی را بر همگان روشن کرد.

آیا عید غدیر سه روز است؟

ظاهراً طبق آنچه تا به حال بیان شد، که ماجرای عید بزرگ غدیر در سه روز بوده است و در کتب تاریخی اسلامی آن ایام را به ایام الولایه یاد می‌کنند، مشخص می‌شود که عید غدیر خم سه روز است، همان‌طور که از آیت الله بهجت که از مراجع تقلید شیعه شناخته می‌شود، سؤال شد که آیا عید غدیر سه روز است؟ ایشان بیان کردند که: شاید این‌طور باشد که روز عید غدیر، سه روز را عید قرار دادند. شاید در همان‌جا، در غدیر خم، هم سه روز توقف کرده بودند. بالأخره یک چیز عجیب و غریبی است که خدا می‌داند: «و لم أرَ مثل ذاک الیوم یوماً / و لم أرَ مثلَه حقاً أضیعا