زیارت آل‌یاسین

سؤال

زیارت آل یاسین چگونه دعایی می‌باشد و آیا معتبر است؟ خواندن این زیارت، چه فضیلتی دارد؟

درگاه‌ها

زیارت آل‌یاسین یکی از زیارات مشهور در فرهنگ شیعه است که به ارتباط معنوی با امام زمان(عج) و اهل بیت(ع) تأکید دارد. این زیارت با عبارت «سلامٌ علی آلِ یس» آغاز می‌شود و شامل سلام‌هایی به پیامبر اسلام(ص)، اهل بیت(ع) و به‌ویژه امام مهدی(عج) است. از لحاظ تاریخی، این زیارت در منابع شیعه مانند الاحتجاج طبرسی و المزار الکبیر ابن مشهدی نقل شده و از طرف امام زمان(عج) تعلیم داده شده است.

زیارت آل‌یاسین در سه بخش اصلی سلام‌ها، شهادت به اصول ایمان و درخواست هدایت و دعا تنظیم شده است. فضیلت‌های زیادی برای این زیارت ذکر شده است که از جمله آن‌ها تقویت معرفت به امام زمان(عج) و تأکید بر ضرورت شناخت امام در زندگی مسلمانان است. همچنین خواندن این زیارت به عنوان وسیله‌ای برای توسل به امام زمان(عج) و درخواست کمک از ایشان در زمان‌های نیاز و مشکلات مورد توجه قرار دارد.

معرفی

زیارت آل‌یاسین یکی از زیارات مشهور در فرهنگ شیعه است که بر ارتباط معنوی با امام زمان(عج) تأکید دارد. این زیارت با عبارت «سَلامٌ عَلَیٰ آلِ یس» آغاز می‌شود و مجموعه‌ای از سلام‌ها بر پیامبر اسلام(ص)، اهل‌بیت(ع) و به‌ویژه امام مهدی(عج) را در بر می‌گیرد. در متن این زیارت، به مقام امامت، جایگاه امام زمان(ع) و لزوم پیروی از آن حضرت اشاره شده و درخواست هدایت، استغفار و دعا برای تعجیل در ظهور آن امام بیان شده است. از لحاظ ساختاری، زیارت آل‌یاسین شامل سه بخش کلی است: سلام‌های پی‌درپی، شهادت به اصول ایمان، درخواست هدایت و دعا.

اعتبار

مصدر اصلی این حدیث، کتاب الاحتجاج طبرسی و المزار الکبیر ابن مشهدی است. شیخ طوسی این زیارت را از طرف امام زمان(عج) نقل کرده و آن را یکی از زیارات مأثور دانسته است. زیارت آل‌یاسین در دو گزارش متفاوت به‌دست ما رسیده است:

• کهن‌ترین گزارش از این زیارت، به نقل از محمّد بن عثمان عمری، نایب دوم امام عصر علیه السلام است. ابو عبد اللَّه احمد بن ابراهیم می‌گوید: شوق و علاقه خود را به دیدار امام عصر علیه السلام بر ابو جعفر محمّد بن عثمان گفتم. او ضمن ارج نهادن به اشتیاق من گفت: «در پی دیدار نباش و با زیارت، به او توجّه کن. برای یافتن زیارت نیز نزد محمّد بن علی برو و زیارت را از او استنساخ کن و…» ابن مشهدی سند این گزارش را در ادامه گزارش حسین بن روح و پس از دعای ندبه، ذکر کرده است.
• گزارش مشهور، زیارت آل یس به نقل از محمّد بن عبد اللَّه حمیری است. وی با نایب سوم امام عصر علیه السلام، حسین بن روح، ارتباط داشت و مکاتبات و توقیعات فراوانی برای او شده است؛ ولی درباره درخواست او از حسین بن روح برای دیدار با امام، گزارشی در دست نیست. به عبارت دیگر، سبب صدور زیارت آل یس برای حمیری بر ما روشن نیست.

علاوه بر این، علامه مجلسی در کتاب بحارالأنوار به نقل از شیخ طوسی و دیگر منابع این زیارت را تأیید کرده و بر اهمیت آن تأکید نموده است. همچنین سید بن طاووس در کتاب جمال الأسبوع این زیارت را ذکر کرده است. این نقل‌ها نشان‌دهنده اعتبار بالای زیارت آل‌یاسین در میان علمای شیعه است.

فضیلت و خواص

مخاطب سلام امام

زیارت آل‌یاسین را خود حضرت ولی‌عصر در نامه‌ای به یکی از یاران، به نام محمّد بن عبدالله حِمیَری تعلیم فرمودند و پیش از آن در نامه چنین فرمودند: «هر گاه خواستید به وسیله ما، به سوی خداوند توجه کنید و به ما روی‌آورید، پس همان گونه که خداوند فرموده است بگویید: سلام علی آل‌یاسین …»

هنگامی که شیعیان برای توسل به امام‌زمان، از سراسر جهان رو به قبله ایستاده و بعد از نمازها و در دعاها و زیارات خود، به روح پاک امامان معصوم و حضرت مهدی سلام می‌فرستند، بر اساس اینکه جواب سلام واجب است، می‌دانند که پاسخی برای این سلام‌ها از جانب حضرات معصومین خواهد بود؛ چرا که خداوند در سوره نساء آیه ۸۶ می‌فرماید: ﴿وَإِذَا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّهٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ حَسِیبًا؛ هر گاه شما را تحیت و سلامی گفتند شما نیز باید به تحیت و سلامی بهتر از آن یا مانند آن پاسخ دهید، که خدا به حساب هر چیزی کاملاً خواهد رسید.﴾

معرفت و شناخت امام

یکی دیگر از آثار خواندن زیارت آل یاسین، معرفت و شناخت به امام زمان(عج) است و شناخت از وظایف اصلی تمام شیعیان و پیروان ائمه اطهار است چرا که پیامبر اکرم فرموده‌اند: «مَنْ ماتَ وَ لَمْ یعْرِفْ إمامَ زَمانِهِ مَاتَ مِیتَهً جَاهِلِیه؛ هر فردی که بمیرد در حالی که امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است.»

تمسک به عترت

تمسک به اهل بیت(ع) در منابع معتبر شیعه و اهل سنت نقل شده است که رسول خدا(ص) فرمود: «إِنِّی تَارِک فِیکمُ الثَّقَلَینِ مَا إِنْ تَمَسَّکتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا کتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیتِی وَ إِنَّهُمَا لَنْ یفْتَرِقَا حَتَّی یرِدَا عَلَی الْحَوْضَ فَانْظُرُوا کیفَ تَخْلُفُونِّی فِیهِمَا أَلَا هذا عَذْبٌ فُراتٌ فَاشْرَبُوا وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ فَاجْتَنِبُوا؛ همانا من در میان شما دو چیز سنگین و گران می‌گذارم، که اگر بدان‌ها چنگ زنید هرگز پس از من گمراه نشوید: کتاب خدا و عترت من أهل بیتم، و این دو از یک دیگر جدا نشوند تا در کنار حوض کوثر بر من درآیند. پس بنگرید چگونه پس از من درباره آن دو رفتار کنید، آگاه باشید که این (یعنی تمسک به عترت) آب خوش‌گوار و شیرین است پس بیاشامید، و آن دیگر (یعنی روی برتافتن از ایشان) آب شور و تلخ است و از آن بپرهیزید» بر مبنای این سفارش پیامبر اکرم، شیعیان در مواقع درماندگی در شرایطی که نیاز به کمک دارند، با توسل به حضرات معصومین، رفع گرفتاری کنند. خواندن زیارت آل یاسین، تمسک کردن به عترت رسول خداست.

مطالعه بیشتر

• نگاهي به حديث ثقلين، علی حسینی میلانی.
• حدیث‌الثقلین، قوام‌الدین محمد وشنوی قمی.
• حدیث‌الثقلین، نجم‌الدین عسکری.
• موسوعةُ حدیثِ الثَّقلین: مرکز ابحاث العقائدیه (در ۴جلد).