سفینة البحار: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
کتاب | کتاب «سفینة البحار و مدینة الاحکام و آلاثار» از چه کسی است و درباره چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
سفینه البحار و | {{درگاه|حوزه و روحانیت|سنت}} | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| عنوان =سفینة البحار | |||
| تصویر =سفینه البحار.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| توضیح_تصویر = | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| نویسنده =شیخ عباس قمی | |||
| تاریخ نگارش =قرن چهاردهم | |||
| موضوع = گزیده بحارالانوار | |||
| سبک = | |||
| زبان =عربی | |||
| ویراستار = | |||
| به تصحیح = | |||
| به کوشش = | |||
| تصویرگر = | |||
| طراح جلد = | |||
| تعداد جلد = | |||
| تعداد صفحات = | |||
| قطع = | |||
| مجموعه = | |||
| ترجمه به دیگر زبان‌ها= | |||
| ناشر = | |||
| محل نشر = | |||
| تاریخ نشر = | |||
| نوبت چاپ = | |||
| شمارگان = | |||
| شابک = | |||
| نوع رسانه = | |||
| وبسایت ناشر = | |||
| نام کتاب = <!-- نام کتاب به زبان فارسی --> | |||
| مترجم = <!-- مترجم به فارسی --> | |||
| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | |||
| نسخه الکترونیکی = | |||
}} | |||
'''سفینة البحار''' با نام کامل '''سَفینَةُ البِحار و مَدینَةُ الحِکَمِ و الآثار''' اثر [[شیخ عباس قمی]] (۱۲۹۴ق ـ ۱۳۵۹ق) تدوین موضوعی و تلخیص [[بحار الأنوار]] [[علامه مجلسی]] است. تألیف آن حدود بیست سال طول کشید. این اثر گزیده‌ای از بحارالانوار است که نویسنده آن کوشیده دستیابی به [[روایات]] را آسان سازد. سفینة البحار یک معجم الفبایی و دایرةالمعارفی مختصر بر اساس اطلاعات موجود در بحارالانوار است. [[شهید مطهری]] این کتاب را بهترین و مفیدترین کتاب شیخ عبّاس قمی می‌داند. | |||
== نویسنده == | |||
عباس بن محمدرضا قمی مشهور به شیخ عباس قمی، در سال ۱۲۹۴ قمری (۱۲۵۴ش) در [[قم]] متولد شد. وی برای تکمیل تحصیلات دینی در سال ۱۳۱۶ قمری به [[نجف]] رفت. [[آیت‌الله محمد کاظم یزدی]] صاحب [[العروه الوثقی]]، [[میرزا حسین نوری]]، [[محمدتقی شیرازی]]، [[سید حسن صدر کاظمی]]، [[سید ابوالحسن نقوی]] از اساتید او در نجف بودند.<ref>ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت»، مبلغان ۱۳۸۵، شماره ۸۸.</ref> | |||
شیخ عباس قمی عالمی پرکار بود و تألیفاتی در زمینه تاریخ، رجال، تراجم، [[علوم قرآن]]، [[اخلاق]]، ادعیه و دیگر علوم دینی نگاشته است و آثار او بیش از ۶۰ تألیف است.<ref>کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.</ref> وی در سال ۱۳۵۹ قمری در سن ۶۵ سالگی در نجف وفات نمود و در حرم [[امام علی(ع)]] مدفون گردید.<ref>ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت۲»، مبلغان ۱۳۸۶، شماره ۹۰.</ref> | |||
شیخ عباس قمی ( | |||
== موضوع و محتوا == | == موضوع و محتوا == | ||
سفینة البحار با نام کامل «سَفینَةُ البِحار و مَدینَةُ الحِکَمِ و الآثار»، یک معجم الفباییِ دایرة المعارفیِ مختصر بر اساس اطلاعات موجود در بحارالانوار است که آسان‌ترین راه را برای استفاده از این کتاب و البته با افزودن برخی نکات دیگر فراهم آورده است. این اثر که محدث قمی ضمن تلخیص بحار در آن، اطلاعات بحار را به صورت الفبایی و تحت مفاهیم و اسامی و ریشه لغات آورده است، به معنای دقیق کلمه یک دایرة المعارف شیعی بر پایه بحارالانوار می‌باشد.<ref>جعفریان، رسول، «بحار الانوار از زاویه نگاه دایره المعارفی» فصلنامه مشکوه، شماره ۸۰.</ref> | |||
موضوعات کتاب به ترتیب حروف الفبا و بر اساس ماده و ریشه ثلاثی | نویسنده در این کتاب کوشیده است دستیابی به روایات را برای مراجعان آسان سازد. مؤلف با توجه به تبحر در [[حدیث]] و [[علم رجال]]، دست به انتخاب زده است؛ مثلاً در ماده «علم» از باب اول کتاب العلم بحارالانوار، تنها آیات آغاز و انجام باب را آورده و از ۱۲۲ حدیث نیز فقط دو روایت را انتخاب کرده است. همچنین تا باب ششم هیچ آیه و حدیثی نقل نکرده و در باب ششم تنها یک آیه ذکر نموده است. سپس باب هفتم را رها کرده و از باب هشتم از بین ۱۳ آیه، یک آیه و از بین ۹۲ روایت تنها به یکی بسنده کرده است؛ چرا که مراد وی ارجاع دادن به موضوع و تشخّص آن بوده، نه اینکه همه را نقل کند. موضوعات کتاب به ترتیب حروف الفبا و بر اساس ماده و ریشه ثلاثی مجردِ موضوع مرتب شده است. خواننده به آسانی می‌تواند به بیش از ۱۷۰۰ موضوع دست یابد که هر کدام شامل مدخل‌های گوناگون و متعددی هستند.<ref>مختاری، علی، «سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار» کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۷۸ - شماره ۱۸.</ref> | ||
== چاپ‌ها و ترجمه == | |||
=== آثار پدیدآمده درباره سفینة البحار (کتابها) === | |||
# مستدرک سفینة البحار: علی نمازی شاهرودی، کتاب مستدرک سفینة البحار را با هدف تکمیل کتاب سفینة البحار محدث قمی نوشته است. این کتاب نخستین بار در سال ۱۴۰۹ق توسط بنیاد بعثت و در ۱۰ جلد منتشر شد. | |||
# فهرست موضوعی سفینة البحار: سید مهدی شمس الدین در کتابی با عنوان «موضوعات الاخبار من کتاب سفینة البحار»، فهرستی موضوعی از محتوای کتاب سفینة البحار ارائه داده است. این کتاب در ۱۲۸ صفحه توسط دارالنشر الاسلامی در قم و در سال ۱۳۷۱ش منتشر شده است. | |||
# لآلی البحار فی اختصار سفینة البحار: حمد شبر الحسینی، محبان الحسین، ۱۳۸۸، تهران. | |||
یکی از | === چاپهای سفینة البحار === | ||
# چاپ سنگی در ۲ جلد. در این چاپ، ارجاعات محدث قمی به بحارالانوار چاپ ۲۵ جلدی بود. یکی از ناشرین آن انتشارات فراهانی است. | |||
در | # چاپ نشر اسوه وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه در ایران در ۸ جلد، سال ۱۴۱۴ق، قم. | ||
# چاپ بنیاد پژوهشهای اسلامی وابسته به آستان قدس رضوی در سال ۱۴۱۶ق در ۲ جلد و در سال ۱۳۸۳ش در ۴ جلد. این چاپ با مقدمه و اشراف علی اکبر الهی خراسانی منتشر شده است. در این نوبت از نشر، متن کتاب که در دو ستون آمده، روایات سفینه با نسخه ۱۱۰ جلدی بحارالانوار تطبیق داده شده‌اند. افزون بر آن، روایات به منابع اصلی که در تدوین بحارالانوار مورد مراجعه مجلسی بوده‌اند، نیز ارجاع داده شده‌اند.<ref>عباسعلی مردی، [http://hadith.net/post/55994/سفینه-البحار-و-مدینه-الحکم-و-الآثار/ سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار]، سایت حدیث نت، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | |||
=== ترجمه‌های سفینة البحار === | |||
# ترجمه محمد باقر ساعدی خراسانی، کتابفروشی جعفری به همت محمدرضا اعدادی، ق۱۴۰۰ / ۱۳۵۸ش، مشهد. | |||
# ترجمه هادی صلواتی در ۸ جلد، انتشارات نوید اسلام، قم. | |||
یکی از | == ویژگی‌ها و امتیازات کتاب == | ||
یکی از ویژگی‌های مهم سفینة البحار آن است که مؤلف در یک موضوع به همان باب اکتفا نکرده و نکات مرتبط با موضوع مرتبط را از سراسر بخش‌های دیگر یافته و ارجاع داده است. در نگارش عناوین، تعبیر شناخته شده‌تر ذکر شده است؛ اگر اسم شخصی مشهور بوده، همان ذکر شده و اگر کنیه یا لقب مشهور بوده، اسم نیامده است. به عنوان نمونه چون کنیه «حارث بن سعید» معروفتر بوده، شرح حال او ذیل ابوفراس الحمدانی آمده است. حجم کار و مطالبی که شیخ عباس قمی به محتوای بحارالانوار در این کتاب اضافه کرده است، باعث شده این کتاب افزون بر اینکه فهرست جامعی برای بحارالانوار به‌شمار رود، خود نیز به عنوان یکی از جوامع حدیثی شیعه در قرن چهاردهم به‌شمار آید.<ref>مختاری، علی، «سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار» کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۷۸ - شماره ۱۸.</ref> | |||
[[شهید مطهری]] بهترین و مفیدترین کتاب شیخ عبّاس قمی را همین کتاب می‌داند.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۳، ص۴۵۹.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی =حدیث | | شاخه اصلی =حدیث | ||
| شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ =منبع‌شناسی | ||
| شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ =کتاب‌شناسی | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{ | {{ارزیابی | ||
| شناسه = | | شناسه = شد | ||
| | | عکس = شد | ||
| | | درگاه = شد | ||
| | | ادبیات = شد | ||
| | | پیوند = شد | ||
| | | ناوبری = شد | ||
| | | تغییرمسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = شد | ||
| | | ارزیابی کمی = شد | ||
| | | ارزیابی کیفی = شد | ||
| اولویت = | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت = خوب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۱۸
سؤال
کتاب «سفینة البحار و مدینة الاحکام و آلاثار» از چه کسی است و درباره چیست؟
درگاه‌ها
| سفینة البحار | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | شیخ عباس قمی |
| تاریخ نگارش | قرن چهاردهم |
| موضوع | گزیده بحارالانوار |
| زبان | عربی |
سفینة البحار با نام کامل سَفینَةُ البِحار و مَدینَةُ الحِکَمِ و الآثار اثر شیخ عباس قمی (۱۲۹۴ق ـ ۱۳۵۹ق) تدوین موضوعی و تلخیص بحار الأنوار علامه مجلسی است. تألیف آن حدود بیست سال طول کشید. این اثر گزیده‌ای از بحارالانوار است که نویسنده آن کوشیده دستیابی به روایات را آسان سازد. سفینة البحار یک معجم الفبایی و دایرةالمعارفی مختصر بر اساس اطلاعات موجود در بحارالانوار است. شهید مطهری این کتاب را بهترین و مفیدترین کتاب شیخ عبّاس قمی می‌داند.
نویسنده
عباس بن محمدرضا قمی مشهور به شیخ عباس قمی، در سال ۱۲۹۴ قمری (۱۲۵۴ش) در قم متولد شد. وی برای تکمیل تحصیلات دینی در سال ۱۳۱۶ قمری به نجف رفت. آیت‌الله محمد کاظم یزدی صاحب العروه الوثقی، میرزا حسین نوری، محمدتقی شیرازی، سید حسن صدر کاظمی، سید ابوالحسن نقوی از اساتید او در نجف بودند.[۱]
شیخ عباس قمی عالمی پرکار بود و تألیفاتی در زمینه تاریخ، رجال، تراجم، علوم قرآن، اخلاق، ادعیه و دیگر علوم دینی نگاشته است و آثار او بیش از ۶۰ تألیف است.[۲] وی در سال ۱۳۵۹ قمری در سن ۶۵ سالگی در نجف وفات نمود و در حرم امام علی(ع) مدفون گردید.[۳]
موضوع و محتوا
سفینة البحار با نام کامل «سَفینَةُ البِحار و مَدینَةُ الحِکَمِ و الآثار»، یک معجم الفباییِ دایرة المعارفیِ مختصر بر اساس اطلاعات موجود در بحارالانوار است که آسان‌ترین راه را برای استفاده از این کتاب و البته با افزودن برخی نکات دیگر فراهم آورده است. این اثر که محدث قمی ضمن تلخیص بحار در آن، اطلاعات بحار را به صورت الفبایی و تحت مفاهیم و اسامی و ریشه لغات آورده است، به معنای دقیق کلمه یک دایرة المعارف شیعی بر پایه بحارالانوار می‌باشد.[۴]
نویسنده در این کتاب کوشیده است دستیابی به روایات را برای مراجعان آسان سازد. مؤلف با توجه به تبحر در حدیث و علم رجال، دست به انتخاب زده است؛ مثلاً در ماده «علم» از باب اول کتاب العلم بحارالانوار، تنها آیات آغاز و انجام باب را آورده و از ۱۲۲ حدیث نیز فقط دو روایت را انتخاب کرده است. همچنین تا باب ششم هیچ آیه و حدیثی نقل نکرده و در باب ششم تنها یک آیه ذکر نموده است. سپس باب هفتم را رها کرده و از باب هشتم از بین ۱۳ آیه، یک آیه و از بین ۹۲ روایت تنها به یکی بسنده کرده است؛ چرا که مراد وی ارجاع دادن به موضوع و تشخّص آن بوده، نه اینکه همه را نقل کند. موضوعات کتاب به ترتیب حروف الفبا و بر اساس ماده و ریشه ثلاثی مجردِ موضوع مرتب شده است. خواننده به آسانی می‌تواند به بیش از ۱۷۰۰ موضوع دست یابد که هر کدام شامل مدخل‌های گوناگون و متعددی هستند.[۵]
چاپ‌ها و ترجمه
آثار پدیدآمده درباره سفینة البحار (کتابها)
- مستدرک سفینة البحار: علی نمازی شاهرودی، کتاب مستدرک سفینة البحار را با هدف تکمیل کتاب سفینة البحار محدث قمی نوشته است. این کتاب نخستین بار در سال ۱۴۰۹ق توسط بنیاد بعثت و در ۱۰ جلد منتشر شد.
- فهرست موضوعی سفینة البحار: سید مهدی شمس الدین در کتابی با عنوان «موضوعات الاخبار من کتاب سفینة البحار»، فهرستی موضوعی از محتوای کتاب سفینة البحار ارائه داده است. این کتاب در ۱۲۸ صفحه توسط دارالنشر الاسلامی در قم و در سال ۱۳۷۱ش منتشر شده است.
- لآلی البحار فی اختصار سفینة البحار: حمد شبر الحسینی، محبان الحسین، ۱۳۸۸، تهران.
چاپهای سفینة البحار
- چاپ سنگی در ۲ جلد. در این چاپ، ارجاعات محدث قمی به بحارالانوار چاپ ۲۵ جلدی بود. یکی از ناشرین آن انتشارات فراهانی است.
- چاپ نشر اسوه وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه در ایران در ۸ جلد، سال ۱۴۱۴ق، قم.
- چاپ بنیاد پژوهشهای اسلامی وابسته به آستان قدس رضوی در سال ۱۴۱۶ق در ۲ جلد و در سال ۱۳۸۳ش در ۴ جلد. این چاپ با مقدمه و اشراف علی اکبر الهی خراسانی منتشر شده است. در این نوبت از نشر، متن کتاب که در دو ستون آمده، روایات سفینه با نسخه ۱۱۰ جلدی بحارالانوار تطبیق داده شده‌اند. افزون بر آن، روایات به منابع اصلی که در تدوین بحارالانوار مورد مراجعه مجلسی بوده‌اند، نیز ارجاع داده شده‌اند.[۶]
ترجمه‌های سفینة البحار
- ترجمه محمد باقر ساعدی خراسانی، کتابفروشی جعفری به همت محمدرضا اعدادی، ق۱۴۰۰ / ۱۳۵۸ش، مشهد.
- ترجمه هادی صلواتی در ۸ جلد، انتشارات نوید اسلام، قم.
ویژگی‌ها و امتیازات کتاب
یکی از ویژگی‌های مهم سفینة البحار آن است که مؤلف در یک موضوع به همان باب اکتفا نکرده و نکات مرتبط با موضوع مرتبط را از سراسر بخش‌های دیگر یافته و ارجاع داده است. در نگارش عناوین، تعبیر شناخته شده‌تر ذکر شده است؛ اگر اسم شخصی مشهور بوده، همان ذکر شده و اگر کنیه یا لقب مشهور بوده، اسم نیامده است. به عنوان نمونه چون کنیه «حارث بن سعید» معروفتر بوده، شرح حال او ذیل ابوفراس الحمدانی آمده است. حجم کار و مطالبی که شیخ عباس قمی به محتوای بحارالانوار در این کتاب اضافه کرده است، باعث شده این کتاب افزون بر اینکه فهرست جامعی برای بحارالانوار به‌شمار رود، خود نیز به عنوان یکی از جوامع حدیثی شیعه در قرن چهاردهم به‌شمار آید.[۷]
شهید مطهری بهترین و مفیدترین کتاب شیخ عبّاس قمی را همین کتاب می‌داند.[۸]
منابع
- ↑ ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت»، مبلغان ۱۳۸۵، شماره ۸۸.
- ↑ کوشکی، فرشته، «بررسی و نقد کتاب منتهی الامال نوشته شیخ عباس قمی»، تاریخنامه اسلام سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹، شماره ۲.
- ↑ ادهم نژاد، محمدتقی، «حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت۲»، مبلغان ۱۳۸۶، شماره ۹۰.
- ↑ جعفریان، رسول، «بحار الانوار از زاویه نگاه دایره المعارفی» فصلنامه مشکوه، شماره ۸۰.
- ↑ مختاری، علی، «سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار» کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۷۸ - شماره ۱۸.
- ↑ عباسعلی مردی، سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار، سایت حدیث نت، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.
- ↑ مختاری، علی، «سفینه البحار و مدینه الحکم و الآثار» کتاب ماه دین، فروردین ۱۳۷۸ - شماره ۱۸.
- ↑ مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۳، ص۴۵۹.
افزودن نظر