آیه ۴۶ سوره فصلت: تفاوت میان نسخهها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) جز (A.rezapour صفحهٔ هر كه كارى شايسته كند به سود خود اوست و هر كه بد كند به زيان اوست را به آیه ۴۶ سوره فصلت که تغییرمسیر بود منتقل کرد) |
نسخهٔ ۱۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۶
این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
آیه ۴۶ فصلت چه مضمونی دارد؟
مشخصات آیه | |
---|---|
واقع در سوره | فصلت |
شماره آیه | ۴۶ |
جزء | ۲۴ |
اطلاعات محتوایی | |
مکان نزول | مکه |
...
متن آیه
﴿ | مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَيْهَا ۗ وَمَا رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ
هر كس كه كارى شايسته كند، به سود خود اوست و هر كه بد كند به زيان اوست. و پروردگار تو به بندگان ستم روا نمىدارد. فصلت:۴۶ |
﴾ |
معرفی و تفسیر
اگر آنها به اين كتاب و اين آئين بزرگ ايمان نياورند نه بخداوند زيانى مىرسانند، و نه به تو، چرا كه خوبيها و بديها همه به صاحبانش باز مىگردد و آنها هستند كه ميوه شيرين يا تلخ اعمال خويش را مىچينند.[۱]
عمل، قائم به صاحب عمل است، و بيانگر حال او است. اگر عمل صالح و
مفيد باشد خود او هم از آن سود مىبرد، و اگر مضر و بد باشد، خودش از آن متضرر مىگردد. پس اين رفتار خداى تعالى كه نفع عمل صالح را به صاحبش مىرساند و او را ثواب مىدهد، و ضرر عمل بد را نيز به صاحبش مىرساند و عقابش مىكند، اصلا ظلمى نيست، و چنان نيست كه وضع شىء در غير موضعش باشد. و اگر اين روش از خداى تعالى ظلم باشد، بايد در ثواب دادن ميليونها بنده و عقاب كردن ميليونها ديگر، در برابر ميلياردها عمل نيك و بد، ظلام بندگان باشد، ولى از آنجايى كه گفتيم اين روش ظلم نيست، پس خداى تعالى ظلام بندگان نمىباشد، و با اين بيان روشن مىشود كه چرا فرمود" پروردگار تو ظلام بندگان نيست" و نفرمود:" پروردگار تو ظالم به بندگان نيست"[۲]
ريشهى حوادث تلخ و شيرين را در عملكرد خود جستجو كنيد. «مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَيْها» وبه ديگران نسبت ندهيد: به خدا نسبت ندهيد. چنانكه قرآن مىفرمايد: همين كه انسان را پروردگارش آزمايش و اكرام نمايد، گويد: پروردگارم مرا گرامى داشته و در شرايط ديگر گويد: پروردگارم مرا خوار كرد. رَبِّي أَكْرَمَنِ ... رَبِّي أَهانَنِ امّا قرآن پاسخ مىدهد: چنين نيست بلكه خوارى شما به خاطر آن است كه به يتيم و مسكين رسيدگى نكرديد. «كَلَّا بَلْ لا تُكْرِمُونَ الْيَتِيمَ»( 1). فجر، 15- 20. به مردم نسبت ندهيد. چنانكه در قيامت مستضعفان به مستكبران مىگويند: «لَوْ لا أَنْتُمْ لَكُنَّا مُؤْمِنِينَ»( 2). سبأ، 31.شما مقصّريد، اگر شما نبوديد، ما ايمان مىآورديم. به نياكان منسوب نسازيد. هنگامى كه به منحرفان گفته مىشود از آنچه خداوند نازل كرده پيروى كنيد گويند: «نَتَّبِعُ ما وَجَدْنا عَلَيْهِ آباءَنا»( 3). لقمان، 21.ما از آنچه پدرانمان را بر آن يافتهايم پيروى مىكنيم. به انبيا نسبت ندهيد. چنانكه كفّار انبيا را مقصّر مىدانستند و به آنان مىگفتند: «إِنَّا تَطَيَّرْنا بِكُمْ»( 4). يس، 18. ما وجود شما را شوم مىدانيم و تمام بدبختىهاى ما از سوى شماست. قرآن مىفرمايد: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً»( 3). فصلت، 46. يعنى اصل عمل است، از هر كس كه صورت پذيرد. به شيطان نسبت ندهيد. چنانكه شيطان مىگويد: مرا مقصّر ندانيد و ملامت نكنيد، بلكه خودتان را سرزنش كنيد، «دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ»ابراهيم، 22.اين شما هستيد كه دعوت مرا با آزادى و آگاهى پذيرفتيد.[۳]
آيه شريفه در رابطه با مطالب گذشته و رجوع اعمال خوب و بد به خود عامل است و اگر اين عدالت نبود و خدا نيك و بد را در يك چشم مىديد، بسيار بسيار ظالم مىبود البته نسبت به نيكوكاران، در سوره حج/ 10 فرموده: ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ يَداكَ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ اين آيه مىگويد: اى كافر، خدا تو را عذاب خواهد كرد، زيرا كه خدا ظلام نيست، يعنى اگر عذاب نمىكرد، نسبت به نيكوكاران ظلام مىشد و حق آنها پايمال مىگرديد.[۴]
خداوند استدلال فرمود كه هر كس، عبادتى انجام دهد براى خودش نموده، زيرا ثواب اين عملش به خودش خواهد رسيد، و خاصيّتش براى او خواهد بود نه ديگرى. اين آيه در پاسخ كسى است كه خيال ميكند خداوند به بندگان ظلم ميكند و بعضى از افراد را بجاى ديگرى بمكافات گناه ميرساند، و ثواب افراد را بديگرى ميدهد.[۵]
مقصود ثواب و عقاب است.[۶]
َ هر كه بكند صالِحاً كردارى شايسته از طاعت و عبادت پس از براى نفس او است يعنى منفعت و ثواب آن راجع است باو نه بغير او وَ مَنْ أَساءَ و هر كه عمل بد كند از فسق و معصيت فَعَلَيْها پس بر او است يعنى وبال و عقاب آن ملحق است باو.[۷]
اين معنا در ضمن چندين آيه تكرار شد و از آن جمله، در آيه 54 از سوره يس: «آن روز كه به كسى ستم نمىشود و جز همانند كارى كه كردهايد پاداش نمىبينيد». آيه 17 از سوره غافر: «آن روز هركس را همانند عملش جزا مىدهند و به كسى ستمى نمىرود» و ديگر آيات فراوانى كه مىگويد: انسان مختار است، نه مجبور.[۸]
منابع
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱ش، ج20، ص: 307
- ↑ طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسير الميزان، ترجمه محمد باقر موسوى،، قم، جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ۱۳۷۴ش، ج17، ص: 608.
- ↑ قرائتی، محسن، تفسير نور، ج8، ص: 356 تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن ، ۱۳۸۸ش.
- ↑ قرشى بنابى، علىاكبر، تفسير احسن الحديث، تهران، بنیاد بعثت، ۱۳۷۵ش، ج9، ص: 442.
- ↑ طبرسى، فضل بن حسن، ترجمه تفسير مجمع البيان، عده ای از فضلا، تهران، ۱۳۷۱ش، ج22، ص: 80
- ↑ كشف الاسرار و عدة الابرار، ج8، ص: 540، ميبدى، احمد بن محمد، تهران، امیرکبیر، ۱۳۷۱ش، به اهتمام علی اصغر حکمت،
- ↑ كاشانى، فتحالله بن شكرالله، منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، تهران، اسلامیه، بیتا، ج8، ص: 195
- ↑ مغنيه، محمدجواد، ترجمه تفسير كاشف، ترجمه موسی دانش،قم، بوستان كتاب قم ، ۱۳۷۸ش، ج6، ص: 811