سیره سیاسی امام حسین(ع) قبل از قیام: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}}سؤال: امام حسین درامور سیاسی دخالت نکرد قبل از قیام؟ امام حسين(ع) د...» ایجاد کرد)
 
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}سؤال: امام حسین درامور سیاسی دخالت نکرد قبل از قیام؟
{{شروع متن}}
{{سوال}}
آیا امام حسین(ع) قبل از قیام در امور سیاسی دخالت نکرد؟
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|امام حسین|حکومت دینی}}
امام حسین(ع) قبل از [[قیام کربلا]] هم در فعالیت‌های سیاسی شرکت کرده است. در دوران خلافت [[خلفای اهل‌سنت]] و در دوران [[خلافت امام علی(ع)]] در جنگ‌های پدر شرکت می‌کرد. در [[ماجرای حکمیت]] از شاهدان حکمیت بود. در دوران [[امام حسن مجتبی(ع)]] او از مشاوران برادرش بود. پس از شهادت امام حسن تا مرگ [[معاویه]]، علیه مواضع معاویه اعتراض نموده و انحرافات او را برای مردم بازگو می‌نمود.


امام حسين(ع) در روز پنج شنبه، سوّم شعبان سال چهارم هجري قمري در شهر مدينه ديده به جهان گشود.<ref>عماد الدين، حسين اصفهاني(عماد زاده)، زندگاني حضرت ابي عبد الله الحسين عليه السلام سيد الشهداء، شرکت سهامي طبع کتاب، چاپ اول، ۱۳۳۷ هـ . ش، جلد اوّل، ص۲۰.</ref> هنگاميکه خبر ولادت آن حضرت به پيامبر(ص) رسيد، به خانه امير المؤمنين تشريف آورد و به اسماء فرمود تا مولود را بياورد، اسماء حضرت را در پارچه اي سفيد پيچيد و به خدمت رسول اکرم(ص) آورد. پيامبر(ص) در گوش راست آن حضرت اذان و در گوش چپ اقامه فرمودند.<ref>شيخ طوسي، امالي، بيروت، مؤسسه الوفاء، چاپ اوّل، ۱۴۰۱ هـ . ق، جلد اوّل، ص۳۷۷.</ref>
==دوران زندگی امام حسین(ع)==
[[امام حسین(ع)]] شش سال و چند ماه از دوران کودکی خود را در زمان جدّش [[رسول‌الله(ص)]] سپری کرد. پس از رحلت پیامبر، مدت سی سال در کنار پدرش [[امیر مؤمنان(ع)]] زندگی نمود و در حوادث سیاسی دوران خلافت ایشان شرکت کرد.<ref>ابن حجر، عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۳۲۸ق، ج۱، ص۳۳۳.</ref> پس از شهادت [[امام علی(ع)]] در سال ۴۰ هجری قمری مدت ده سال در صحنه سیاسی و اجتماعی در کنار برادرش امام حسن(ع) قرار داشت.


روز اوّل يا هفتم ولادت، جبرئيل نازل شد و عرض کرد: «سلام خداوند بر تو باد اي پيامبر، اين نوزاد به نام پسر کوچک هارون، شبير نام بگذار که به عربي حسين گفته مي شود. چون علي(ع) براي شما مثال هارون براي موسي بن عمران است، جز آنکه شما خاتم پيامبراني»<ref>شيخ صدوق، معاني الاخبار، انتشارات اسلامي، چاپ اوّل، ۱۳۶۱ ص۵۷.</ref> به اين ترتيب نام پر عظمت «حسين» از جانب پروردگار براي دوّمين فرزند فاطمه ـ عليها السلام ـ انتخاب شد.
پس از شهادت امام مجتبی(ع) در سال پنجاه هجری قمری، امامت به آن حضرت رسید و به مدت ده سال در اوج قدرت [[معاویه بن‌ابی‌سفیان]]، بارها با وی مقابله کرد و پس از مرگ او در برابر حکومت پسرش [[یزید]] قیام کرد و در محرم سال ۶۱ هجری قمری در [[کربلا]] به [[شهادت]] رسید.


دوران زندگي امام حسين(ع)  
==فعالیت سیاسی امام حسین(ع) قبل از امامت==


امام حسين(ع) شش سال و چند ماه از دوران کودکي خود را در زمان جدّ بزرگوارش سپري کرد و پس از رحلت آن حضرت، مدت سي سال در کنار پدرش امير مؤمنان(ع) زندگي نمود و در حوادث مهم دوران خلافت ايشان به صورت فعال شرکت داشت.<ref>ابن حجر، عسقلاني، الاصابه في تمييز الصحابه، بيروت، دار احياء التراث العربي، چاپ اول، ۱۳۲۸ق، ج۱، ص۳۳۳.</ref> پس از شهادت امير مؤمنان(ع) (در سال ۴۰ هجري قمري) مدّت ده سال در صحنه ي سياسي و اجتماعي در کنار برادر بزرگ خود امام حسن(ع) قرار داشت و شريک رنجهاي برادرش بود و شاهد بود که معاويه و ديگر منافقين و کافران چگونه دهان آلوده خود را به بدگويي پدر بزرگوارش امير المؤمنين(ع) و برادرش امام حسن(ع) مي گشانيد.
===زمان خلیفه دوم===
حسین بن علی(ع) از دوران کودکی شاهد انحراف حکومت اسلامی از مسیر اصلی خود بود، از موضعگیری‌های پدرش پیروی و حمایت می‌کرد. نقل شده در زمان خلافت عمر بن خطاب وارد [[مسجد النبی]] شد و مشاهده کرد که عمر بر منبر پیامبر نشسته و برای مردم سخنرانی می‌کند، با دیدن این صحنه از منبر بالا رفت و به عمر خطاب کرد و گفت: از منبر پدرم پایین بیا و بالای منبر پدرت برو!


پس از آنکه امام مجتبي را در سال پنجاه هجري قمري، مظلومانه شهيد کردند، امامت به آن وجود سراپا جود رسيد و به مدّت ده سال در اوج قدرت معاويه بن ابي سفيان، بارها با وي پنجه در افکنده و پس از مرگ وي نيز در برابر حکومت پسرش يزيد قيام کرد و در محرم ۶۱هـ . ق در سرزمين کربلا شربت شهادت نوشيد.
عمر که کاملاً منفعل شده بود، گفت: پدرم منبر نداشت! آنگاه امام حسین(ع) را در کنار خود نشانید و پس از آنکه از منبر پایین آمد، آن حضرت را به منزل خود برد و پرسید: این سخن را چه کسی به تو یاد داده است؟ آن حضرت پاسخ داد: هیچ‌کس!<ref>ابن حجر، عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۳۲۸ هـ. ق، جلد اول، ص۳۳۳.</ref>


مبارزات امام حسين(ع) در دوران قبل از امامت
===در زمان خلافت امام علی(ع)===


حسين بن علي(ع) که از دوران کودکي شاهد انحراف دستگاه حکومت اسلامي از مسير اصلي خود بود، از موضعگيري هاي پدر بزرگوار خود پيروي و حمايت مي کرد؛ چنانکه در زمان خلافت غاصبانه ي عمر بن خطّاب وارد مسجد النبي شد و مشاهده کرد که عمر بر فراز منبر پيامبر نشسته و براي مردم سخن سرايي مي کند، با ديدن اين صحنه از منبر بالا رفت و عمر را مورد خطاب قرار داد و گفت: از منبر پدرم پايين بيا و بالاي منبر پدرت برو!
امام حسین(ع) در دوران خلافت کوتاه مدت پدر، در صحنه‌های سیاسی و نظامی در کنار آن حضرت قرار داشت. ایشان در هر سه جنگ صفین، جمل، نهروان که در این دوران برای امام علی(ع) پیش آمد، شرکت کرد.<ref>همان، ص۳۳۳.</ref>


عمر که کاملاً منفعل شده بود، گفت: پدرم منبر نداشت! آنگاه امام حسين(ع) را در کنار خود نشانيد و پس از آنکه از منبر پايين آمد، آن حضرت را به منزل خود برد و پرسيد: اين سخن را چه کسي به تو ياد داده است؟ آن حضرت پاسخ داد: هيچ کس!<ref>ابن حجر، عسقلاني، الاصابه في تمييز الصحابه، بيروت، دار احياء التراث العربي، چاپ اول، ۱۳۲۸ هـ . ق، جلد اول، ص۳۳۳.</ref>  
در [[جنگ جمل]]، فرماندهی جناح چپ سپاه امیر مؤمنان(ع) به عهده وی بود. در [[جنگ صفین]]، چه از راه سخنرانی و تشویق یاران علی(ع) برای شرکت در جنگ و چه از رهگذر پیکار با قاسطین، نقش فعال داشت.<ref>نصر بن مزاحم، وقعه صفین، قم، منشورات مکتبه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ دوم ۱۴۰۴ هـ. ق، ۱۱۴، ۲۴۹و ۵۳۰.</ref> در جریان حکمیت نیز یکی از شاهدان این ماجرا از طرف امام علی(ع) بود.<ref>وقعه صفین، ص۵۰۷.</ref>


در جبهه هاي نبرد با ناکثين، قاسطين، و مارقين
===در زمان امامت امام حسن(ع)===
امام حسین(ع) پس از شهادت امام علی(ع) در کنار برادرش امام مجتبی(ع) قرار گرفت و هنگام حرکت نیروهای امام مجتبی(ع) به سمت شام، همراه آن حضرت در صحنه نظامی و پیشروی به سوی سپاه شام حضور داشت و هنگامیکه معاویه به امام حسن(ع) پیشنهاد صلح کرد، امام حسن(ع)، برادرش حسین بن علی و همچنین [[عبدالله بن جعفر]] را فراخواند و درباره این پیشنهاد با آن دو به گفتگو پرداخت.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، چاپ اوّل، ۱۳۸۵ هـ. ق، ج۳، ص۴۰۵.</ref> و بالاخره پس از متارکه جنگ و انعقاد پیمان صلح همراه برادرش به شهر [[مدینه]] بازگشت و در همان‌جا اقامت گزید.<ref>الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۱، ص۳۳۳.</ref>


امام حسين(ع) در دوران خلافت کوتاه مدّت پدر ارجمندش علي(ع) در صحنه هاي سياسي و نظامي در کنار آن حضرت قرار داشت. ايشان در هر سه جنگ (صفين، جمل، نهروان) در اين دوران براي علي(ع) پيش آمد، شرکت فعّال داشت.<ref>همان، ص۳۳۳.</ref>
==مبارزات امام حسین(ع) در دوران امامت==


در جنگ جمل، فرماندهي جناح چپ سپاه امير مؤمنان(ع) به عهده ي وي بود و در جنگ صفين، چه از راه سخنرانيهاي پرشور و تشويق ياران علي(ع) جهت شرکت در جنگ و چه از رهگذر پيکار با قاسطين، نقش فعّال داشت.<ref>نصر بن مزاحم، وقعه صفين، قم، منشورات مکتبه آيت الله مرعشي نجفي، چاپ دوم ۱۴۰۴ هـ . ق، ۱۱۴، ۲۴۹و ۵۳۰. </ref> در جريان حکميت نيز يکي از شهود اين ماجرا از طرف علي(ع) بود.<ref>وقعه صفين، ص۵۰۷.</ref>
===در زمان حکومت معاویه===
امام حسین(ع) در برابر بدعتها و بیدادگری‌های معاویه که کسی جرأت اعتراض نداشت تا آنجا که در توان داشت در برابر وی به مبارزه و مخالفت برخاست:


امام حسين(ع) پس از شهادت علي(ع) در کنار برادر خويش امام مجتبي(ع) قرار گرفت و هنگام حرکت نيروهاي امام مجتبي(ع) به سمت شام، همراه آن حضرت در صحنه ي نظامي و پيشروي به سوي سپاه شام حضور داشت و هنگاميکه معاويه به امام حسن(ع) پيشنهاد صلح کرد، امام حسن(ع) ، برادرش حسين بن علي و همچنين عبد الله بن جعفر را فراخواند و درباره ي اين پيشنهاد با آن دو به گفتگو پرداخت.<ref>ابن اثير، الکامل في التاريخ، بيروت، چاپ اوّل، ۱۳۸۵ هـ . ق، ج۳، ص۴۰۵.</ref> و بالأخره پس از متارکه ي جنگ و انعقاد پيمان صلح همراه برادرش به شهر مدينه بازگشت و در همانجا اقامت گزيد.<ref>الاصابه في تمييز الصحابه، ج۱، ص۳۳۳.</ref>
* سخنرانیها و نامه‌های اعتراض آمیز: در دوران ده ساله امامت امام حسین(ع) که آن حضرت در صحنه سیاسی با معاویه رو برو بود، نامه‌های متعددی بین ایشان و معاویه ردّ و بدل شده است که نشانه موضعگیری سخت و انقلابی امام حسین(ع) در برابر معاویه است، امام به دنبال هر جنایت و اقدام ضد اسلامی معاویه، او را بشدت مورد انتقاد و اعتراض قرار می‌داد. از مهمترین این موارد، موضوع ولیعهدی یزید بود که امام حسین(ع) به تندی در مقابل آن واکنش نشان داد.<ref>ابن قتیبهٔ دینوری، الامامه و السّیاسه، قاهره، چاپ سوّم، ۱۳۸۲ هـ. ق، ج۱، ص۱۸۴.</ref>


مبارزات امام حسين(ع) با حکومت معاويه
* سخنرانی کوبنده و افشاگرانه در [[مراسم حج]]: یک یا دو سال پیش از مرگ معاویه که فشار و تضییقات نسبت به شیعیان از طرف حکومتش به اوج رسیده بود، امام حسین(ع) به حج رفت در حالیکه «[[عبدالله بن عباس]]» و «عبدالله بن جعفر» آن حضرت را همراهی می‌کردند. از «[[صحابه]]» و «[[تابعین]]» و بزرگان و نیز عموم [[بنی‌هاشم]] خواست در چادر ایشان در «[[سرزمین منی]]» اجتماع کنند. بالغ بر هفتصد نفر از تابعین و دویست نفر از صحابه در چادر آن حضرت گرد آمدند و آنگاه امام(ع) بپا خاست و سخنانی علیه معاویه ایراد کرد.<ref>مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ دوّم، ۱۳۷۴ هـ. ش، ص۱۵۷.</ref>


امام حسين(ع) در برابر بدعتها و بيدادگري هاي بي شمار معاويه که کسي جرأت اعتراض نداشت تا آنجا که در توان داشت در برابر مظالم وي به مبارزه و مخالفت برخاست. در اينجا سه مورد از مبارزات آن حضرت با حکومت معاويه را به عنوان نمونه مورد بررسي قرار مي دهيم:
* ضبط اموال دولتی: در اواخر حکومت معاویه، کاروانی از یمن که حامل مقداری از [[بیت المال]] بود، از طریق مدینه، رهسپار [[دمشق]] بود. امام حسین(ع) با اطلاع از این موضوع، آن را ضبط کرد و در میان مستمندان بنی هاشم و دیگران تقسیم نمود.<ref>باقر شریف القرشی، حیاه الامام الحسین بن علی، قم، نشر داوری، ج۲ ص۲۳۱.</ref>


۱. سخنرانيها و نامه هاي اعتراض آميز
===پس از مرگ معاویه===
معاویه در سال ۶۰ هجری قمری از دنیا رفت و پسرش یزید به حکومت رسید. یزید بلافاصله به حاکم مدینه نوشت: «... بدون درنگ از حسین بن علی بیعت بگیر و به هیچ وجه به او مهلت نده».


در دوران ده ساله ي امامت امام حسين(ع) که آن حضرت در صحنه ي سياسي با معاويه رو برو بود، نامه هاي متعددي بين ايشان و معاويه ردّ و بدل شده است. که نشانه ي موضعگيري سخت و انقلابي امام حسين(ع) در برابر معاويه است، امام به دنبال هر جنايت و اقدام ضدّ اسلامي معاويه، او را بشدّت مورد انتقاد و اعتراض قرار مي داد. يکي از مهمترين اين موارد، موضوع وليعهدي يزيد بود که امام حسين(ع) به تندي در مقابل آن واکنش نشان داد.<ref>ابن قتيبه ي دينوري، الامامه و السّياسه، قاهره، چاپ سوّم، ۱۳۸۲ هـ . ق، ج۱، ص۱۸۴.</ref>
امام حسین(ع) با درخواست بیعت مخالفت کرد و در نتیجه مجبور شد مدینه را به سوی مکه ترک کند. در مکه نیز نامه‌های مردم کوفه به آن بزرگوار رسید که خواهان حرکت به سوی [[کوفه]] و تشکیل حکومت اسلامی به [[امامت امام حسین(ع)]] بودند.


۲. سخنراني کوبنده و افشاگرانه در مراسم عظيم حجّ
امام حسین(ع) ابتدا [[مسلم بن عقیل]] را به کوفه فرستاد تا اوضاع کوفه را بسنجد و جریان را به استحضار امام(ع) برساند. مسلم با استوار در کوفه و مشاهده آمادگی کوفیان برای حمایت از امام حسین(ع) نامه ای به امام حسین(ع) نوشت و آن حضرت را در جریان امور کوفه قرار داد.


يک يا دو سال پيش از مرگ معاويه که فشار و تضييقات نسبت به شيعيان از طرف حکومت وي به اوج رسيده بود، امام حسين(ع) به حج مشرّف شد و در حاليکه «عبد الله بن عباس» و «عبد الله بن جعفر» آن حضرت را همراهي مي کردند، از «صحابه» و «تابعين» و بزرگان آن روز جامعه ي اسلامي که به پاکي و صلاح، شهرت داشتند و نيز عموم بني هاشم خواست در چادر ايشان در «مني» اجتماع کنند. بالغ بر هفتصد نفر از تابعين و دويست نفر از صحابه در چادر آن حضرت گرد آمدند و آنگاه امام(ع) بپا خاست و سخنان مهمي را عليه معاويه ايراد کرد.<ref>مهدي پيشوايي، سيره پيشوايان، قم، مؤسسه امام صادق(ع) ، چاپ دوّم، ۱۳۷۴ هـ . ش، ص۱۵۷.</ref>
متعاقب این جریان، امام حسین(ع) و یاران و خاندانش مکّه را به سوی کوفه ترک کرد. امّا جریانات و حوادث به گونه‌ای پیش رفت که حسین بن علی(ع) در سرزمین کربلا به محاصره لشکریان یزید در آمد و در نتیجه در عاشورای سال ۶۱ هجری قمری با سپاهش به شهادت رسید و زنان و خواهرانش به همراه [[حضرت سجاد(ع)]] به اسارت درآمدند.<ref>محمد محمدی اشتهاردی، سوگنامه آل محمّد، قم، نشر ناصر، چاپ اول، بی تا، ص۱۶۲ تا ۳۷۱.</ref>


۳. ضبط اموال دولتي
{{پایان پاسخ}}


در اواخر حکومت معاويه، کارواني از يمن که حامل مقداري از بيت المال بود، از طريق مدينه، رهسپار دمشق بود. امام حسين(ع) با اطلاع از اين موضوع، آن را ضبط کرد و در ميان مستمندان بني هاشم و ديگران تقسيم نمود.<ref>باقر شريف القرشي، حياه الامام الحسين بن علي، قم، نشر داوري، ج۲ ص۲۳۱.</ref>
== مطالعه بیشتر ==
* ''فرهنگ جامع سخنان امام حسین(ع)''، گروهی از نویسندگان، ترجمه علی مؤیدی.
* ''حماسه حسینی''، سخنرانیهای استاد شهید مرتضی مطهری.
* ''نفس المهموم''، حاج شیخ عباس قمی.
* ''سیره پیشوایان''، مهدی پیشوایی.
* ''سوگنامه آل محمد(ص)''، محمد محمدی اشتهاردی.


۴. قيام بر ضد يزيد
== منابع ==
 
{{پانویس|۲}}
معاويه در سال ۶۰ هجري قمري از دنيا رفت و پسرش يزيد به حکومت رسيد. يزيد بلافاصله به حاکم مدينه نوشت: «... بدون درنگ از حسين بن علي بيعت بگير و به هيچ وجه به او مهلت نده».
 
امام حسين(ع) با درخواست بيعت مخالفت کرد و در نتيجه مجبور شد مدينه را به سوي مکّه ترک کند. در مکّه نيز نامه هاي مردم کوفه به آن بزرگوار رسيد که خواهان حرکت به سوي کوفه و تشکيل حکومت اسلامي به امامت امام حسين(ع) بودند.
 
امام حسين(ع) ابتدا حضرت مسلم(ع) را به کوفه فرستاد تا اوضاع کوفه را بسنجد و جريان را به استحضار امام(ع) برساند. حضرت مسلم(ع) با استوار در کوفه و مشاهده ي آمادگي کوفيان براي حمايت از امام حسين(ع) نامه اي به امام حسين(ع) نوشت و آن حضرت را در جريان امور کوفه قرار داد.
 
متعاقب اين جريان، امام حسين(ع) و ياران با وفايش و خاندانش مکّه را به سوي کوفه ترک کرد. امّا جريانات و حوادث به گونه اي پيش رفت که حسين بن علي(ع) در سرزمين کربلا به محاصره ي لشکريان يزيد درآمد و در نتيجه در عاشوراي سال ۶۱ هجري قمري با سپاهيان اندکش شربت شهادت نوشيد و زنان و خواهرانش به همراه حضرت سجّاد(ع) به اسارت يزيديان در آمدند.<ref>محمد محمدي اشتهاردي، سوگنامه آل محمّد، قم، نشر ناصر، چاپ اول، بي تا، ص۱۶۲ تا ۳۷۱.</ref>
 
مطالعه بيشتر
 
۱. فرهنگ جامع سخنان امام حسين(ع) گروهي از نويسندگان، ترجمه ي علي مؤيدي.
 
۲. حماسه حسيني، سخنرانيهاي استاد شهيد مرتضي مطهري.
 
۳. نفس المهموم، تأليف حاج شيخ عباس قمي.
 
۴. سيره پيشوايان، تأليف مهدي پيشوايي.
 
۵. سوگنامه آل محمد(ص) تأليف محمد محمدي اشتهاردي.
 
 
 
==منابع==
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =تاریخ
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =امام حسین(ع)
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =ج
  | کیفیت =  
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:درگاه امام حسین(ع)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۱۲

سؤال

آیا امام حسین(ع) قبل از قیام در امور سیاسی دخالت نکرد؟

درگاه‌ها
امام حسین.png
حکومت دینی.png


امام حسین(ع) قبل از قیام کربلا هم در فعالیت‌های سیاسی شرکت کرده است. در دوران خلافت خلفای اهل‌سنت و در دوران خلافت امام علی(ع) در جنگ‌های پدر شرکت می‌کرد. در ماجرای حکمیت از شاهدان حکمیت بود. در دوران امام حسن مجتبی(ع) او از مشاوران برادرش بود. پس از شهادت امام حسن تا مرگ معاویه، علیه مواضع معاویه اعتراض نموده و انحرافات او را برای مردم بازگو می‌نمود.

دوران زندگی امام حسین(ع)

امام حسین(ع) شش سال و چند ماه از دوران کودکی خود را در زمان جدّش رسول‌الله(ص) سپری کرد. پس از رحلت پیامبر، مدت سی سال در کنار پدرش امیر مؤمنان(ع) زندگی نمود و در حوادث سیاسی دوران خلافت ایشان شرکت کرد.[۱] پس از شهادت امام علی(ع) در سال ۴۰ هجری قمری مدت ده سال در صحنه سیاسی و اجتماعی در کنار برادرش امام حسن(ع) قرار داشت.

پس از شهادت امام مجتبی(ع) در سال پنجاه هجری قمری، امامت به آن حضرت رسید و به مدت ده سال در اوج قدرت معاویه بن‌ابی‌سفیان، بارها با وی مقابله کرد و پس از مرگ او در برابر حکومت پسرش یزید قیام کرد و در محرم سال ۶۱ هجری قمری در کربلا به شهادت رسید.

فعالیت سیاسی امام حسین(ع) قبل از امامت

زمان خلیفه دوم

حسین بن علی(ع) از دوران کودکی شاهد انحراف حکومت اسلامی از مسیر اصلی خود بود، از موضعگیری‌های پدرش پیروی و حمایت می‌کرد. نقل شده در زمان خلافت عمر بن خطاب وارد مسجد النبی شد و مشاهده کرد که عمر بر منبر پیامبر نشسته و برای مردم سخنرانی می‌کند، با دیدن این صحنه از منبر بالا رفت و به عمر خطاب کرد و گفت: از منبر پدرم پایین بیا و بالای منبر پدرت برو!

عمر که کاملاً منفعل شده بود، گفت: پدرم منبر نداشت! آنگاه امام حسین(ع) را در کنار خود نشانید و پس از آنکه از منبر پایین آمد، آن حضرت را به منزل خود برد و پرسید: این سخن را چه کسی به تو یاد داده است؟ آن حضرت پاسخ داد: هیچ‌کس![۲]

در زمان خلافت امام علی(ع)

امام حسین(ع) در دوران خلافت کوتاه مدت پدر، در صحنه‌های سیاسی و نظامی در کنار آن حضرت قرار داشت. ایشان در هر سه جنگ صفین، جمل، نهروان که در این دوران برای امام علی(ع) پیش آمد، شرکت کرد.[۳]

در جنگ جمل، فرماندهی جناح چپ سپاه امیر مؤمنان(ع) به عهده وی بود. در جنگ صفین، چه از راه سخنرانی و تشویق یاران علی(ع) برای شرکت در جنگ و چه از رهگذر پیکار با قاسطین، نقش فعال داشت.[۴] در جریان حکمیت نیز یکی از شاهدان این ماجرا از طرف امام علی(ع) بود.[۵]

در زمان امامت امام حسن(ع)

امام حسین(ع) پس از شهادت امام علی(ع) در کنار برادرش امام مجتبی(ع) قرار گرفت و هنگام حرکت نیروهای امام مجتبی(ع) به سمت شام، همراه آن حضرت در صحنه نظامی و پیشروی به سوی سپاه شام حضور داشت و هنگامیکه معاویه به امام حسن(ع) پیشنهاد صلح کرد، امام حسن(ع)، برادرش حسین بن علی و همچنین عبدالله بن جعفر را فراخواند و درباره این پیشنهاد با آن دو به گفتگو پرداخت.[۶] و بالاخره پس از متارکه جنگ و انعقاد پیمان صلح همراه برادرش به شهر مدینه بازگشت و در همان‌جا اقامت گزید.[۷]

مبارزات امام حسین(ع) در دوران امامت

در زمان حکومت معاویه

امام حسین(ع) در برابر بدعتها و بیدادگری‌های معاویه که کسی جرأت اعتراض نداشت تا آنجا که در توان داشت در برابر وی به مبارزه و مخالفت برخاست:

  • سخنرانیها و نامه‌های اعتراض آمیز: در دوران ده ساله امامت امام حسین(ع) که آن حضرت در صحنه سیاسی با معاویه رو برو بود، نامه‌های متعددی بین ایشان و معاویه ردّ و بدل شده است که نشانه موضعگیری سخت و انقلابی امام حسین(ع) در برابر معاویه است، امام به دنبال هر جنایت و اقدام ضد اسلامی معاویه، او را بشدت مورد انتقاد و اعتراض قرار می‌داد. از مهمترین این موارد، موضوع ولیعهدی یزید بود که امام حسین(ع) به تندی در مقابل آن واکنش نشان داد.[۸]
  • سخنرانی کوبنده و افشاگرانه در مراسم حج: یک یا دو سال پیش از مرگ معاویه که فشار و تضییقات نسبت به شیعیان از طرف حکومتش به اوج رسیده بود، امام حسین(ع) به حج رفت در حالیکه «عبدالله بن عباس» و «عبدالله بن جعفر» آن حضرت را همراهی می‌کردند. از «صحابه» و «تابعین» و بزرگان و نیز عموم بنی‌هاشم خواست در چادر ایشان در «سرزمین منی» اجتماع کنند. بالغ بر هفتصد نفر از تابعین و دویست نفر از صحابه در چادر آن حضرت گرد آمدند و آنگاه امام(ع) بپا خاست و سخنانی علیه معاویه ایراد کرد.[۹]
  • ضبط اموال دولتی: در اواخر حکومت معاویه، کاروانی از یمن که حامل مقداری از بیت المال بود، از طریق مدینه، رهسپار دمشق بود. امام حسین(ع) با اطلاع از این موضوع، آن را ضبط کرد و در میان مستمندان بنی هاشم و دیگران تقسیم نمود.[۱۰]

پس از مرگ معاویه

معاویه در سال ۶۰ هجری قمری از دنیا رفت و پسرش یزید به حکومت رسید. یزید بلافاصله به حاکم مدینه نوشت: «... بدون درنگ از حسین بن علی بیعت بگیر و به هیچ وجه به او مهلت نده».

امام حسین(ع) با درخواست بیعت مخالفت کرد و در نتیجه مجبور شد مدینه را به سوی مکه ترک کند. در مکه نیز نامه‌های مردم کوفه به آن بزرگوار رسید که خواهان حرکت به سوی کوفه و تشکیل حکومت اسلامی به امامت امام حسین(ع) بودند.

امام حسین(ع) ابتدا مسلم بن عقیل را به کوفه فرستاد تا اوضاع کوفه را بسنجد و جریان را به استحضار امام(ع) برساند. مسلم با استوار در کوفه و مشاهده آمادگی کوفیان برای حمایت از امام حسین(ع) نامه ای به امام حسین(ع) نوشت و آن حضرت را در جریان امور کوفه قرار داد.

متعاقب این جریان، امام حسین(ع) و یاران و خاندانش مکّه را به سوی کوفه ترک کرد. امّا جریانات و حوادث به گونه‌ای پیش رفت که حسین بن علی(ع) در سرزمین کربلا به محاصره لشکریان یزید در آمد و در نتیجه در عاشورای سال ۶۱ هجری قمری با سپاهش به شهادت رسید و زنان و خواهرانش به همراه حضرت سجاد(ع) به اسارت درآمدند.[۱۱]


مطالعه بیشتر

  • فرهنگ جامع سخنان امام حسین(ع)، گروهی از نویسندگان، ترجمه علی مؤیدی.
  • حماسه حسینی، سخنرانیهای استاد شهید مرتضی مطهری.
  • نفس المهموم، حاج شیخ عباس قمی.
  • سیره پیشوایان، مهدی پیشوایی.
  • سوگنامه آل محمد(ص)، محمد محمدی اشتهاردی.

منابع

  1. ↑ ابن حجر، عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۳۲۸ق، ج۱، ص۳۳۳.
  2. ↑ ابن حجر، عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۳۲۸ هـ. ق، جلد اول، ص۳۳۳.
  3. ↑ همان، ص۳۳۳.
  4. ↑ نصر بن مزاحم، وقعه صفین، قم، منشورات مکتبه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ دوم ۱۴۰۴ هـ. ق، ۱۱۴، ۲۴۹و ۵۳۰.
  5. ↑ وقعه صفین، ص۵۰۷.
  6. ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، چاپ اوّل، ۱۳۸۵ هـ. ق، ج۳، ص۴۰۵.
  7. ↑ الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۱، ص۳۳۳.
  8. ↑ ابن قتیبهٔ دینوری، الامامه و السّیاسه، قاهره، چاپ سوّم، ۱۳۸۲ هـ. ق، ج۱، ص۱۸۴.
  9. ↑ مهدی پیشوایی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ دوّم، ۱۳۷۴ هـ. ش، ص۱۵۷.
  10. ↑ باقر شریف القرشی، حیاه الامام الحسین بن علی، قم، نشر داوری، ج۲ ص۲۳۱.
  11. ↑ محمد محمدی اشتهاردی، سوگنامه آل محمّد، قم، نشر ناصر، چاپ اول، بی تا، ص۱۶۲ تا ۳۷۱.
مقاله‌های مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=سیره_سیاسی_امام_حسین(ع)_قبل_از_قیام&oldid=63472»