پیش نویس:حضرت ابوطالب
 | این متن یک پیش‌نویس است که در وضعیت تکمیل قرار دارد |
حضرت ابوطالب کیست؟ چگونه زیست و در کجا دفن شد؟
عبدمناف یکی از فرزندان عبدالمطّلب بوده است. کنیه او ابوطالب می‌باشد. ابوطالب عموی حضرت محمد(ص) و پدر امام علی(ع) است. نام همسر ابوطالب فاطمه بنت اسد است. ایشان سه دختر و چهار پسر داشتند. بعد از وفات عبدالمطّلب، ابوطالب سرپرستی حضرت محمد(ص) را بر عهده گرفت. او در این دوران توجه ویژه به رسول خدا داشت و او را از اهل و عیال خود بیشتر دوست داشت. ابوطالب از آغاز کار رسالت رسول خدا با زبان و عمل پشتیبان و حامی ایشان بوده است و هیچ گاه به بت پرستی روی نیاورد. خانه او پناهگاه درماندگان و ایتام بود. علاوه بر این، جایگاه اجتماعی ابوطالب جایگاه رفیعی بوده است به طوری که مشرکین که از سوی حضرت محمد(ص) ضربه خورده بودند، از ابوطالب می‌خواستند که در مقابل او بایستد. حضرت ابوطالب سرانجام در حدود سن ۹۰ سالگی وفات کرد و مدفن او قبرستان حُجون می‌باشد.
نسب و تبار
عبدالله، زبیر و عبدمَناف فرزندان عبدالمطِّلب هستند. مادر این فرزندان و همسر عبدالمطِّلب فاطمه بنت عمرو بن عائذ بن عمران ابن مخزوم بوده است. به عبدمناف ابوطالب می‌گفتند که کنیه ایشان است.[۱] عبدالله پدر حضرت محمد(ص) بوده است؛ لذا ابوطالب عموی حضرت محمد(ص) بوده[۲] و پدر امام اول شیعیان، علی(ع) است.[۳]
همسر و فرزندان
فاطمه بنت اسد، مادر امام علی(ع) که همسر ابوطالب بود،[۴] غیر از علی(ع) سه پسر به نام‌های طالب، عقیل و جعفر و سه دختر به نام‌های أمّ هانی (فاخِته)، جُمانَه[۵] و رَیطَه (اسماء) داشته است.[۶]
زندگی نامه و شرح حال
ابوطالب در هنگام بعثت حضرت محمد(ص) هشتاد و چند ساله بوده است. وفات او ۱۰ سال بعد از بعثت اتفاق افتاده است؛ لذا مدت عمر او حدود ۹۰ سال می‌باشد.[۷]
حمایت از حضرت محمد(ص) و ایمان به او
ایشان بعد از مرگ پدرش عبدالمطّلب سرپرستی حضرت محمد(ص) را بنابر توصیه پدر بر عهده گرفت. سن حضرت محمد(ص) در آن زمان ۸ سال بوده است.[۸] در زمانی که ابوطالب سرپرستی حضرت محمد(ص) را برعهده داشت به قدری به ایشان توجه ویژه داشت که همیشه او را همراه خود داشت. ابوطالب حضرت محمد(ص) را از فرزندان خود بیشتر دوست داشت. همیشه هنگام خواب او را در کنار خود قرار می‌داد. ابوطالب به آن اندازه که از حضرت محمد(ص) مراقبت می‌کرد، از چیزی تا آن زمان مراقبت نکرده بود. پذیرایی او از حضرت محمد(ص) به طور خاص بوده است؛ به گونه ای که اهل و عیال ابوطالب وقتی همراه با حضرت محمد(ص) غذا می‌خوردند سیر می‌شدند اما اگر بدون او غذا می‌خوردند کاملاً سیر نمی‌شدند.[۹]
ابوطالب از همان ابتدای کار رسالت حضرت محمد(ص) در برابر حقیقت نبوت و رسالت سر فرود آورد و به رسول خدا ایمان آورد. علاوه بر این او به رسول خدا دلگرمی داده و از او پشتیبانی نیز می کرده است.[۱۰] وقتی حضرت محمد(ص) کار دعوت را آغاز کرد و ندای هدایت را سر داد ابوطالب او را تصدیق کرد و گفت به خدا سوگند که همیشه پیرامون تو هستم و از تو پاسداری می‌کنم زیرا دلم اجازه نمی‌دهد که از دین و آیین عبدالمطلب روی برگردانم. صاحب الغدیر می‌نویسد دین عبدالمطلب چیزی جز دین یگانه پرستی، پذیرش خدا و رسولان او نبوده و هرگز آمیخته به بت پرستی نمی‌باشد.[۱۱]
ابوطالب ایمان و سر فرود آوردن خود را در مقام عمل نیز نشان داد. زمانی که در میان سران قریش سخن از ترور حضرت محمد(ص) بود، ایشان برای مدتی غیبت داشته و به منزل برنگشتند. ابوطالب از این غیبت حضرت نگران شده و گمان کرد سران قریش ترور را عملی کرده‌اند؛ لذا با عده ای از دوستان خود تصمیم به انتقام گرفتند اما زید بن حارثه با خبر زنده بودن حضرت محمد(ص) و اطلاع دادن به ایشان جلوی اقدام ابوطالب را گرفت. وقتی زید به حضرت محمد(ص) خبر از تصمیم ابوطالب داد، حضرت با شتاب به خانه آمدند. ابوطالب با دیدن چهره حضرت محمد(ص) از ایشان پرسید: برادر زاده‌ام کجا بودی؟ در این مدت شاد و خرم و دور از گزند بودی؟! حضرت جوب داد و گفت: از کسی آزاری به او نرسیده است. بعد از این ماجرا نیز ابوطالب نگران جان حضرت بوده و همیشه سعی در حمایت و حفظ جان ایشان داشت.[۱۲]
جایگاه اجتماعی
زمانی که حضرت محمد(ص) دعوت خویش را آغاز کرده بود، ابوطالب رئیس قبیله بنی هاشم بود. او مردی پاکدل، بلند همت بود و خانه او پناهگاه افتادگان، درماندگان و یتیمان بود. او در میان جامعه عرب جایگاه و منزلت بزرگ و مهمی داشت. جایگاه او به گونه ای بود که هنگام قیام رسول خدا سران قریش نزد ابوطالب آمدند و از او خواستند که یا به برادرزاده ات بگو دست از ما بردارد یا حمایت خود را از او سلب کن و او را در اختیار ما قرار بده. این خواسته سران قریش نشان می‌دهد که ابوطالب نفوذ اجتماعی بالایی داشته است.[۱۳]
وفات
نسبت به تاریخ وفات ابوطالب نظرات مختلفی مطرح شده است. طبق سخن شیخ طوسی تاریخ وفات او ۲۶ رجب سال دهم بعثت بوده است.[۱۴] طبق نقل یعقوبی وفات ابوطالب ماه رمضان و سه روز پس از وفات حضرت خدیجه(س) است.[۱۵] برخی نیز اول ذی‌القعده و پانزدهم شوّال را تاریخ وفات دانسته‌اند.[۱۶] پیکر وی را در قبرستان حُجون مکه به خاک سپردند.[۱۷]
پانویس
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، 2: 288.
- ↑ طبری، تاریخ الطبری، 2: 2.
- ↑ «نام پدر امام علی(ع) چه بود؟», اسلام کوئست نت.
- ↑ قمی، منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل، 1: 347.
- ↑ ابن جوزی، تذکرة الخواص، 157 - 168.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، 1: 121-122.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، 1: 125.
- ↑ بیهقی، دلائل النبوه، 2: 22.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، 1: 119.
- ↑ امینی، ترجمه الغدیر، 7: 503.
- ↑ امینی، ترجمه الغدیر، 7: 509.
- ↑ سبحانی، فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام، 159-161.
- ↑ سبحانی، فروغ ابدیت، 1: 266.
- ↑ یوسفی غروی، موسوعة التاریخ الاسلامی، 1: 640.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی (الاعلمی)، 1: 354.
- ↑ مقریزی، الامتاع الاسماع، 1: 45.
- ↑ بلاذری، انساب الاشراف، 1: 29.
منابع
- طبری، محمد بن جریر (۱۴۰۳). تاریخ الطبری. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
- قمی، عباس (۱۳۷۹). منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل. قم: دلیل ما.
- اسلام کوئست نت (۱۴۰۴). «نام پدر امام علی(ع) چه بود؟». islamquest.net. دریافت‌شده در ۲۸ فروردین ۱۴۰۴.
- بلاذری، احمد بن یحیی (۱۴۲۰). انساب الاشراف. بیروت: دارالفکر.
- ابن جوزی، یوسف بن قزاوغلی (۱۴۲۶). تذکرة الخواص. قم: مجمع جهانی اهل‌بیت.
- ابن سعد، محمد (۱۹۶۸). الطبقات الکبری. بیروت: دار صادر.
- بیهقی، احمد بن حسین (۱۴۰۵). دلائل النبوه. به کوشش عبدالمعطی. بیروت: دارالکتب العلمیة.
- امینی، عبدالحسین (۱۳۸۶). ترجمه الغدیر. ترجمهٔ محمد تقی واحدی. تهران: بنیاد بعثت، مرکز چاپ و نشر.
- سبحانی، جعفر (۱۳۶۸). فروغ ابدیت. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
- سبحانی، جعفر (۱۳۷۳). فرازهایی از تاریخ پیامبر اسلام. تهران: نشر مشعر.
- یوسفی غروی، محمد هادی (۱۴۱۷). موسوعة التاریخ الاسلامی. قم: مؤسسة الهادی.
- یعقوبی، ابن واضح (۱۳۸۴). تاریخ الیعقوبی. نجف: المکتبة الحیدریة.
- مقریزی، احمد بن علی (۱۳۸۴). امتاع الاسماع. به کوشش عبدالحمید النمیسی. بیروت: دار الکتب.