احادیث کراهت پنیر
آیا روایتی که بر کراهت پنیر دلالت دارند معتبرند؟ آیا توصیه‌ای داریم که همراه آن گردو خورده شود؟
احادیثی که بر کراهت پنیر دلالت می‌کنند از نظر سند معتبر نیستند. مرفوعه بودن یا وجود راویان ضعیف در سلسله‌سند این روایات، دلیل عدم اعتبار آنها است. محتوای این روایات مضر بودن پنیر است؛ البته در دسته‌ای از این روایات خوردن پنیر با گردو سودمند شمرده شده است. در روایتی دیگر ضرر رساندن پنیر به خوردن آن در روز اختصاص داده شده و خوردن آن در شب سودمند دانسته شده است.
حدیثی نیز وجود دارد که به علاقه امام صادق(ع) به پنیر دلالت دارد و سند آن صحیح است. روایات دیگر که سند آنها ضعیف شمرده شده، به فواید پنیر مانند کمک کردن به هضم غذا، اشتهاآور بودن و خوشبو کردن دهان اشاره کرده‌اند.
ضرر پنیر برای بدن
- «شَيْئَانِ صَالِحَانِ لَمْ يَدْخُلاَ جَوْفَ وَاحِدٍ قَطُّ فَاسِداً إِلاَّ أَصْلَحَاهُ وَ شَيْئَانِ فَاسِدَانِ لَمْ يَدْخُلاَ جَوْفاً قَطُّ صَالِحاً إِلاَّ أَفْسَدَاهُ فَالصَّالِحَانِ اَلرُّمَّانُ وَ اَلْمَاءُ اَلْفَاتِرُ وَ اَلْفَاسِدَانِ اَلْجُبُنُّ وَ اَلْقَدِيدُ.»[۱]
- دو چیز سودمند است که وقتی وارد بدن مریضی می‌شوند، آن را سالم می‌کنند: آب نیم گرم و انار. دو چیز مضرّ وجود دارد که وقتی وارد بدن سالم می‌شوند، آن را بیمار می‌کنند: پنیر و گوشت خشک کرده.
سند
این روایت در کتاب‌های حدیثیِ محاسن و کافی، از امام صادق(ع) روایت شده است. سلسه سند این روایت مرفوعه است؛ بنابراین از نظر سند معتبر نیست.[۱]
خوردن پنیر با گردو
- «إِنَّ اَلْجَوْزَ وَ اَلْجُبُنَّ إِذَا اِجْتَمَعَا كَانَا دَوَاءً وَ إِذَا اِفْتَرَقَا كَانَا دَاءً»[۲]
- اگر پنیر و گردو با هم خورده شوند، برای بدن دارو خواهند شد؛ ولی اگر جدای از هم خورده شوند، موجب مریضی بدن می‌شوند.
سند
این روایت را شیخ کلینی در کتاب کافی، از محمد بن یحیی، از احمد بن محمد، از ادریس بن حسن، از عُبَیْد بن زُراره، از پدرش، از امام صادق(ع) روایت کرده است.[۲]
این روایت ضعیف است؛ زیرا عبد العزیز عبدی یکی از راویان این حدیث، ضعیف است.[۳] علامه مجلسی نیز این روایت را مجهول و ناشناخته دانسته است.[۴]
ضرر پنیر در صبح و سودمندی آن در شب
- «عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ(ع)، ...قَالَ: «هُوَ [الجبن] ضَارٌّ بِالْغَدَاةِ، نَافِعٌ بِالْعَشِيِّ، وَ يَزِيدُ فِي مَاءِ الظَّهْرِ»[۵]
- پنیر در صبح مُضر و در شب سودمند است و منی را زیاد می‌کند.
سند
این روایت را کلینی از محمد بن یحیی، از علی بن ابراهیم هاشمی، از محمد بن فضل نیسابوری از بعضی از رجال وی از امام صادق(ع) نقل کرده است.
علی بن ابراهیم هاشمی[۶] و محمد بن فضل نیسابوری[۷] مهمل و ناشناخته هستند. محمد بن فضل نیسابوری نیز، نام رجالی که از آنها نقل کرده نیاورده است؛ بنابراین سند روایت را ضعیف دانسته‌اند.
احادیث متعارض
احادیثی وجود دارد که محتوای آن سودمندی و سفارش به خوردن پنیر است و با روایاتی که دلالت بر مضر بودن پنیر دارند، در ظاهر، تعارض دارند.
بر اساس روایتی که کلینی نقل کرده، امام صادق(ع) به خوردن پنیر علاقه‌مند بوده است.[۸] راویان این حدیث محمد بن یحیی،[۹] احمد بن محمد بن عیسی،[۱۰] ابن محبوب[۱۱] و عبدالله بن سِنان[۱۲] هستند که همگی ثقه و مورد اطمینانند؛ بنابراین این روایت را از نظر سند صحیح دانسته‌اند.
ابن طاووس در کتاب الدروع الواقیه روایتی از امام صادق(ع) نقل کرده که در آن، پنیر غذای خوبی شمرده شده و دارای آثاری مانند خوشبو کردن دهان، هضم غذا و زیاد کردن اشتها است. در این روایت به خوردن پنیر در روز اول هر ماه سفارش بیشتری شده است.[۱۳] در سلسله سند این روایت، محمد بن یحیی ابوحنیفه، مجهول و ناشناخته است؛[۱۴] از این رو، این حدیث ضعیف شمرده شده است.
مضمون این روایت را قطب راوندی مُحَدّث شیعه قرن ششم قمری نیز از امام صادق(ع) نقل کرده، با این تفاوت که بخش آخر روایت که درباره خوردن پنیر در روز اول ماه است در آن ذکر نشده است.[۱۵] قطب راوندی سلسه سند روایت را ذکر نکرده؛[۱۶] بنابراین حدیث ضعیف دانسته شده است.
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ رک: برقی، احمد، المحاسن، قم، چاپ دوم، ۱۳۷۱ ق، ج۲، ص۴۶۳؛ کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۶، ص۳۱۴، حدیث۵.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ کلینی، محمد، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۴۰.
- ↑ رک: رجال النجاشی، ص۲۴۴؛ رجال الطوسی، ص۲۴۵؛ رجال ابن داوود، ص۴۷۵؛ خلاصه الاقوال علامه حلی، ص۲۴۰.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۴۰۴ ق، ج۲۲، ص۱۷۴.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دار الحدیث، ۱۴۲۹ق، ج۱۲، ص۵۱۱.
- ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، بی‌جا، بی‌نا، ج۱، ص۱۰۴ (نسخه استفاده شده در نرم‌افزار رجال از مرکز کامپیتوری تحقیقاتی نور.)
- ↑ نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ایران، ۱۴۱۴ق، ج۷، ص۲۸۶.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، به تصحیح محمد آخوندی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۳۹.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، به تحقیق موسی شبیری زنجانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، ۱۳۶۵ش، ص۳۵۳.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، ۱۴۲۷ق، ص۳۵۱.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن، رجال الطوسی، به تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، ۱۴۲۷ق، ص۳۳۴.
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، به تحقیق موسی شبیری زنجانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، ۱۳۶۵ش، ص۲۱۴.
- ↑ ابن طاووس، علی بن موسی، الدروع الواقیه، بیروت، مؤسسه آل‌البیت(ع)، ۱۴۱۵ق، ص۴۲.
- ↑ بسام، مرتضی، زبدة المقال من معجم الرجال، بیروت، دار المحجة البیضاء، ۱۴۲۶ق، ج۲، ص۴۱۷.
- ↑ راوندی، قطب‌الدین، الدعوات، قم، انتشارات مدرسه امام مهدی(ع)، ۱۴۰۷ق، ص۱۵۲.
- ↑ راوندی، قطب‌الدین، الدعوات، قم، انتشارات مدرسه امام مهدی(ع)، ۱۴۰۷ق، ص۱۵۲.