یا من له الدنیا و الاخره ارحم من لیس له الدنیا و الاخره

سؤال

آیا ذکر «یا مَنْ لَهُ الدُّنیا وَ الآخِرَةُ إرْحَمْ مَن لَیْسَ لَهُ الدُّنیا وَ الآخرَةُ» مستند است؟

ملافتح الله کاشانی عالم شیعی قرن دهم، داستانی را نقل می‌کند که در آن، این دعا نقل شده است: ««يا مَنْ لَهُ الدُّنيا وَ الآخِرَةُ إرْحَمْ مَن لَيْسَ لَهُ الدُّنيا وَ الآخرَةُ؛ اى كه دنيا و آخرت از برای تو است، رحم كن به كسى كه نه دنيا را دارد و نه آخرت را.»

این دعا در کتاب‌های معتبر و قدیمی نقل نشده است. همچنین ملا فتح الله نیز این دعا را از اهل‌بیت نقل نمی‌کند. به همین جهت، محققان معتقدند، نمی‌توان این ذکر را به عنوان روایت خواند اما اگر این ذکر به عنوان ذکر شخصی نه ذکر روایی خوانده شود و به معصومان(ع) نیز نسبت داده نشود، ایرادی ندارد.

در داستانی که ملافتح الله نقل کرده، شخصی بدنام که مردم همه از او به تلخی یاد می کردند در بیرون شهر و در خرابه‌ای بود. این شخص وقتی فهمید مرگ او فرار رسیده، از رفتارها و کردارهای خود در طول زندگی سخت ناراحت شد و با دلی شکسته چنین دعا کرد:««يا مَنْ لَهُ الدُّنيا وَ الآخِرَةُ إرْحَمْ مَن لَيْسَ لَهُ الدُّنيا وَ الآخرَةُ؛ اى كه دنيا و آخرت از برای تو است، رحم كن به كسى كه نه دنيا را دارد و نه آخرت را.» مردم از مرگ او خوشحال شده و او را در زباله‌دان رها کردند. عارفی به نام مالک دینار، شب خوابی دید که باید او را پس از غسل و کفن، در مقبره صالحان دفن کن. وقتی مالک دینار از علت این امر پرسید،‌پاسخ داده شد که او با حالت عجز به نزد خداوند رفته و از کرده خود پشیمان شد و خداوند نیز او را بخشید.