یا من له الدنیا و الاخره ارحم من لیس له الدنیا و الاخره

سؤال

آیا ذکر «یا مَنْ لَهُ الدُّنیا وَ الآخِرَةُ إرْحَمْ مَن لَیْسَ لَهُ الدُّنیا وَ الآخرَةُ» مستند است؟

ملافتح الله کاشانی عالم شیعی قرن دهم، داستانی را نقل می‌کند که در آن، این دعا نقل شده است: ««يا مَنْ لَهُ الدُّنيا وَ الآخِرَةُ إرْحَمْ مَن لَيْسَ لَهُ الدُّنيا وَ الآخرَةُ؛ اى كه دنيا و آخرت از برای تو است، رحم كن به كسى كه نه دنيا را دارد و نه آخرت را.» این دعا در کتاب‌های معتبر و متقدم نقل نشده است. همچنین ملا فتح الله نیز این دعا را از اهل‌بیت نقل نمی‌کند. به همین جهت، محققان معتقدند، نمی‌توان این ذکر را به عنوان روایت خواند اما اگر این ذکر به عنوان ذکر شخصی نه ذکر روایی خوانده شود و به معصومان(ع) نیز نسبت داده نشود، ایرادی ندارد.

این ذکر در برخی کتاب‌های غیرمرجع چنین بیان شده: «روایت داریم که بنده‌ای زیاد گناه کرده بود، به حضرت موسی(ع) خطاب شد که این مرد را از شهر بیرون کن، حضرت موسی نیز این دستور را اجرا کرد و او را تبعید نمود. آن شخص گناه‌کار در بیابان در اثر مشقت و زجر زیاد بسیار ضعیف گردید و بیماری گریبان گیرش شد. امام صادق(ع) می‌فرماید: این شخص جمله‌ای گفت و آن این که: «یا مَنْ لَهُ الدُّنیا وَ الآخِرَةُ إرْحَمْ مَن لَیْسَ لَهُ الدُّنیا وَ الآخرَةُ؛ ای کسی که دنیا و آخرت از آن اوست، رحم کن به کسی که نه دنیا دارد و نه آخرت» این جملات را زمزمه کرد و مُرد.

به موسی خطاب شد که یکی از اولیا و دوستان ما از دنیا رفته‌ است، برو و او را دفن کن. حضرت موسی با اصحابش آمدند و دیدند که همان جوان است، گفت: «خدایا! تو به من دستور دادی که این جوان را تبعید کنم و من او را از شهر بیرون کردم، آیا واقعاً این جوان فاسد بود؟ خطاب شد آری، بد بود اما تحول پیدا کرد و توبه نمود، نه تنها گناهانش آمرزیده شد که از اولیای ما گردید».