فهرست نام اشخاص در قرآن
نام چه اشخاصی در قرآن ذکر شده است؟
اسامی بیست تن از پیامبران، تعدادی از زنان و فرشته‌ها، برخی کافران، اصحاب برخی پیامبران و جنیان در قران ذکر شده است:
۱. آدم: در قرآن به عنوان اولین انسان از نسل انسان‌های فعلی معرفی شده و به عنوان آدم ابوالبشر شناخته شد.
۲. آذر: در آیه ۷۲ سوره انعام نام او آمده است. در مورد این که آذر چه کسی بود اختلاف نظر وجود دارد. برخی می‌گویند نام پدر ابراهیم(ع) آذر بوده است. برخی دیگر بر این باورند که آذر نام عموی ابراهیم بوده که بعد از مرگ پدرش سرپرستی ابراهیم را بر عهده داشته است.
۳. ابراهیم: در بین پیامبران اولوالعزم داستان ابراهیم در ۲۱ سوره از قرآن در موضوعات مختلف نقل شده؛ مجادله ابراهیم با آذر، دشمنی او با بت‌ها و شکستن بت‌ها، داستان به آتش افکندن ابراهیم توسط نمرود و … .
۴. ابلیس و شیطان: در برخی آیات قرآن، داستان ابلیس و شیطان مورد اشاره قرار گرفت که مهمترین آن، اعلام مخالفت با دستور خداوند و دشمنی با انسان است.
۵. ابولهب: کنیه یکی از عموهای پیامبر که نامش عبدالعزّی بوده و یک بار در سوره مَسَد کنیه او آمده است.
۶. احمد: اسمی از اسامی پیامبر اسلام(ص) که یک بار در قرآن، در سوره صفّ آیه ۱۶ آمده است.
۷. ادریس: نام یکی از پیامبران که دو بار در قرآن آمده است: آیه ۷۵ سوره مریم و آیه ۸۵ سوره انبیاء.
۸. اسحاق: در قرآن کریم راجع به بشارت تولد اسحاق به ابراهیم، آیاتی وجود دارد و نام او به عنوان یکی از انبیاء ذکر شده است.
۹. اسراییل: لقب یعقوب بن اسحاق، که این نام، یک بار در آیه ۷۷ سوره آل‌عمران آمده است.[۱]
۱۰: اسماعیل: نام اسماعیل یازده بار در قرآن تکرار شده و داستان بشارت تولد اسماعیل به ابراهیم، دستور قربانی او، قضیه بنای کعبه و کمک به ابراهیم از مواردی است که از اسماعیل نام برده شده است.
۱۱. الیاس: دو بار نام این پیامبر در قرآن کریم ذکر شده است؛ سوره انعام، آیه ۸۵ و سوره صافات آیه ۱۳.
۱۲. الیَسَع: نام او دوبار در قرآن کریم ذکر شده است: سوره انعام آیه ۸۶ و سوره ص آیه ۴۸.
۱۳. ایوب: از ایوب چهار بار در قرآن سخن به میان آمده که قرآن او را به خاطر صبر و شکیبایی در برابر آزمایشات الهی می‌ستاید.
۱۴. تُبّع: در دو آیه قرآن، به این واژه اشاره شده؛ سوره دخان، آیه۳۷ و سوره ق آیه ۱۳. در این که مراد از تبّع چیست اختلاف نظر وجود دارد. علّامه طباطبایی تبع را از پادشاهان دانسته که در یمن می‌زیسته و نام او اسعد ابوکرب بوده.[۲] اما تفسیر نمونه تبع را یک لقب عمومی برای پادشاهان یمن معرفی کرد.[۳]
۱۵. جالوت: در آیات ۲۴۷ تا ۲۵۲ سوره بقره به داستان کشته شدن جالوت به دست داوود(ع) اشاره شده است.
۱۶. جبرئیل: فرشته مقرب الهی و واسطه وحی. نام جبرئیل سه بار در قرآن کریم آمده: سوره بقره، آیات ۹۷ و ۹۸ و سوره تحریم آیه ۴.
۱۷. داود: نام این پیامبر ۱۶ بار در قرآن ذکر شده است.
۱۸. ذو القرنین: نام ذوالقرنین سه بار در قرآن کریم ذکر شده است. در این که ذوالقرنین چه کسی بوده، اختلاف وجود دارد. سرگذشت ایشان در سوره کهف، آیه ۸۲–۹۶ مطرح شده است.
۱۹. ذو الکفل دو بار در قرآن آمده است: سوره انبیاء، آیه ۸۵ و سوره ص آیه ۴۸. در قرآن، راجع به سرگذشت ذوالکفل چیزی بیان نشده است.
۲۰. زکریا: سرگذشت حضرت زکریا در چهار سوره آل عمران، آیات ۳۷ تا ۳۸، سوره انعام آیه ۸۵، سوره مریم آیه ۲ تا ۷ و سوره انبیاء، آیه ۸۹ ذکر شده است.
۲۱. زید بن حارثه: پسر خوانده پیامبر که در آیه ۳۷ سوره احزاب به قضیه طلاق همسر زید و ازدواج پیامبر با او اشاره شده است.
۲۲. سامری: این لفظ سه بار در سوره طه ذکر شده است.
۲۳. سلیمان: نام سلیمان هفده بار در قرآن ذکر شده و در سوره‌های بقره، نساء، انعام، انبیا، نمل، سبأ و ص است.
۲۴. شعیب: نام او ده بار در سوره‌های اعراف، هود، شعراء و عنکبوت ذکر گردیده است.
۲۵. صالح: نام حضرت صالح ۸ بار در قرآن سوره اعراف، آیه ۷۳- ۷۵ و ۷۸، سوره هود آیه ۳، سوره شعراء آیه ۱۴۶، سوره نمل آیه۴۶ آمده است. داستان ناقه صالح در آخر سوره شمس بدون ذکر نام آن حضرت آمده است.
۲۶. فرعون لقب پادشاهان مصر قدیم بوده است. در تاریخ سه فرعون معروف هستند:
- فرعون زمان حضرت یوسف.
- فرعون که در زمان تولد حضرت موسی
- فرعون زمان خروج حضرت موسی(ع) از مصر.[۴]
۲۷. طالوت: نام طالوت در آیات ۲۴۸–۲۵۲ از سوره بقره و سرگذشت او در این آیات ذکر شده است.
۲۸. عزیز: نام عزیز فقط یک بار در قرآن کریم در سوره توبه آیه ی۳۱ آمده است. برخی از مفسرین قضیه‌ای را که در آیه ۲۶۱ بقره یادآوری شد به عزیز نسبت داده‌اند. برخی نیز حکایت آیه ۲۴۴ بقره را به او منسوب می‌دانند.[۵]
۲۹. عمران: در قرآن، پدر مریم معرفی شده است و در سوره تحریم خداوند تصریح می‌نماید که مریم فرزند عمران است. نام عمران در سوره آل‌عمران آیه ۲۱–۳۰ و تحریم آیه ۱۲ آمده است.
۳۰. عیسی: از پیامبران اولوالعزم است و نام او در قرآن به دو عنوان ذکر شده است: ۱. به عنوان عیسی ۲۵ بار؛ ۲. به عنوان مسیح ده بار.
۳۱. قارون: نام او چهار بار در قرآن کریم آمده است.
۳۲. لقمان: نام او در سوره‌ای به همین نام و در آیات ۱۱ و ۱۲ آمده است. روایات تصریح دارد که او انسان شایسته‌ای بود ولی پیامبر نبود.
۳۳. لوط: نام او بیست و سه بار در خلال سوره‌های اعراف، حجر، انبیاء و … ذکر شده است. بنابر آیات قرآن لوط به ابراهیم ایمان آورد و خود هم رتبه رسالت داشته است. عذاب بر قوم او نازل شده و همسر او هم جزء معذبین بوده است.
۳۴. محمد(ص): آخرین پیامبر الهی، نام مبارکش در چهار سوره: آل عمران، ۱۳۶؛ احزاب، ۴؛ محمّد، ۲؛ فتح، ۲۹؛ بنابر آیه ۷۹ از سوره اسراء صفت محمود را نیز می‌توان برای آن حضرت ذکر کرد. آن حضرت در سال عام الفیل متولد شد. در چهل سالگی به پیامبری رسید. سیزده سال از رسالت را در مکه و ده سال را در مدینه گذراند و در سال دهم هجری وفات یافت.
۳۵. مریم: در قرآن کریم، عیسی را فرزند مریم می‌داند و او را بدون پدر معرفی می‌کند، در قرآن کریم ۳۱ بار نام مریم ذکر شده است.
۳۶. موسی: صاحب شریعت و فاتح و منجی یهود است که بین قرن ۱۳–۱۵ قبل از میلاد ظهور کرده، نام موسی ۱۳ بار در قرآن کریم آمده است و وقایع زندگی او بیش از سایر پیامبران در قرآن آمده است.
۳۷. مکیال: فرشته مقرب الهی که یهود و نصاری آن را میشل می‌نامند، نامش در آیه ۹۸ بقره ذکر شده است.
۳۸. نوح: اولین پیامبر اولوالعزم که در قرآن کریم، برای او عمری طولانی ذکر شده است، نبوت او ۹۵۰ سال طول کشید. قوم او به خاطر عدم ایمان عذاب شدند، همسر و فرزند او هم جزء عذاب شدگان بودند.
۳۹. هاروت و ماروت: در آیه ۱۰۲ سوره بقره به سرگذشت این دو فرشته اشاره شده که در سرزمین بابل سحر و جادوگری به اوج خود رسیده بود و باعث ناراحتی و ایذاء مردم شده بود، خداوند این دو فرشته را مأمور ساخت که عوامل سحر و طریق ابطال آن را به مردم بیاموزند.[۶]
۴۰. هارون: برادر بزرگتر حضرت موسی است که نام او ۲۰ بار در خلال سرگذشت موسی(ع) ذکر شده است. با توجه به مفاد آیاتی از قرآن مجید هارون بواسطه فصاحتی که داشت به درخواست حضرت موسی به یاری و همکاری او مأمور شد. در قصه دعوت فرعون و سامری به این قضیه اشاره شده است.
۴۱. هامان: نام‌هامان شش بار در قرآن کریم، ذکر شده است. چهار بار نام او پس از نام فرعون قرار گرفته و به تبهکاری او در زمین و هلاکت و غرق شدن او اشاره شده به موجب آیاتی از سوره قصص فرعون به هامان دستور می‌دهد تا برای او قصر بلندی بسازد تا از فراز آن بر خدای موسی دست یابد.
۴۲. هود: پیامبری معرفی شده که بر قبیله عاد مبعوث گردید. در سوره الحاقه به سرگذشت او اشاره شده است.
۴۳. یحیی: نام حضرت یحیی ۵ بار در قرآن کریم ذکر شده است، در آیه ۱۳ از سوره مریم و آیه ۳۴ از سوره آل عمران به نبوت او تصریح شده است. در نزد مسیحیان یحیی پسر خاله عیسی(ع) بود، و به داستان تولد او و دعای زکریا در قرآن کریم اشاره شده است.
۴۴. یوسف: نام حضرت یوسف ۲۶ بار در قرآن کریم ذکر شده که سوره‌ای نیز با این نام از طرف خداوند نازل شدهاست. در آیه ۸۴ انعام وی در ردیف انبیاء عظام قرار گرفته و در سوره مؤمن برسالت او تصریح شده است.
۴۵. یونس: در قرآن مجید نام یونس چهار بار ذکر شده است که در سوره صافات و سوره قلم به سرگذشت او اشاره شده است. در سوره انبیاء به عنوان ذوالنون از او یاد شده است. نام او به عنوان نام یکی از سوره‌ها هم درج شده است.