غسل‌دهنده و کفن‌کننده پیامبر(ص) در منابع اهل‌سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

 
(۳۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
اهل سنت ادعا دارند که کار تجهیز و تدفین پیکر پیامبر اسلام(ص) را ابوبکر انجام داده و حضرت علی(ع) در آن زمان از شدت غم مدهوش شده بودند، آیا این ادعا واقعیت دارد؟
اهل‌سنت ادعا دارند که کار تجهیز و تدفین پیکر پیامبر اسلام(ص) را ابوبکر انجام داده و حضرت علی(ع) در آن زمان از شدت غم مدهوش شده بودند، آیا این ادعا واقعیت دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
==رحلت پیامبر(ص)==
منابع معتبر [[اهل سنت|اهل‌سنت]]، انجام [[غسل]]، کفن، دفن و نخستین [[نماز میت|نماز]] بر جنازه [[پیامبر اسلام(ص)]] را توسط [[امام علی(ع)]] دانسته‌اند و افراد دیگری مانند [[عباس بن عبدالمطلب]] عموی پیامبر و فرزندانش قُثَم و فضل به امام علی(ع) کمک کردند. عالمان و مورخان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] از جمله ابن‌هشام در السیره النبویه، ابن‌سعد در الطبقات الکبری، ابن‌کثیر در البدایه و النهایه،‌ دفن و کفن پیامبر را بر عهده علی(ع) دانسته‌اند و همچنین اسامی کسانی که در این امور به علی(ع) کمک کردند را نیز آورده‌اند. در منابع، نامی از [[ابوبکر]] به عنوان غسل‌دهنده پیامبر ذکر نشده است.
پیامبر اکرم(ص) بعد از بیست و سه سال تبلیغ اسلام و دعوت مردم به یکتاپرستی، روز دوشنبه بیست و هشتم صفر سال یازدهم هجری در سن شصت و سه سالگی رحلت کردند. بر اساس گزارش‌های تاریخی در منابع اهل سنت، پیامبر (ص) در حالی جان داد که سرشان روی سینه علی(ع) قرار داشت.


===مسئول غسل و کفن پیامبر در منابع اهل سنت===
== غسل پیامبر(ص) در منابع اهل‌سنت ==
بر اساس منابع اهل‌سنت، مراسم غسل، کفن، نماز و دفن پیامبر را علی بن ابی طالب(ع) عهده دار شد و چند نفر دیگر از بنی‌هاشم به او کمک کردند:
ابن‌سعد، مشهور به کاتب واقدی مورخ و سیره‌نویس مشهور قرن دوم و سوم قمری، در کتاب الطبقات الکبری داستانی را از کعب الاحبار نقل می‌کند. [[کعب الاحبار]] از [[خلیفه دوم]] سؤال کرد که [[پیامبر(ص)]] در [[احتضار]] (آخرین لحظات عمر) چه فرمود؟ عمر به علی(ع)، اشاره کرد و گفت از او بپرسید. علی(ع): پیامبر اکرم(ص) در حالی که سرشان روی شانه من بود، می‌فرمود: الصلاة، الصلاة (نماز، نماز) … کعب: چه کسی پیامبر اکرم(ص) را غسل داد؟ عمر گفت از علی بپرس و علی(ع) گفت من پیامبر را غسل دادم در حالی که عباس نشسته بود و [[اسامة بن زید]] از اصحاب پیامبر(ص) و [[شقران صالح]]؛ غلام پیامبر، آب می‌ریخت.<ref>ابن سعد، محمّد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۰۲.</ref>
* نقل '''طبقات الکبری''': ابن سعد روایت کرده است؛ کعب الاحبار از خلیفه دوم سؤال کرد، پیامبر(ص) در موقع احتضار (آخرین لحظات عمرشان) چه فرمودند؟ عمر به علی(ع) که در آن مجلس حضور داشت اشاره کرد و گفت از او بپرسید. امام علی فرمود: پیامبر اکرم(ص) در حالی که سرشان روی شانه من بود، می‌فرمود: الصلاه الصلاه… کعب دوباره سؤال کرد که چه کسی پیامبر اکرم(ص) را غسل داد؟ عمر گفت از علی بپرس؛ حضرت فرمود: من پیامبر را غسل دادم در حالی که عباس نشسته بود و اسامه و شقران آب می‌ریختند.<ref>ابن سعد، محمّد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۰۲.</ref>


* نقل '''السیره النبویه ''': ابن هشام می‌نویسد: کسانی که متصدی غسل بدن آن حضرت شدند عبارت بودند از علی بن ابی طالب، عباس بن عبدالمطلب، فضل بن عباس، قثم بن عباس، اسامه بن زید و شقران، غلام(ص) و اوس بن خولی نیز که یکی از انصار بود، فریاد زد: یا علی تو را به خدا سوگند ما را هم در این افتخار شریک کن، علی(ع) فرمود: داخل خانه شو و او نیز وارد شده در کناری نشست و کیفیت غسل آن حضرت بدین ترتیب بود که علی(ع) جنازه پیامبر اکرم(ص) را بر سینه خود گذارده بود و عباس و فضل و قثم در حرکت دادن و چپ و راست کردن بدن به او کمک می‌کردند و اسامه و شقران هم آب می‌ریختند و علی بن ابی طالب(ع) پیامبر(ص) را از زیر پیراهن غسل می‌داد و می‌گفت: پدر و مادرم به فدایت که چه اندازه در زندگی و پس از مرگت پاکیزه‌ای. و چون از غسل فارغ شدند او را با سه پارچه «صحاری» و یک پارچه بُرد «حبره» کفن کردند.<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۲۲–۶۶۳.</ref>
ابن‌هشام مورخ قرن سوم قمری و تدوین‌کننده مشهورترین کتاب درباره سیره پیامبر، علی بن ابی‌طالب، [[عباس بن عبدالمطلب]]، فضل بن عباس، قثم بن عباس، اسامه بن زید و شقران صالح و اوس بن خولی که یکی از [[انصار]] بود را غسل‌دهنده‌های پیامبر دانسته است. او غسل پیامبر را چنین دانسته که علی(ع) جنازه پیامبر اکرم(ص) را بر سینه خود گذارده بود و عباس عموی پیامبر و فرزندانش فضل و قُثَم در حرکت دادن و چپ و راست کردن بدن به او کمک می‌کردند و اسامه و شقران هم آب می‌ریختند و علی بن ابی‌طالب(ع)، پیامبر(ص) را از زیر پیراهن غسل می‌داد.<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۲۲–۶۶۳.</ref>


===مسئول دفن پیامبر در منابع اهل سنت===
== دفن پیامبر(ص) در منابع اهل‌سنت ==
منابع اهل سنت در کیفیت دفن پیامبر نوشته اند که امام علی(ع) پیامبر را پس از غسل، کفن و دفن نمود:
ابن‌هشام، شخصیت‌هایی مانند علی بن ابی‌طالب(ع)، فضل و قثم فرزندان عباس عموی پیامبر و شقران را متولی دفن پیامبر دانسته که وارد قبر پیامبر(ص) شدند.<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۶۴.</ref> ابن‌اثیر جزری در اسد الغابه،<ref>ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> ابن‌کثیر در البدایه و النهایه<ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۹.</ref> بیهقی در دلائل النبوه<ref>بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق، ج۷، ص۲۵۴.</ref> و بسیاری منابع دیگر اهل‌سنت به این رویداد اشاره داشته‌اند که کسی جز علی(ع) و همراهان او در تدفین پیامبر(ص) شرکت نداشته‌اند.
* ابن هشام از مورخان اهل سنت نوشته است: اما کسانی که متولی دفن آن حضرت شدند و وارد قبر پیامبر(ص) شدند عبارتند از: علی بن ابی طالب و فضل بن عباس و قثم بن عباس و شقران».<ref>ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۶۴.</ref>


* علاوه بر این منابع که از کتاب‌های معتبر و قدیم اهل سنت در زمینه تاریخ پیامبر(ص) محسوب می‌شوند؛ ابن اثیر جزری در اسد الغابه،<ref>ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۸۸.</ref> ابن کثیر در البدایه و النهایه<ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۹.</ref> بیهقی در دلائل النبوه<ref>بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق، ج۷، ص۲۵۴.</ref> و بسیاری منبع دیگر از اهل سنت به این رویداد اشاره دارند که کسی جز علی(ع) و همراهان آن حضرت در تجهیز و تدفین آن حضرت شرکت نداشته است.
طبری (درگذشت ۳۱۰ق) مورخ مشهور اهل‌سنت در کتاب خود [[اعتبار تاریخ طبری|تاریخ الامم و الملوک]] نقل می‌کند که در مورد محل دفن پیامبر اکرم(ص)، اختلاف شد، برخی [[قبرستان بقیع|بقیع]] را پیشنهاد دادند، برخی گفتند: در کنار [[مسجد]] و برخی نیز گفتند: در منزل حضرت، ایشان را دفن کنیم. در نهایت تصمیم بر این شد که جنازه را در همان حجره‌ای که حضرت [[رحلت پیامبر(ص)|رحلت]] نمود، به خاک بسپارند. قبر آن حضرت توسط [[ابو عبیده جراح]] از [[صحابه پیامبر(ص)|صحابه]] و [[ابوطلحه انصاری|اَبوطَلْحه انصاری]] از [[انصار]] آماده گردید و مراسم دفن به وسیله علی(ع) به کمک عباس عموی پیامبر و فرزندانش فضل و قثم انجام گرفت.<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، مؤسسه الاعلمی، بی تا، ج۲، ص۴۵۲.</ref>


* در کتاب تاریخ الامم و الملوک طبری نقل شده: سپس در محل دفن پیامبر اکرم(ص) بین مردم اختلاف شد، برخی گفتند: در بقیع دفن کنیم و برخی گفتند: در کنار مسجد و برخی نیز گفتند: در منزل حضرت، ایشان را دفن کنیم؛ در نهایت تصمیم بر این شد که جنازه حضرت را در همان حجره‌ای که حضرت رحلت نمود، به خاک بسپارند. قبر آن حضرت توسط ابو عبیده جراح و زید بن سهل آماده گردید و مراسم دفن به وسیله امیر مؤمنان به کمک فضل و عباس و قثم انجام گرفت.<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، مؤسسه الاعلمی، بی تا، ج۲، ص۴۵۲.</ref>
== اقامه نماز بر پیکر پیامبر(ص) ==
 
منابع اهل‌سنت همچنین نوشته‌اند؛ علی بن ابی‌طالب(ع) نخستین کسی بود که بر پیامبر(ص) نماز گزارد و سپس، یاران و اصحاب پیامبر(ص)، گروه گروه، بر جنازه ایشان نماز خواندند. ابن‌کثیر مورخ اهل‌سنت نقل کرده که پیامبر(ص) وصیت کرد بدن او را مردان اهل‌بیتش غسل دهند و کفن کنند و بعد بر جنازه آن حضرت نماز بگزارند. سپس مردم بر آن حضرت نماز بگزارند و بعد از مردان، زنان بر جسد آن حضرت نماز بخوانند.<ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۶.</ref>
===اقامه نماز بر پیکر پیامبر(ص)===
منابع اهل سنت همچنین نوشته اند؛ نخستین کسی که بر پیامبر(ص) نماز گزارد، امیرالمؤمنین(ع) بود سپس یاران و اصحاب آن حضرت دسته دسته بر جنازه آن حضرت نماز خواندند:
 
* ابن کثیر در البدایه و النهایه از ابن مسعود نقل کرده است: در وصیت پیامبر اکرم(ص) آمده است که آن حضرت را مردان اهل بیتش غسل دهند و کفن کنند و بعد بر جنازه آن حضرت نماز بگزارند سپس مردم بر آن حضرت نماز بگزارند و بعد از مردان زنان بر جسد آن حضرت نماز بخوانند.<ref>ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۶.</ref>
 
 
==مطالعه بیشتر==
* ''سیره صحیح پیامبر اسلام''، ترجمه دکتر سپهری
* ''فروغ ابدیت''، آیه الله، سبحانی.
* ''تاریخ تحقیقی اسلام''، یوسفی غروی.


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی =تاریخ
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۲ =سیره نبوی
|شاخه فرعی۳ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ب
  | کیفیت =
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۵۴

سؤال

اهل‌سنت ادعا دارند که کار تجهیز و تدفین پیکر پیامبر اسلام(ص) را ابوبکر انجام داده و حضرت علی(ع) در آن زمان از شدت غم مدهوش شده بودند، آیا این ادعا واقعیت دارد؟

منابع معتبر اهل‌سنت، انجام غسل، کفن، دفن و نخستین نماز بر جنازه پیامبر اسلام(ص) را توسط امام علی(ع) دانسته‌اند و افراد دیگری مانند عباس بن عبدالمطلب عموی پیامبر و فرزندانش قُثَم و فضل به امام علی(ع) کمک کردند. عالمان و مورخان اهل‌سنت از جمله ابن‌هشام در السیره النبویه، ابن‌سعد در الطبقات الکبری، ابن‌کثیر در البدایه و النهایه،‌ دفن و کفن پیامبر را بر عهده علی(ع) دانسته‌اند و همچنین اسامی کسانی که در این امور به علی(ع) کمک کردند را نیز آورده‌اند. در منابع، نامی از ابوبکر به عنوان غسل‌دهنده پیامبر ذکر نشده است.

غسل پیامبر(ص) در منابع اهل‌سنت

ابن‌سعد، مشهور به کاتب واقدی مورخ و سیره‌نویس مشهور قرن دوم و سوم قمری، در کتاب الطبقات الکبری داستانی را از کعب الاحبار نقل می‌کند. کعب الاحبار از خلیفه دوم سؤال کرد که پیامبر(ص) در احتضار (آخرین لحظات عمر) چه فرمود؟ عمر به علی(ع)، اشاره کرد و گفت از او بپرسید. علی(ع): پیامبر اکرم(ص) در حالی که سرشان روی شانه من بود، می‌فرمود: الصلاة، الصلاة (نماز، نماز) … کعب: چه کسی پیامبر اکرم(ص) را غسل داد؟ عمر گفت از علی بپرس و علی(ع) گفت من پیامبر را غسل دادم در حالی که عباس نشسته بود و اسامة بن زید از اصحاب پیامبر(ص) و شقران صالح؛ غلام پیامبر، آب می‌ریخت.[۱]

ابن‌هشام مورخ قرن سوم قمری و تدوین‌کننده مشهورترین کتاب درباره سیره پیامبر، علی بن ابی‌طالب، عباس بن عبدالمطلب، فضل بن عباس، قثم بن عباس، اسامه بن زید و شقران صالح و اوس بن خولی که یکی از انصار بود را غسل‌دهنده‌های پیامبر دانسته است. او غسل پیامبر را چنین دانسته که علی(ع) جنازه پیامبر اکرم(ص) را بر سینه خود گذارده بود و عباس عموی پیامبر و فرزندانش فضل و قُثَم در حرکت دادن و چپ و راست کردن بدن به او کمک می‌کردند و اسامه و شقران هم آب می‌ریختند و علی بن ابی‌طالب(ع)، پیامبر(ص) را از زیر پیراهن غسل می‌داد.[۲]

دفن پیامبر(ص) در منابع اهل‌سنت

ابن‌هشام، شخصیت‌هایی مانند علی بن ابی‌طالب(ع)، فضل و قثم فرزندان عباس عموی پیامبر و شقران را متولی دفن پیامبر دانسته که وارد قبر پیامبر(ص) شدند.[۳] ابن‌اثیر جزری در اسد الغابه،[۴] ابن‌کثیر در البدایه و النهایه[۵] بیهقی در دلائل النبوه[۶] و بسیاری منابع دیگر اهل‌سنت به این رویداد اشاره داشته‌اند که کسی جز علی(ع) و همراهان او در تدفین پیامبر(ص) شرکت نداشته‌اند.

طبری (درگذشت ۳۱۰ق) مورخ مشهور اهل‌سنت در کتاب خود تاریخ الامم و الملوک نقل می‌کند که در مورد محل دفن پیامبر اکرم(ص)، اختلاف شد، برخی بقیع را پیشنهاد دادند، برخی گفتند: در کنار مسجد و برخی نیز گفتند: در منزل حضرت، ایشان را دفن کنیم. در نهایت تصمیم بر این شد که جنازه را در همان حجره‌ای که حضرت رحلت نمود، به خاک بسپارند. قبر آن حضرت توسط ابو عبیده جراح از صحابه و اَبوطَلْحه انصاری از انصار آماده گردید و مراسم دفن به وسیله علی(ع) به کمک عباس عموی پیامبر و فرزندانش فضل و قثم انجام گرفت.[۷]

اقامه نماز بر پیکر پیامبر(ص)

منابع اهل‌سنت همچنین نوشته‌اند؛ علی بن ابی‌طالب(ع) نخستین کسی بود که بر پیامبر(ص) نماز گزارد و سپس، یاران و اصحاب پیامبر(ص)، گروه گروه، بر جنازه ایشان نماز خواندند. ابن‌کثیر مورخ اهل‌سنت نقل کرده که پیامبر(ص) وصیت کرد بدن او را مردان اهل‌بیتش غسل دهند و کفن کنند و بعد بر جنازه آن حضرت نماز بگزارند. سپس مردم بر آن حضرت نماز بگزارند و بعد از مردان، زنان بر جسد آن حضرت نماز بخوانند.[۸]

منابع

  1. ابن سعد، محمّد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۰۲.
  2. ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۲۲–۶۶۳.
  3. ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویه، بیروت، دارالمعرفه، بی تا، ج۲، ص۶۶۴.
  4. ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۳۸۸.
  5. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۹.
  6. بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۵ق، ج۷، ص۲۵۴.
  7. طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، بیروت، مؤسسه الاعلمی، بی تا، ج۲، ص۴۵۲.
  8. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۶۶.