شهادت امام جواد(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
== مسمومیت توسط معتصم == | == مسمومیت توسط معتصم == | ||
رحلت امام جواد(ع) در سال ۲۲۰ هـ. ق واقع شده است و سن ایشان هنگام رحلت ۲۵ سال بوده است.<ref>محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید) الإرشاد، قم، نشر الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷۳.</ref> قول مشهور در ارتباط با رحلت این امام بزرگوار این است که ایشان توسط معتصم خلیفه عباسی مسموم شده و به شهادت رسیده‌اند. [[ابن شهر آشوب]] می‌نویسد: «امام جواد(ع) در آخر ذی‌القعده در بغداد مسموم شد»<ref>محمد بن علی بن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، بی تا، ج۴، ص۳۸۲.</ref> [[ابن | رحلت امام جواد(ع) در سال ۲۲۰ هـ. ق واقع شده است و سن ایشان هنگام رحلت ۲۵ سال بوده است.<ref>محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید) الإرشاد، قم، نشر الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷۳.</ref> قول مشهور در ارتباط با رحلت این امام بزرگوار این است که ایشان توسط معتصم خلیفه عباسی مسموم شده و به شهادت رسیده‌اند. [[ابن شهر آشوب]] (درگذشت ۵۸۸ق) می‌نویسد: «امام جواد(ع) در آخر ذی‌القعده در بغداد مسموم شد»<ref>محمد بن علی بن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، بی تا، ج۴، ص۳۸۲.</ref> [[ابن فَتّال نیشابوری]] (درگذشت ۵۰۸ق) می‌نویسد: «امام جواد(ع) در آخر ذی‌القعده به واسطه سم به شهادت رسید»<ref>نیشابوری، محمد بن فتال، روضه الواعظین، قم، منشورات الرضی، بی تا، ص۲۴۳.</ref> سید محمد کاظم قزوینی می‌نویسد: «چیزی که واضح است و شکی در آن نیست این است که امام جواد(ع) به مرگ طبیعی از دنیا نرفته است. هیچ‌یک از مورخین نگفته‌اند که امام به واسطه مرض یا دردی از دنیا رفته است. بلکه قول صحیح آن است که بگوئیم: مورخین و محدثین (الا تعداد بسیار نادری) اتفاق بر این دارند که امام جواد(ع) توسط معتصم مسموم شد.<ref>قزوینی، سید محمد کاظم، الامام الجواد من المهد الی اللحد، چاپ اول، تهران، مؤسسه الرساله، ۱۴۱۴ هـ. ق، ص۳۹۹.</ref> | ||
در کتاب اثبات الوصیه، منسوب به مسعودی آمده است: «هنگامی که امام جواد(ع) به عراق (بغداد) آمد معتصم و جعفر (پسر مأمون) در فکر کشتن امام جواد(ع) بودند. جعفر خواهرش ام‌الفضل را وسیله اجرای نیرنگ خود قرار داد؛ زیرا می‌دانست که ام‌الفضل، با اینکه علاقه شدیدی به امام جواد داشته، از آن حضرت روی گردانده است؛ زیرا ام‌الفضل دارای فرزند نشد ولی سمانه (همسر دیگر امام) دارای فرزند گردید. بر همین اساس ام‌الفضل جواب مثبت به برادرش جعفر داد و آنها مقداری زهر در درون انگور رازقی نمودند. امام جواد(ع) انگور رازقی را دوست می‌داشت وقتی آن حضرت از آن انگور خورد مسموم گردید…».<ref>المسعودی، علی بن حسین بن علی، اثبات الوصیه، چاپ دوم، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۹ هـ. ق، ص ۲۴۲–۲۴۱.</ref> طبری (شیعی) نیز می‌نویسد: «سبب وفات امام جواد(ع) این بود که ام‌الفضل دختر مأمون وقتی دید خداوند از همسر دیگری فرزندی به امام جواد(ع) داده است با سمی که در دانه‌های انگور وارد کرد امام(ع) را به شهادت رساند.<ref>طیری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامه، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۳، ص۲۰۹.</ref>» مرحوم مجلسی نقل کرده شهادت آن حضرت به واسطه سعایت ابی‌داود قاضی وقت در نزد خلیفه و توسط یکی از دبیران وزرای معتصم انجام گرفته است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۰، صص ۵–۷.</ref> در این روایت نیز شهادت آن حضرت را به واسطه سمّی می‌داند که کاتب معتصم به امام جواد(ع) داده است. | در کتاب اثبات الوصیه، منسوب به مسعودی آمده است: «هنگامی که امام جواد(ع) به عراق (بغداد) آمد معتصم و جعفر (پسر مأمون) در فکر کشتن امام جواد(ع) بودند. جعفر خواهرش ام‌الفضل را وسیله اجرای نیرنگ خود قرار داد؛ زیرا می‌دانست که ام‌الفضل، با اینکه علاقه شدیدی به امام جواد داشته، از آن حضرت روی گردانده است؛ زیرا ام‌الفضل دارای فرزند نشد ولی سمانه (همسر دیگر امام) دارای فرزند گردید. بر همین اساس ام‌الفضل جواب مثبت به برادرش جعفر داد و آنها مقداری زهر در درون انگور رازقی نمودند. امام جواد(ع) انگور رازقی را دوست می‌داشت وقتی آن حضرت از آن انگور خورد مسموم گردید…».<ref>المسعودی، علی بن حسین بن علی، اثبات الوصیه، چاپ دوم، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۹ هـ. ق، ص ۲۴۲–۲۴۱.</ref> طبری (شیعی) نیز می‌نویسد: «سبب وفات امام جواد(ع) این بود که ام‌الفضل دختر مأمون وقتی دید خداوند از همسر دیگری فرزندی به امام جواد(ع) داده است با سمی که در دانه‌های انگور وارد کرد امام(ع) را به شهادت رساند.<ref>طیری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامه، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۳، ص۲۰۹.</ref>» مرحوم مجلسی نقل کرده شهادت آن حضرت به واسطه سعایت ابی‌داود قاضی وقت در نزد خلیفه و توسط یکی از دبیران وزرای معتصم انجام گرفته است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۰، صص ۵–۷.</ref> در این روایت نیز شهادت آن حضرت را به واسطه سمّی می‌داند که کاتب معتصم به امام جواد(ع) داده است. | ||
نسخهٔ ۲۶ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۹
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
آیا امام جواد(ع) به شهادت رسیدند؟ چگونه؟
قول مشهور در مورد رحلت امام جواد این است که این امام به شهادت رسیده است. گفته شده که معتصم خلیفه عباسی امام جواد را مسموم کرده است. برخی گفته اند در منابع اولیه تاریخی موضوع شهادت امام جواد مطرح نشده است و کسانی مانند شیخ مفید و طبرسی گفته اند که شهادت امام جواد برای آنها اثبات نشده است.
مسمومیت توسط معتصم
رحلت امام جواد(ع) در سال ۲۲۰ هـ. ق واقع شده است و سن ایشان هنگام رحلت ۲۵ سال بوده است.[۱] قول مشهور در ارتباط با رحلت این امام بزرگوار این است که ایشان توسط معتصم خلیفه عباسی مسموم شده و به شهادت رسیده‌اند. ابن شهر آشوب (درگذشت ۵۸۸ق) می‌نویسد: «امام جواد(ع) در آخر ذی‌القعده در بغداد مسموم شد»[۲] ابن فَتّال نیشابوری (درگذشت ۵۰۸ق) می‌نویسد: «امام جواد(ع) در آخر ذی‌القعده به واسطه سم به شهادت رسید»[۳] سید محمد کاظم قزوینی می‌نویسد: «چیزی که واضح است و شکی در آن نیست این است که امام جواد(ع) به مرگ طبیعی از دنیا نرفته است. هیچ‌یک از مورخین نگفته‌اند که امام به واسطه مرض یا دردی از دنیا رفته است. بلکه قول صحیح آن است که بگوئیم: مورخین و محدثین (الا تعداد بسیار نادری) اتفاق بر این دارند که امام جواد(ع) توسط معتصم مسموم شد.[۴]
در کتاب اثبات الوصیه، منسوب به مسعودی آمده است: «هنگامی که امام جواد(ع) به عراق (بغداد) آمد معتصم و جعفر (پسر مأمون) در فکر کشتن امام جواد(ع) بودند. جعفر خواهرش ام‌الفضل را وسیله اجرای نیرنگ خود قرار داد؛ زیرا می‌دانست که ام‌الفضل، با اینکه علاقه شدیدی به امام جواد داشته، از آن حضرت روی گردانده است؛ زیرا ام‌الفضل دارای فرزند نشد ولی سمانه (همسر دیگر امام) دارای فرزند گردید. بر همین اساس ام‌الفضل جواب مثبت به برادرش جعفر داد و آنها مقداری زهر در درون انگور رازقی نمودند. امام جواد(ع) انگور رازقی را دوست می‌داشت وقتی آن حضرت از آن انگور خورد مسموم گردید…».[۵] طبری (شیعی) نیز می‌نویسد: «سبب وفات امام جواد(ع) این بود که ام‌الفضل دختر مأمون وقتی دید خداوند از همسر دیگری فرزندی به امام جواد(ع) داده است با سمی که در دانه‌های انگور وارد کرد امام(ع) را به شهادت رساند.[۶]» مرحوم مجلسی نقل کرده شهادت آن حضرت به واسطه سعایت ابی‌داود قاضی وقت در نزد خلیفه و توسط یکی از دبیران وزرای معتصم انجام گرفته است.[۷] در این روایت نیز شهادت آن حضرت را به واسطه سمّی می‌داند که کاتب معتصم به امام جواد(ع) داده است.
برخی گفته‌اند معتصم امام را توسط منشی یکی از وزرایش مسموم و شهید نمود.[۸]
وفات
اغلب منابع کهن به صراحت سخنی از شهادت امام جواد(ع) به میان نیاورده‌اند. شیخ مفید[۹] و طبرسی تصریح کرده‌اند که این موضوع نزد آنها به اثبات نرسیده است. با اینکه گفته کسانی چون کلینی، مفید و طوسی را در مورد مرگ طبیعی امام نمی‌توان نادیده گرفت، ولی وجود قراینی چون جوان بودن امام، احضار وی به بغداد به دستور معتصم و فوت ناگهانی‌اش در آن شهر، شهادت حضرت را محتمل می‌نماید. بر اساس منابع تاریخی واثق، پسر معتصم، بر جنازه امام نماز گزارد.[۱۰]
منابع
- ↑ محمد بن محمد بن نعمان (شیخ مفید) الإرشاد، قم، نشر الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، ۱۴۱۳، ج۲، ص۲۷۳.
- ↑ محمد بن علی بن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، بی تا، ج۴، ص۳۸۲.
- ↑ نیشابوری، محمد بن فتال، روضه الواعظین، قم، منشورات الرضی، بی تا، ص۲۴۳.
- ↑ قزوینی، سید محمد کاظم، الامام الجواد من المهد الی اللحد، چاپ اول، تهران، مؤسسه الرساله، ۱۴۱۴ هـ. ق، ص۳۹۹.
- ↑ المسعودی، علی بن حسین بن علی، اثبات الوصیه، چاپ دوم، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۹ هـ. ق، ص ۲۴۲–۲۴۱.
- ↑ طیری، محمد بن جریر بن رستم، دلائل الامامه، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۳، ص۲۰۹.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۵۰، صص ۵–۷.
- ↑ پیشوایی، مهدی، سیره پیشوایان، قم، مؤسسه امام صادق (علیه السلام)، ۱۳۹۰، ص۵۹۱.
- ↑ شیخ مفید، پیشین، ص۲۹۵.
- ↑ باغستانی، اسماعیل، «امام جواد»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳، ج۱۱، ذیل مدخل.