سرزمین فلسطین در قرآن

سؤال

آیا در قرآن کریم از سرزمین فلسطین اسمی برده شده است؟ چرا و در چه زمینه‌ای؟

نام فلسطین در قرآن نیامده است اما در قرآن به سرزمین مقدس و پر برکتی اشاره شده است که مفسران آنجا را فلسطین دانسته اند. نام مسجدالاقصی در قرآن آمده است.

آیه ۵ مومنون. کوه طور. میعادگاه موسی (آیه ۱۴۲ اعراف). وادی مقدس طوی (۱۶ نازعات).

جایگاه

نام فلسطین در قرآن نیامده است.[نیازمند منبع]در قرآن‌ كریم‌ به‌ نام‌ از بیت‌المقدس‌ یاد نشده‌ است‌، اما مفسران‌ و محدثان‌ برخی‌ اشارات‌ الاهی‌ را به‌ بیت‌المقدس‌ مربوط دانسته‌، آیاتی‌ را به‌ این‌ شهر بازگردانده‌اند. در این‌ میان‌، آنچه‌ به‌ قصص‌ حضرت‌ موسى(ع‌) مربوط می‌شود، به‌ ویژه‌ به‌ سبب‌ موضوع‌ آن‌، بیشترین‌ امكان‌ را برای‌ این‌ انطباق‌ در اختیار مفسران‌ و راویان‌ قرار داده‌ است‌.[۱]

مسجدالاقصی

دو موضوع‌ مهم‌ برای‌ مسلمانان‌، یعنی‌ اِسراء (مقدمۀ معراج‌) و تغییر قبله‌ كه‌ به‌ مسجدالاقصی‌ در بیت‌المقدس‌ ارتباط دارد، در قرآن‌ كریم‌ آمده‌ است‌. براساس‌ آیات‌ الاهی‌ كه‌ در تفاسیر بسط داده‌ شده‌ است‌، در معراج‌ نبی‌(ص‌)، آن‌ حضرت‌ سوار بر بُراق‌، به‌ همراه‌ جبرئیل‌ از بیت‌الله‌ الحرام‌ در مكه‌، به‌ مسجد الاقصی‌ در بیت‌المقدس‌ می‌رود (سوره اسراء آیه ۱). غالباً در تفاسیر، مسجد الاقصى را در مفهوم‌ عام‌ خود (مسجد) بیت‌المقدس‌ معنا كرده‌اند.[۲] آیه ۱ اسرا

ارض مقدس

در اينكه "ارض مقدسة" كه در آيات قرآن ( آیه ۲۱ سوره مائده، آیه ۸۱ سوره انبیاء)چه نقطه‏ اى است، مفسران گفتگو بسيار كرده ‏اند بعضى آن را سرزمين بيت المقدس و بعضى شام و بعضى ديگر اردن يا فلسطين يا سرزمين طور، مى‏دانند، اما بعيد نيست كه منظور از سرزمين مقدس تمام منطقه شامات باشد كه با همه اين احتمالات سازگار است‏. [۳]

برخی گفته اند هماهنگی‌ مضمون‌ِ برخی‌ آیات‌ قرآنی‌ با مضامین‌ عهد عتیق‌ (مثلاً سفر اعداد، بابهای‌ ۱۳-۱۴) چنین‌ امكانی‌ را برای‌ مفسران‌ فراهم‌ آورده‌ است‌ كه‌ ارض‌ مقدس‌ را بیت‌المقدس‌ بنامند، سرزمینی‌ كه‌ در این‌ اندیشه‌ محل‌ استقرار پیامبران‌ نیز هست‌.[۴]

ارض مقدّس را بيت‌المقدّس، دمشق، فلسطين و قسمتى از اردن، شام، سرزمين طور و اطراف آن دانسته‌اند.[۵]

ارض مقدّس: سرزمين مقدّس فلسطين يا همراه بخشى از شام يا همه منطقه شامات، مهد پيامبران و سرزمين موعود بنى‌اسرائيل‌.[۶]

مطالعه بیشتر

  • هاشمی رفسنجانی، علی‌اکبر، اسرائیل و فلسطین، تهران انتشارت امیرکبیر.

منابع

  1. جمعی از نویسندگان، «بیت‌المقدس»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۳، ذیل مدخل.
  2. جمعی از نویسندگان، «بیت‌المقدس»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۳، ذیل مدخل.
  3. مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۳۳۷.
  4. جمعی از نویسندگان، «بیت‌المقدس»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۳، ذیل مدخل.
  5. هاشمى رفسنجانى، اکبر، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۴۹.
  6. على معمورى‌، «ارض مقدس»، اعلام القرآن، قم، مؤسسة بوستان كتاب‌،‌ ۱۳۸۵ش، ج۲، ص۴۰.