سازگاری شهادت فجیع امام حسین(ع) با مقام او نزد خداوند: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}


{{سوال}}
{{سوال}}


چرا خدا با این که امام حسین «ع» را خیلی بیشتر از ما انسان‌های معمولی دوست دارد و امام حسین یک پدیده میان انسان هاست، اما آن حضرت با این وضع و عذاب از دنیا رفت؟
چرا خدا با این که امام حسین(ع) را خیلی بیشتر از ما انسان‌های معمولی دوست دارد و امام حسین یک پدیده میان انسانهاست، اما آن حضرت با این وضع و عذاب از دنیا رفت؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
اگر کسی دنیا را جدای از قبل و بعد آن در نظر بگیرد، فلسفه مصائب دنیا بر او پوشیده خواهد شد اما اگر کسی بداند انسان برای چه خلق شده، و دنیا چه نقشی در وصول انسان به کمال نهائی اش دارد متوجه می‌شود گاهی هر چه بلاء سنگین تر باشد اوج‌گیری انسان بیشتر خواهد بود چنان‌که نقل شده است در روز عاشورا هر چه شدت مصیبت بیشتر می‌شد چهره سیدالشهدا نورانی تر می‌شد.
{{پاسخ}}
{{درگاه|امام حسین}}
حوادث ناگواری که در ظاهر مصیبت تلقی می‌شود، امتحان و آزمایش الهی است که موجب کمال بندگان خداوند می‌شود. وضع ناگوار شهادت امام حسین(ع) نه تنها نقطه مقابل محبت الهی به ایشان نیست، بلکه از این جهت که [[امام حسین(ع)]] سربلند از این امتحان الهی بیرون آمدند و صبر پیشه کردند و ایمان و یقینشان خدشه‌دار نشد، سبب کمال بیشتر و ترفیع مقام عظیم ایشان شد. امتحان و بلا برای همه بندگان خداوند است و معرفت و استعداد آن فرد، کیفیت امتحان را معین می کند. اینطور نیست که اگر خداوند کسی را دوست داشته باشد، او را از آزمایش الهی معاف کند؛ بلکه گاهی مومنان و مقربان الهی در معرض امتحانات سخت‌تری قرار می‌گیرند.


== غرض از فرستادن انسان به دنیا ==
حیات انسان محصور در این دنیا نیست که اگر بلایی در این دنیا گریبان انسانی را گرفت، گفته شود تمام زندگانی او در رنج است. اگر انسانی در برابر این ناملایمات پیروز بیرون بیاید، آن دنیا که سرای ابدی است را در امن و آسایش بسر خواهد برد. این اتفاقات ناگوار را باید در مجموع حیات انسان که دنیا و آخرت است سنجید؛ نه فقط در این دنیا.
خداوند متعال دنیا را برای پرورش و رشد انسان‌ها و دستیابی به ترفیع ظرفیت‌های وجودی او قرارداده است تا به کمال نهایی خود نزدیک شود، بنابراین دنیا محل راحتی و آسایش برای انسان نیست بلکه کارخانه هستی است، محلی است برای رشد و شکوفایی؛ و رشد محقق نمی‌شود مگر با بلا و امتحانات<ref>ربانی گلپایگانی، علی، عقاید استدلالی، نشر هاجر، قم، ج۱، ص۲۱۹تا۲۲۵</ref>


خداوند با عدل تکوینی بر اساس تعین و تحقق وجودی هرکس<ref>سبزواری، ملاهادی، شرح الاسماءالحسنی، ص۵۴</ref> و به مقتضای ظرفیت‌های شخصیتی، او را به بلاها و سختیها دچار می‌کند تا با صبر بر آن مصائب به اجر و پاداش اخروی وترفیع درجه شخصیتی برسد.<ref>مطهری، مرتضی، عدل الهی،انتشارات صدرا، قم، ص۱۸۸تا۱۹۱</ref> خداوند برای تسلی خاطر پیامبر در ناملایمات می‌فرماید:
== بلا و امتحان ==
خداوند متعال دنیا را برای پرورش و رشد انسان‌ها و دستیابی به ترفیع ظرفیت‌های وجودی او قرارداده است تا به کمال نهایی خود نزدیک شود؛ بنابراین دنیا محل راحتی و آسایش برای انسان نیست بلکه کارخانه هستی است، محلی است برای رشد و شکوفایی؛ و رشد محقق نمی‌شود مگر با بلا و امتحانات.<ref>ربانی گلپایگانی، علی، عقاید استدلالی، نشر هاجر، قم، ج۱، ص۲۱۹تا۲۲۵</ref>


-به راستی که انسان را در رنج آفریدم.<ref>سوره مبارکه بلد آیه۴</ref>
خداوند با عدل تکوینی بر اساس تعین و تحقق وجودی هرکس<ref>سبزواری، ملاهادی، شرح الاسماءالحسنی، ص۵۴</ref> و به مقتضای ظرفیت‌های شخصیتی، او را به بلاها و سختی‌ها دچار می‌کند تا با صبر بر آن مصائب به اجر و پاداش اخروی و ترفیع درجه شخصیتی برسد.<ref>مطهری، مرتضی، عدل الهی،انتشارات صدرا، قم، ص۱۸۸تا۱۹۱</ref> خداوند در قرآن می‌فرماید: {{قرآن|ترجمه=به راستی که انسان را در رنج آفریدم.|سوره=بلد|آیه=۴}} و گفته است: {{قرآن|ترجمه=پس (بدان که) با دشواری آسانی است. آری، با دشواری آسانی است.|سوره=انشراح|آیه=۵و۶}}»


-پس (بدان که) با دشواری آسانی است. آری، با دشواری آسانی است.<ref>سوره مبارکه انشراح آیات۵،۶</ref>
ارزانی نعمات الهی بر [[پیامبر اکرم(ص)]] نتیجه صبر و استقامت در برابر ناملایمات در راه خطیر رسالت است و بهشت بدون تحمل شداید در راه ایفای رسالت الهی و انسانی محال است. [[حضرت علی(ع)]] می‌فرمایند: دنیا خانه‌ای است پیچیده به بلا و معروف به خیانت.<ref>نهج البلاغه، خطبه۲۲۷</ref> از رسول اکرم(ص) مکرر نقل شده است: بهشت پیچیده به سختی‌ها و دوزخ آمیخته به شهوات است.<ref>نهج البلاغه، خطبه۱۷۵</ref>
 
بله این به این معنا است که ارزانی نعمات الهی بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم نتیجه صبر و استقامت در برابر ناملایمات در راه خطیر رسالت است وبهشت بدون تحمل شداید در راه ایفای رسالت الهی وانسانی محال است. امیر المومنین(ع) می‌فرمایند: دنیا خانه ای ست پیچیده به بلا و معروف به خیانت.<ref>نهج البلاغه، خطبه۲۲۷</ref>از رسول اکرم مکرر نقل شده است:بهشت پیچیده به سختی‌ها و دوزخ آمیخته به شهوات است.<ref>نهج البلاغه، خطبه۱۷۵</ref>لذا امام سجاد(ع) برای یزید که در مجلس شام آیه ۳۰ سوره شوری را خواند و جسارت کرد که اصحاب امام حسین(ع) مصداق آن آیه اند فرمودند: امام و اصحابشان در صبر بر مصائب مصداق این آیه اند:حادثه ناگواری در زمین و زندگی شما رخ نمی‌دهد مگر این که از پیش در کتابی نوشته شده است، این کار بر خدا آسان است. فلسفه آن این است تا:[شما را بیاموزد] بر آنچه از دست می‌دهید افسوس نخوردید و بر آنچه به دست می‌آورید شادمان نباشید.<ref>سوره مبارکه حدید، آیا۲۲و۲۳</ref>


== معیار محبت الهی ==
== معیار محبت الهی ==
محبوبیت در درگاه الهی با عمل هرشخص سنجیده می‌شود. قرآن کریم می‌فرماید:واینکه برای انسان جز حاصل تلاش او نیست.<ref>سوره مبارکه نجم آیه۳۹</ref>در روایتی آمده است: رسول خدا فرمودند: ای فاطمه دختر رسول خدا عمل خیر انجام بده که روز قیامت من برای تو در دادگاه عدل الهی هیچ سودی ندارم.<ref>انصاری زنجانی، اسماعیل، موسوعه الکبری، ناشردلیلنا، ج۲۴، ص۱۹۵
محبوبیت در درگاه الهی با عمل هر شخص سنجیده می‌شود. قرآن کریم می‌فرماید: {{قرآن|ترجمه=و اینکه برای انسان جز حاصل تلاش او نیست.|سوره=نجم|آیه=۳۹}}در روایتی آمده است: رسول خدا فرمودند: ای فاطمه دختر رسول خدا عمل خیر انجام بده که روز قیامت من برای تو در دادگاه عدل الهی هیچ سودی ندارم.<ref>انصاری زنجانی، اسماعیل، موسوعه الکبری، ناشردلیلنا، ج۲۴، ص۱۹۵


قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: یا فاطمه بنت رسول الله، ا عملی الله خیرا، فانی لا ا غنیعنک من الله شیئا یوم القیامه.</ref>
قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: یا فاطمه بنت رسول الله، ا عملی الله خیرا، فانی لا ا غنیعنک من الله شیئا یوم القیامه.</ref>


قرآن کریم در سوره مبارکه سجده دو عنصر مهم در اعمال انسان را معرفی می‌کند: صبر، یقین
قرآن کریم در سوره مبارکه سجده دو عنصر مهم در اعمال انسان را معرفی می‌کند: صبر، یقین. {{قرآن|ترجمه=و چون شکیبایی کردند و به آیات ما یقین داشتند، برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند.|سوره=سجده|آیه=۲۴}}


-وچون شکیبایی کردند وبه آیات ما یقین داشتند، برخی از آنان را پیشوایانی قراردادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند.<ref>سوره مبارکه سجده آیه۲۴</ref>
به بیان آیات و روایات ملاک امتیازهای معنوی سربلندی در امتحانات سخت الهی است. برای مثال امامت حضرت ابراهیم را ارمغان پیروزی در ابتلائات سختی چون پرتاب در آتش، تنها گذاشتن زن و فرزند نوزاد در بیابان بی آب و علف، ذبح فرزند و… است.<ref>سوره مبارکه بقره، آیه۱۲۴</ref> بنابراین بر اساس این آیات هرچه عمل انسان میزان بیشتری از صبر و یقین را دارا باشد و هرچه که این دو عنصر درجات بالاتری داشته باشند محبوب درگاه الهی خواهد بود؛ پس محبوب‌ترین افراد در درگاه الهی کسی است که همواره زندگی‌اش پوشیده از صبر و یقین باشد که لازمه آن ابتلا به بلاها و مصائب بسیار است و اگر کسی مصون از هرگونه بلائی باشد در واقع به عذاب استدراج<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار شماره۱۱۶،۲۶۰</ref>دچار شده است.<ref>مبارکه اعراف آیات۹۶و۱۸۲</ref> [[امام صادق(ع)]] می‌فرمایند: انسان نزد خداوند مقامی دارد که از طریق اعمال نیک به آن نمی‌رسد، خداوند او را به بلیه‌ای در جسم، یا مال و فرزندش گرفتار می‌کند، هرگاه صبور باشد به آن مقام خواهد رسید.<ref>مجلسی، محمد تقی، بحار الانوار، ج۷۱، ص۹۴</ref>


به بیان آیات و روایات ملاک امتیازهای معنوی سربلندی در امتحانات سخت الهی است برای مثال امامت حضرت ابراهیم را ارمغان پیروزی در ابتلائات سختی چون پرتاب در آتش، تنها گذاشتن زن و فرزند نوزاد در بیابان بی آب وعلف، ذبح فرزند و… است،<ref>سوره مبارکه بقره، آیه۱۲۴</ref> بنابراین بر اساس این آیات هرچه عمل انسان میزان بیشتری از صبر و یقین را دارا باشد و هرچه که این دو عنصردرجات بالاتری داشته باشند محبوب درگاه الهی خواهد بود؛ پس محبوب‌ترین افراد در درگاه الهی کسی است که همواره زندگی اش پوشیده از صبر و یقین باشد که لازمه آن ابتلا به بلاها و مصائب بسیار است واگر کسی مصون از هرگونه بلائی باشد درواقع به عذاب استدراج<ref>نهج البلاغه، کلمات قصار شماره۱۱۶،۲۶۰</ref>دچار شده است.<ref>مبارکه اعراف آیات۹۶و۱۸۲</ref>
امام سجاد در پاسخ به اسحاق بن عمار می‌فرمایند: ای اسحاق حادثه ناگواری را که به آن صبر می‌کنی و مستوجب پاداش می‌شوی مصیبت نخوان، مصیبت آن حادثه ای است که انسان به آن صبر ننماید و از اجر آن محروم گردد.


- امام صادق(ع) می‌فرمایند: انسان نزد خداوند مقامی دارد که از طریق اعمال نیک به آن نمی‌رسد، خداوند او را به بلیه ای در جسم، یا مال و فرزندش گرفتار می‌کند، هرگاه صبور باشد به آن مقام خواهد رسید.<ref>مجلسی، محمد تقی، بحار الانوار، ج۷۱، ص۹۴</ref>
== صبر و یقین امام حسین(ع) ==
در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است اگر امکان ظهور سخاوت بود، در قالب امام حسین(ع) ظاهر می‌شد.<ref>حموئی جوینی، ابراهیم، فرائد السمطین، ناشر مؤسسه محمودی، ج۲، ص۶۸</ref>زیرا امام(ع) سخاوتمندانه همه آنچه که در عالم هستی داشتند از مال و خانواده تا جان مبارک خود را در طبق اخلاص به پروردگار تقدیم نمودند؛ این همان امتحانی است که به نوعی همهٔ انسان‌ها به آن دچار می‌شوند اما برخی خیلی سخت در لحظه جان دادن از آن عبور می‌کنند و برخی آسان‌تر. اما سید الشهدا(ع) به بهترین شکل ممکن به انتخاب خود آنها را به پروردگار تقدیم نمودند و اجر عظیم در یافت نمودند.


-امام سجاد در پاسخ به اسحاق بن عمار می‌فرمایند: ای اسحاق حادثه ناگواری را که به آن صبر می‌کنی و مستوجب پاداش می‌شوی مصیبت نخوان، مصیبت آن حادثه ای است که انسان به آن صبر ننماید و از اجر آن محروم گردد.
تفاوت این تقدیم کردن و آن از دست دادن مانند شهید است و کسی که به مرگ طبیعی می‌میرد. شهدا جان خود را به پروردگار عالم می‌فروشند و در قبال آن بهشت را دریافت می‌کنند<ref>سوره مبارکه توبه آیه۱۱۱</ref> و نزد پروردگارشان روزی می‌گیرند<ref>سوره مبارکه آل عمران آیه۱۶۹</ref> اما سایر افراد به سختی از لحظات جان دادن عبور می‌کنند در روایتی از سلمان فارسی نقل شده است که در بیماری که به مرگ وی منجر شد ایشان به زیارت اهل قبور رفتند پس از سه بار سلام دادن به اهل قبور یکی از اموات جواب ایشان را داد سلمان به وی گفت مرگ را برایم توصیف کن و ایشان گفتند من به رحمت خدا اهل بهشتم و در دنیا اهل کار حرام و لقمه حرام نبوده‌ام اما با این حال مرگ برایم مانند آن بود که از فرق سر تا پایم را قیچی کردند و اگر بارها و بارها شمشیر بخوری بهتر از لحظات مرگ است.<ref>تویسرکانی، محمدنبی، لئالی الاخبار، ص۱۶۶۹
 
== عمومیت بلای امام حسین(ع) ==
در روایتی از پیامبراکرم صلی الله علیه وآله سلم نقل شده است اگر امکان ظهور سخاوت بود، در قالب امام حسین(ع) ظاهر می‌شد.<ref>حموئی جوینی، ابراهیم، فرائد السمطین، ناشر مؤسسه محمودی، ج۲، ص۶۸</ref>زیرا امام(ع) سخاوت مندانه همه آنچه که در عالم هستی داشتنداز مال وخانواده تاجان مبارک خودرا در طبق اخلاص به پروردگار تقدیم نمودند؛ این همان امتحانی است که به نوعی همهٔ انسان‌ها به آن دچار می‌شوند اما برخی خیلی سخت در لحظه جان دادن از آن عبور می‌کنند و برخی آسان‌تر. اما سید الشهدا سلام الله علیه به بهترین شکل ممکن به انتخاب خود آنها را به پروردگار تقدیم نمودند و اجر عظیم در یافت نمودند.
 
تفاوت این تقدیم کردن و آن از دست دادن مانند شهید است و کسی که به مرگ طبیعی می‌میرد. شهدا جان خود را به پروردگار عالم می‌فروشند ودر قبال آن بهشت را دریافت می‌کنند<ref>سوره مبارکه توبه آیه۱۱۱</ref> و نزد پروردگارشان روزی می‌گیرند<ref>سوره مبارکه آل عمران آیه۱۶۹</ref> اما سایر افراد به سختی از لحظات جان دادن عبور می‌کنند در روایتی از سلمان فارسی نقل شده است که در ییماری که به مرگ وی منجر شد ایشان به زیارت اهل قبور رفتند پس از سه بار سلام دادن به اهل قبور یکی از اموات جواب ایشان را داد سلمان به وی گفت مرگ را برایم توصیف کن وایشان گفتند من به رحمت خدا اهل بهشتم ودر دنیا اهل کار حرام ولقمه حرام نبوده‌ام اما با این حال مرگ برایم مانند آن بود که از فرق سر تا پایم را قیچی کردند واگربارهاو بارها شمشیر بخوری بهتر از لحظات مرگ است.<ref>تویسرکانی، محمدنبی، لئالی الاخبار، ص۱۶۶۹


http://lib.qhu.ac.ir/post/۵۴۰۹۶/لئالی-الاخبار/p1668/</ref>
http://lib.qhu.ac.ir/post/۵۴۰۹۶/لئالی-الاخبار/p1668/</ref>


== معیار برتری اهل بیت سلام الله علیهم ==
اگر کسی دنیا را جدای از قبل و بعد آن در نظر بگیرد، فلسفه مصائب دنیا بر او پوشیده خواهد شد اما اگر کسی بداند انسان برای چه خلق شده، و دنیا چه نقشی در وصول انسان به کمال نهائی‌اش دارد متوجه می‌شود گاهی هر چه بلاء سنگین تر باشد اوج‌گیری انسان بیشتر خواهد بود. در روز عاشورا نقل شده است که هرچه ظهر عاشورا نزدیک‌تر می‌شد و مصائب شدیدتر می‌شد چهره سید الشهدا افروخته‌تر و نورانی‌تر می‌شد و آرامش آن نفس مطمئنه نمود بیشتری می‌یافت.<ref>شیخ صدوق، معانی الاخبار، جامعه المدرسین، قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۸۸
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که اهل بیت عصمت و طهارت(ع) به دلیل آنکه بالاترین مقام صبر و یقین را دارا بودند دنیا به سخت‌ترین امتحانات الهی وارد شدند و به بالاترین درجات قرب ورضا الهی رسیدند. برای مثال صبردر ابتلائات الهی دقیقاً همان چیزی است که روایات ما برای حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها مطرح می‌کنند:ای امتحان پس داده به طورحتم تو را امتحان کرد کسیکه تو را تو را به دینا آورد پیش از آنکه تو را به دنیا بیاورد پس تو را صابر یافت.<ref>انصاری زنجانی، اسماعیل، موسوعه الکبری، همان، ج۲۲، ص۳۴۵
 
یا ممتحنه لقد امتحنک الله الذی خلقک قبل ان یخلقک فوجدک لممتحنک صابره</ref> وبه همین دلیل است که اهل بیت سلام الله علیهم محبوب‌ترین افراد در درگاه الهی هستند، زیرا با ابتلاء به سخت‌ترین بلاها به بالاترین درجه صبر ویقین دست یافته‌اند. در روز عاشورا نقل شده است که هرچه ظهر عاشورا نزدیک تر می‌شد ومصائب شدید تر می‌شد چهره سید الشهدا افروخته تر و نورانی تر می‌شد و آرامش آن نفس مطمئنه نمود بیشتری میافت.<ref>شیخ صدوق، معانی الاخبار، جامعه المدرسین، قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۸۸
 
مجلسی، محمد تقی، بحار الانوار، ج۶، ص۱۵۴</ref>
حدیث اخلاقی:


آخرین نامه سید الشهدا:فکان الدنیا لم تکن و لآخره لم تضل<ref>مجلسی، همان، ج۴۵، ص۸۷</ref>
مجلسی، محمد تقی، بحار الانوار، ج۶، ص۱۵۴</ref> امام حسین(ع) می‌فرماید: گویا اصلاً دنیایی نبوده و آخرت همیشه بوده است.<ref>مجلسی، همان، ج۴۵، ص۸۷</ref>


گویا اصلاً دنیایی نبوده وآخرت همیشه بوده است.
اهل بیت(ع) به دلیل آنکه بالاترین مقام صبر و یقین را دارا بودند به سخت‌ترین امتحانات الهی وارد شدند و به بالاترین درجات قرب و رضا الهی رسیدند. اهل‌بیت(ع) محبوب‌ترین افراد در درگاه الهی هستند، زیرا با ابتلاء به سخت‌ترین بلاها به بالاترین درجه صبر و یقین دست یافته‌اند.


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
خط ۵۸: خط ۴۷:
۱. عقاید استدلالی، ربانی گلپایگانی، علی، نشرهاجر، قم، درس ۲۵. صفحه۲۱۷تا۲۲۶
۱. عقاید استدلالی، ربانی گلپایگانی، علی، نشرهاجر، قم، درس ۲۵. صفحه۲۱۷تا۲۲۶


۲. عدل الهی، مطهری، مرتضی،انتشارات صدرا، تهران، بخش سوم تاششم، صفحات۱۳۸تا۲۵۶
۲. عدل الهی، مطهری، مرتضی،انتشارات صدرا، تهران، بخش سوم تا ششم، صفحات۱۳۸تا۲۵۶


۳. انسان ۲۵۰ساله، حسینی خامنه ای، سید علی،انتشاراتموسسه ایمان جهادی، بخش ششم، صفحات۱۶۳تا۱۸۷
۳. انسان ۲۵۰ساله، حسینی خامنه‌ای، سید علی، انتشارات موسسه ایمان جهادی، بخش ششم، صفحات۱۶۳تا۱۸۷
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


خط ۷۲: خط ۶۱:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
خط ۸۲: خط ۷۱:
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۸


سؤال

چرا خدا با این که امام حسین(ع) را خیلی بیشتر از ما انسان‌های معمولی دوست دارد و امام حسین یک پدیده میان انسانهاست، اما آن حضرت با این وضع و عذاب از دنیا رفت؟

درگاه‌ها
امام حسین.png


حوادث ناگواری که در ظاهر مصیبت تلقی می‌شود، امتحان و آزمایش الهی است که موجب کمال بندگان خداوند می‌شود. وضع ناگوار شهادت امام حسین(ع) نه تنها نقطه مقابل محبت الهی به ایشان نیست، بلکه از این جهت که امام حسین(ع) سربلند از این امتحان الهی بیرون آمدند و صبر پیشه کردند و ایمان و یقینشان خدشه‌دار نشد، سبب کمال بیشتر و ترفیع مقام عظیم ایشان شد. امتحان و بلا برای همه بندگان خداوند است و معرفت و استعداد آن فرد، کیفیت امتحان را معین می کند. اینطور نیست که اگر خداوند کسی را دوست داشته باشد، او را از آزمایش الهی معاف کند؛ بلکه گاهی مومنان و مقربان الهی در معرض امتحانات سخت‌تری قرار می‌گیرند.

حیات انسان محصور در این دنیا نیست که اگر بلایی در این دنیا گریبان انسانی را گرفت، گفته شود تمام زندگانی او در رنج است. اگر انسانی در برابر این ناملایمات پیروز بیرون بیاید، آن دنیا که سرای ابدی است را در امن و آسایش بسر خواهد برد. این اتفاقات ناگوار را باید در مجموع حیات انسان که دنیا و آخرت است سنجید؛ نه فقط در این دنیا.

بلا و امتحان

خداوند متعال دنیا را برای پرورش و رشد انسان‌ها و دستیابی به ترفیع ظرفیت‌های وجودی او قرارداده است تا به کمال نهایی خود نزدیک شود؛ بنابراین دنیا محل راحتی و آسایش برای انسان نیست بلکه کارخانه هستی است، محلی است برای رشد و شکوفایی؛ و رشد محقق نمی‌شود مگر با بلا و امتحانات.[۱]

خداوند با عدل تکوینی بر اساس تعین و تحقق وجودی هرکس[۲] و به مقتضای ظرفیت‌های شخصیتی، او را به بلاها و سختی‌ها دچار می‌کند تا با صبر بر آن مصائب به اجر و پاداش اخروی و ترفیع درجه شخصیتی برسد.[۳] خداوند در قرآن می‌فرماید: ﴿به راستی که انسان را در رنج آفریدم.(بلد:۴) و گفته است: ﴿پس (بدان که) با دشواری آسانی است. آری، با دشواری آسانی است.(انشراح:۵و۶)»

ارزانی نعمات الهی بر پیامبر اکرم(ص) نتیجه صبر و استقامت در برابر ناملایمات در راه خطیر رسالت است و بهشت بدون تحمل شداید در راه ایفای رسالت الهی و انسانی محال است. حضرت علی(ع) می‌فرمایند: دنیا خانه‌ای است پیچیده به بلا و معروف به خیانت.[۴] از رسول اکرم(ص) مکرر نقل شده است: بهشت پیچیده به سختی‌ها و دوزخ آمیخته به شهوات است.[۵]

معیار محبت الهی

محبوبیت در درگاه الهی با عمل هر شخص سنجیده می‌شود. قرآن کریم می‌فرماید: ﴿و اینکه برای انسان جز حاصل تلاش او نیست.(نجم:۳۹)در روایتی آمده است: رسول خدا فرمودند: ای فاطمه دختر رسول خدا عمل خیر انجام بده که روز قیامت من برای تو در دادگاه عدل الهی هیچ سودی ندارم.[۶]

قرآن کریم در سوره مبارکه سجده دو عنصر مهم در اعمال انسان را معرفی می‌کند: صبر، یقین. ﴿و چون شکیبایی کردند و به آیات ما یقین داشتند، برخی از آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را) هدایت می‌کردند.(سجده:۲۴)

به بیان آیات و روایات ملاک امتیازهای معنوی سربلندی در امتحانات سخت الهی است. برای مثال امامت حضرت ابراهیم را ارمغان پیروزی در ابتلائات سختی چون پرتاب در آتش، تنها گذاشتن زن و فرزند نوزاد در بیابان بی آب و علف، ذبح فرزند و… است.[۷] بنابراین بر اساس این آیات هرچه عمل انسان میزان بیشتری از صبر و یقین را دارا باشد و هرچه که این دو عنصر درجات بالاتری داشته باشند محبوب درگاه الهی خواهد بود؛ پس محبوب‌ترین افراد در درگاه الهی کسی است که همواره زندگی‌اش پوشیده از صبر و یقین باشد که لازمه آن ابتلا به بلاها و مصائب بسیار است و اگر کسی مصون از هرگونه بلائی باشد در واقع به عذاب استدراج[۸]دچار شده است.[۹] امام صادق(ع) می‌فرمایند: انسان نزد خداوند مقامی دارد که از طریق اعمال نیک به آن نمی‌رسد، خداوند او را به بلیه‌ای در جسم، یا مال و فرزندش گرفتار می‌کند، هرگاه صبور باشد به آن مقام خواهد رسید.[۱۰]

امام سجاد در پاسخ به اسحاق بن عمار می‌فرمایند: ای اسحاق حادثه ناگواری را که به آن صبر می‌کنی و مستوجب پاداش می‌شوی مصیبت نخوان، مصیبت آن حادثه ای است که انسان به آن صبر ننماید و از اجر آن محروم گردد.

صبر و یقین امام حسین(ع)

در روایتی از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است اگر امکان ظهور سخاوت بود، در قالب امام حسین(ع) ظاهر می‌شد.[۱۱]زیرا امام(ع) سخاوتمندانه همه آنچه که در عالم هستی داشتند از مال و خانواده تا جان مبارک خود را در طبق اخلاص به پروردگار تقدیم نمودند؛ این همان امتحانی است که به نوعی همهٔ انسان‌ها به آن دچار می‌شوند اما برخی خیلی سخت در لحظه جان دادن از آن عبور می‌کنند و برخی آسان‌تر. اما سید الشهدا(ع) به بهترین شکل ممکن به انتخاب خود آنها را به پروردگار تقدیم نمودند و اجر عظیم در یافت نمودند.

تفاوت این تقدیم کردن و آن از دست دادن مانند شهید است و کسی که به مرگ طبیعی می‌میرد. شهدا جان خود را به پروردگار عالم می‌فروشند و در قبال آن بهشت را دریافت می‌کنند[۱۲] و نزد پروردگارشان روزی می‌گیرند[۱۳] اما سایر افراد به سختی از لحظات جان دادن عبور می‌کنند در روایتی از سلمان فارسی نقل شده است که در بیماری که به مرگ وی منجر شد ایشان به زیارت اهل قبور رفتند پس از سه بار سلام دادن به اهل قبور یکی از اموات جواب ایشان را داد سلمان به وی گفت مرگ را برایم توصیف کن و ایشان گفتند من به رحمت خدا اهل بهشتم و در دنیا اهل کار حرام و لقمه حرام نبوده‌ام اما با این حال مرگ برایم مانند آن بود که از فرق سر تا پایم را قیچی کردند و اگر بارها و بارها شمشیر بخوری بهتر از لحظات مرگ است.[۱۴]

اگر کسی دنیا را جدای از قبل و بعد آن در نظر بگیرد، فلسفه مصائب دنیا بر او پوشیده خواهد شد اما اگر کسی بداند انسان برای چه خلق شده، و دنیا چه نقشی در وصول انسان به کمال نهائی‌اش دارد متوجه می‌شود گاهی هر چه بلاء سنگین تر باشد اوج‌گیری انسان بیشتر خواهد بود. در روز عاشورا نقل شده است که هرچه ظهر عاشورا نزدیک‌تر می‌شد و مصائب شدیدتر می‌شد چهره سید الشهدا افروخته‌تر و نورانی‌تر می‌شد و آرامش آن نفس مطمئنه نمود بیشتری می‌یافت.[۱۵] امام حسین(ع) می‌فرماید: گویا اصلاً دنیایی نبوده و آخرت همیشه بوده است.[۱۶]

اهل بیت(ع) به دلیل آنکه بالاترین مقام صبر و یقین را دارا بودند به سخت‌ترین امتحانات الهی وارد شدند و به بالاترین درجات قرب و رضا الهی رسیدند. اهل‌بیت(ع) محبوب‌ترین افراد در درگاه الهی هستند، زیرا با ابتلاء به سخت‌ترین بلاها به بالاترین درجه صبر و یقین دست یافته‌اند.


مطالعه بیشتر

۱. عقاید استدلالی، ربانی گلپایگانی، علی، نشرهاجر، قم، درس ۲۵. صفحه۲۱۷تا۲۲۶

۲. عدل الهی، مطهری، مرتضی،انتشارات صدرا، تهران، بخش سوم تا ششم، صفحات۱۳۸تا۲۵۶

۳. انسان ۲۵۰ساله، حسینی خامنه‌ای، سید علی، انتشارات موسسه ایمان جهادی، بخش ششم، صفحات۱۶۳تا۱۸۷


منابع

  1. ربانی گلپایگانی، علی، عقاید استدلالی، نشر هاجر، قم، ج۱، ص۲۱۹تا۲۲۵
  2. سبزواری، ملاهادی، شرح الاسماءالحسنی، ص۵۴
  3. مطهری، مرتضی، عدل الهی،انتشارات صدرا، قم، ص۱۸۸تا۱۹۱
  4. نهج البلاغه، خطبه۲۲۷
  5. نهج البلاغه، خطبه۱۷۵
  6. انصاری زنجانی، اسماعیل، موسوعه الکبری، ناشردلیلنا، ج۲۴، ص۱۹۵ قال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم: یا فاطمه بنت رسول الله، ا عملی الله خیرا، فانی لا ا غنیعنک من الله شیئا یوم القیامه.
  7. سوره مبارکه بقره، آیه۱۲۴
  8. نهج البلاغه، کلمات قصار شماره۱۱۶،۲۶۰
  9. مبارکه اعراف آیات۹۶و۱۸۲
  10. مجلسی، محمد تقی، بحار الانوار، ج۷۱، ص۹۴
  11. حموئی جوینی، ابراهیم، فرائد السمطین، ناشر مؤسسه محمودی، ج۲، ص۶۸
  12. سوره مبارکه توبه آیه۱۱۱
  13. سوره مبارکه آل عمران آیه۱۶۹
  14. تویسرکانی، محمدنبی، لئالی الاخبار، ص۱۶۶۹ http://lib.qhu.ac.ir/post/۵۴۰۹۶/لئالی-الاخبار/p1668/
  15. شیخ صدوق، معانی الاخبار، جامعه المدرسین، قم، ۱۳۶۱ش، ص۲۸۸ مجلسی، محمد تقی، بحار الانوار، ج۶، ص۱۵۴
  16. مجلسی، همان، ج۴۵، ص۸۷