آیه «انا لله و انا الیه راجعون»: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}آیه إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ درباره چیست و تفسیر آن را بفرمایید.{{پایان سوال}}
{{سوال}}آیه إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ درباره چیست و تفسیر آن را بفرمایید.{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}'''آیه إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ''' (ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او می رویم) بیان یکی از ویژگی‌های صابران است که در زمان مصیبت و بلا، چنین می‌گویند «ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او می رویم».  
{{پاسخ}}'''آیه إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ''' (ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او می‌رویم) بیان یکی از ویژگی‌های صابران است که در زمان مصیبت و بلا، چنین می‌گویند «ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او می‌رویم».


آیه «إِنَّا لِلَّهِ»،‌ آیه ۱۵۶ سوره بقره است. مفسران تعبیر «إِنَّا لِلَّهِ» را نشان‌دهنده بندگی بندگان و مالکیت خداوند و عبارت «إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» را نشانه آخرت، قیامت، و فانی بودن این دنیا دانسته‌اند. همچنین در کنار یکدیگر بودن این دو مفهوم را نشانگر رسیدن به مقام تسلیم بوسیله صبر بر مصیبت دانسته‌اند.
آیه «إِنَّا لِلَّهِ»، آیه ۱۵۶ سوره بقره است. مفسران تعبیر «إِنَّا لِلَّهِ» را نشان‌دهنده بندگی بندگان و مالکیت خداوند و عبارت «إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» را نشانه آخرت، قیامت، و فانی بودن این دنیا دانسته‌اند. همچنین در کنار یکدیگر بودن این دو مفهوم را نشانگر رسیدن به مقام تسلیم بوسیله صبر بر مصیبت دانسته‌اند.
 
خواندن آیه إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ، هنگام بلا را [[استرجاع]] می‌گویند. روایات فراوانی وارد شده که هنگام مصیبت، این آیه خوانده شود و از ویژگی صابران است.


خواندن آیه إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ،‌ هنگام بلا را [[استرجاع]] می‌گویند. روایات فراوانی وارد شده که هنگام مصیبت، این آیه خوانده شود و از ویژگی صابران است.
== متن آیه ==
== متن آیه ==
{{قرآن بزرگ|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ
{{قرآن بزرگ|الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
| سوره = بقره
| سوره = بقره
| آیه = آیه ۱۵۶
| آیه = آیه ۱۵۶
| ترجمه = كسانى كه چون مصيبتى به آنها رسيد گفتند: ما از آن خدا هستيم و به او باز مى‌گرديم.
| ترجمه = کسانی که چون مصیبتی به آنها رسید گفتند: ما از آن خدا هستیم و به او بازمی‌گردیم.
}}
}}


== توصیه‌ای برای صابران ==
== توصیه‌ای برای صابران ==
آیه ۱۵۶ [[سوره بقره]] درباره [[صابران]] است و به مؤمنان مصیبت‌دیده می‌گوید همه چیز از جانب خداوند است و این‌چنین به آنان آرامش می‌دهد. [[امام علی(ع)]] معتقد بود هنگامی که می‌گوییم {{قرآن|... إِنَّا لِلّهِ…}} به مالکیت خداوند نسبت به خود اقرار می‌کنیم و وقتی می‌گوییم {{قرآن|... وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} به این معنا است که ما انسان‌ها از بین رفتنی هستیم و روزی می‌میریم.<ref>مرحوم طبرسی، مجمع البیان، المجمع العالی للتقریب بین المذاهب، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۷۴.</ref>  
آیه ۱۵۶ [[سوره بقره]] درباره [[صابران]] است و به مؤمنان مصیبت‌دیده می‌گوید همه چیز از جانب خداوند است و این‌چنین به آنان آرامش می‌دهد. [[امام علی(ع)]] معتقد بود هنگامی که می‌گوییم {{قرآن|... إِنَّا لِلّهِ…}} به مالکیت خداوند نسبت به خود اقرار می‌کنیم و وقتی می‌گوییم {{قرآن|... وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ}} به این معنا است که ما انسان‌ها از بین رفتنی هستیم و روزی می‌میریم.<ref>مرحوم طبرسی، مجمع البیان، المجمع العالی للتقریب بین المذاهب، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۷۴.</ref>
 
این آیه نشان می‌دهد در برابر مصیبت و بلا تنها باید تسلیم خداوند بود.<ref>منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، ج۱، ص: ۳۴۳
 
</ref> حکمت توصیه خداوند در این آیه را این دانسته‌اند كه مؤمن در موقع مصيبت، به ذلت، نااميدى و ضعف نفس گرفتار نشود و جنبه مادى او بر مقام معنوى غلبه پيدا نكند.<ref>دين و زندگانى، محسنى، شيخ محمد آصف، ج۱، ص۳۲</ref>
 
در روایات آمده که هر فردی بلایی ببیند، این آیه را بخواند، ثواب بزرگی می‌برد.<ref>منهج الصادقين فى إلزام المخالفين، ملا فتح الله کاشانی، ج۱، ص: ۳۴۴


</ref> از پیامبر(ص) نقل شده که چهار خصلت، انسان را غرق در نور خداوند می‌کند:
این آیه نشان می‌دهد در برابر مصیبت و بلا تنها باید تسلیم خداوند بود.<ref>منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ج۱، ص: ۳۴۳</ref> حکمت توصیه خداوند در این آیه را این دانسته‌اند که مؤمن در موقع مصیبت، به ذلت، ناامیدی و ضعف نفس گرفتار نشود و جنبه مادی او بر مقام معنوی غلبه پیدا نکند.<ref>دین و زندگانی، محسنی، شیخ محمد آصف، ج۱، ص۳۲</ref>


* گفتن لا اله‌ الا الله  
در روایات آمده که هر فردی بلایی ببیند، این آیه را بخواند، ثواب بزرگی می‌برد.<ref>منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ملا فتح الله کاشانی، ج۱، ص: ۳۴۴</ref> از پیامبر(ص) نقل شده که چهار خصلت، انسان را غرق در نور خداوند می‌کند:
* گفتن لا اله الا الله
* هر زمان گناهی کند، استغفار کند
* هر زمان نعمتی به دست آورد یا کار خیری کند، شکر کند
* هر زمان مصیبتی به او رسد، استرجاع کند (آیه إنّا للّه را بخواند).<ref>حکمت نامه پیامبر اعظم، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۶، ص۵۱۳.</ref>


* هر زمان گناهى كند، استغفار كند
[[امام صادق (ع)]] فرموده است: کسی که هنگام مصیبت، استرجاع به او الهام شود، بهشت برای او واجب می‌شود.<ref>پاداش نیکیها و کیفر گناهان (ترجمه ثواب الأعمال شیخ صدوق)، مجاهدی، محمد علی، ج۱، ص۴۹۸</ref>
* هر زمان نعمتى به دست آورد یا کار خیری کند، شكر کند
* هر زمان مصيبتى به او رسد، استرجاع كند (آیه إنّا للّه را بخواند).<ref>حكمت نامه پيامبر اعظم، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۶، ص۵۱۳.</ref>


[[امام صادق (ع)]] فرموده است: كسى كه هنگام مصيبت، استرجاع به او الهام شود، بهشت براى او واجب مى‌شود.<ref>پاداش نيکيها و کيفر گناهان (ترجمه ثواب الأعمال شيخ صدوق)،  مجاهدی، محمد علی، ج۱، ص۴۹۸</ref>
== مالکیت خداوند ==
== مالکیت خداوند ==
{{جعبه نقل‌قول|پيامبر (ص) فرمود: «هرگاه مصيبت زده، مصيبتش را به ياد آورَد و استرجاع كند (إنّا للّه بگويد)، هر چند [از مصيبتْ‌] بسيار گذشته باشد، خداوند، پاداشى مانند روز مصيبتش براى او مى‌نويسد»<ref>حكمت نامه امام حسين،  محمدی ری‌شهری، محمد، ج۲، ص۱۱۷</ref>}}مفسران آیه «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» را به این معنا دانسته‌اند که وجود انسان، برای خداوند است. خداوند وجود مستقل بوده و انسان وابسته به او است.<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، داراحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص ۲۹۴.</ref> مراد به گفتن (انا للَّه) توجه و ایمان به حقيقت معناي آیه است به اينكه آدمى بنده خداوند است.<ref>ترجمه تفسير الميزان، طباطبایی، ج۱، ص: ۵۳۱</ref>
{{جعبه نقل‌قول|پیامبر(ص) فرمود: «هرگاه مصیبت زده، مصیبتش را به یاد آورَد و استرجاع کند (إنّا للّه بگوید)، هر چند [از مصیبتْ] بسیار گذشته باشد، خداوند، پاداشی مانند روز مصیبتش برای او می‌نویسد»<ref>حکمت نامه امام حسین، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۲، ص۱۱۷</ref>}}مفسران آیه «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» را به این معنا دانسته‌اند که وجود انسان، برای خداوند است. خداوند وجود مستقل بوده و انسان وابسته به او است.<ref>علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، داراحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص ۲۹۴.</ref> مراد به گفتن (انا للَّه) توجه و ایمان به حقیقت معنای آیه است به اینکه آدمی بنده خداوند است.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، ج۱، ص: ۵۳۱</ref>


وجود انسان و تمامى موجوداتى كه تابع وجود آدمى هستند، همه قائم به ذات خدا هستند كه انسان را آفريده و ايجاد كرده است. خداوند مالک انسان است و هرگونه تصرفى كه بخواهد در او می‌كند و خود او هيچگونه اختيار و مالكيتى ندارد و به هيچ وجه مستقل از مالك خود نيست.
وجود انسان و تمامی موجوداتی که تابع وجود آدمی هستند، همه قائم به ذات خدا هستند که انسان را آفریده و ایجاد کرده است. خداوند مالک انسان است و هرگونه تصرفی که بخواهد در او می‌کند و خود او هیچگونه اختیار و مالکیتی ندارد و به هیچ وجه مستقل از مالک خود نیست.


مفسران ذیل این آیه توضیح داده‌اند که مالکیت حقیقی تنها برای خداوند سبحان است و هیچ انسانی در این مالکیت شریک نیست و مالکیت انسان نسبت به خودش و اموالش و از این امور، ظاهری و مجازی است. و اگر انسان این را بداند، آن وقت در برابر مصایب بی طاقت نمی‌شود، چون می‌داند چیزی از خود را از دست نداده است و مالکیت چیزی را ندارد. کسی که بداند مالک چیزی نیست از هیچ مصیبتی متأثر نمی‌شود و غمگین نمی‌گردد. کسی که ایمان دارد همه چیز برای خداوند است هیچگاه در برابر مصایب و بدبختی‌ها خود را نمی‌بازد.<ref>ترجمه تفسير الميزان، علامه طباطبایی،‌ ج۱، ص: ۵۳۳
مفسران ذیل این آیه توضیح داده‌اند که مالکیت حقیقی تنها برای خداوند سبحان است و هیچ انسانی در این مالکیت شریک نیست و مالکیت انسان نسبت به خودش و اموالش و از این امور، ظاهری و مجازی است. و اگر انسان این را بداند، آن وقت در برابر مصایب بی طاقت نمی‌شود، چون می‌داند چیزی از خود را از دست نداده است و مالکیت چیزی را ندارد. کسی که بداند مالک چیزی نیست از هیچ مصیبتی متأثر نمی‌شود و غمگین نمی‌گردد. کسی که ایمان دارد همه چیز برای خداوند است هیچگاه در برابر مصایب و بدبختی‌ها خود را نمی‌بازد.<ref>ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱، ص: ۵۳۳</ref>
</ref>  


== بازگشت به خداوند ==
== بازگشت به خداوند ==
تعبیر «وَ إِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» در مورد قیامت دانسته شده است؛ به این معنا که مسیر حرکت انسان‌ها برای حسابرسی و پاداش و جزا به سوی او است. مفسران معتقدند آیه {{قرآن|... إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} به این معنا نیست که ما روزی با خداوند پیوند داشته‌ایم و از او جدا شده و دوباره به خداوند رسیده و جزئی از او خواهیم شد. این تبیین را نادرست دانسته‌اند؛ زیرا خداوند بسیط است و هیچ ترکیبی در او راه ندارد و جزء داشتن، نقص برای خداوند است.
تعبیر «وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» در مورد قیامت دانسته شده است؛ به این معنا که مسیر حرکت انسان‌ها برای حسابرسی و پاداش و جزا به سوی او است. مفسران معتقدند آیه {{قرآن|... إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ}} به این معنا نیست که ما روزی با خداوند پیوند داشته‌ایم و از او جدا شده و دوباره به خداوند رسیده و جزئی از او خواهیم شد. این تبیین را نادرست دانسته‌اند؛ زیرا خداوند بسیط است و هیچ ترکیبی در او راه ندارد و جزء داشتن، نقص برای خداوند است.


این آیه توجه به اين واقعيت است كه همه به سوى او باز می‌گردند و اعلام می‌‏كند كه اينجا سراى جاويدان نيست، زوال نعمتها و كمبود مواهب و يا كثرت وفور آنها همه زودگذر است، و همه اينها وسيله‌‏اى است براى پيمودن مراحل تكامل توجه به اين دو اصل اساسى اثر عميقى در ايجاد روح استقامت و صبر دارد.<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص: ۵۲۵</ref>
این آیه توجه به این واقعیت است که همه به سوی او بازمی‌گردند و اعلام می‌کند که اینجا سرای جاویدان نیست، زوال نعمتها و کمبود مواهب یا کثرت وفور آنها همه زودگذر است، و همه اینها وسیله‌ای است برای پیمودن مراحل تکامل توجه به این دو اصل اساسی اثر عمیقی در ایجاد روح استقامت و صبر دارد.<ref>تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص: ۵۲۵</ref>


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}


{{شاخه
{{شاخه
خط ۶۴: خط ۵۷:
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =

نسخهٔ ‏۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۲۹

سؤال
آیه إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ درباره چیست و تفسیر آن را بفرمایید.

آیه إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ (ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او می‌رویم) بیان یکی از ویژگی‌های صابران است که در زمان مصیبت و بلا، چنین می‌گویند «ما از آنِ خدا هستیم و به سوی او می‌رویم».

آیه «إِنَّا لِلَّهِ»، آیه ۱۵۶ سوره بقره است. مفسران تعبیر «إِنَّا لِلَّهِ» را نشان‌دهنده بندگی بندگان و مالکیت خداوند و عبارت «إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» را نشانه آخرت، قیامت، و فانی بودن این دنیا دانسته‌اند. همچنین در کنار یکدیگر بودن این دو مفهوم را نشانگر رسیدن به مقام تسلیم بوسیله صبر بر مصیبت دانسته‌اند.

خواندن آیه إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ، هنگام بلا را استرجاع می‌گویند. روایات فراوانی وارد شده که هنگام مصیبت، این آیه خوانده شود و از ویژگی صابران است.

متن آیه

توصیه‌ای برای صابران

آیه ۱۵۶ سوره بقره درباره صابران است و به مؤمنان مصیبت‌دیده می‌گوید همه چیز از جانب خداوند است و این‌چنین به آنان آرامش می‌دهد. امام علی(ع) معتقد بود هنگامی که می‌گوییم ﴿... إِنَّا لِلّهِ… به مالکیت خداوند نسبت به خود اقرار می‌کنیم و وقتی می‌گوییم ﴿... وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ به این معنا است که ما انسان‌ها از بین رفتنی هستیم و روزی می‌میریم.[۱]

این آیه نشان می‌دهد در برابر مصیبت و بلا تنها باید تسلیم خداوند بود.[۲] حکمت توصیه خداوند در این آیه را این دانسته‌اند که مؤمن در موقع مصیبت، به ذلت، ناامیدی و ضعف نفس گرفتار نشود و جنبه مادی او بر مقام معنوی غلبه پیدا نکند.[۳]

در روایات آمده که هر فردی بلایی ببیند، این آیه را بخواند، ثواب بزرگی می‌برد.[۴] از پیامبر(ص) نقل شده که چهار خصلت، انسان را غرق در نور خداوند می‌کند:

  • گفتن لا اله الا الله
  • هر زمان گناهی کند، استغفار کند
  • هر زمان نعمتی به دست آورد یا کار خیری کند، شکر کند
  • هر زمان مصیبتی به او رسد، استرجاع کند (آیه إنّا للّه را بخواند).[۵]

امام صادق (ع) فرموده است: کسی که هنگام مصیبت، استرجاع به او الهام شود، بهشت برای او واجب می‌شود.[۶]

مالکیت خداوند

پیامبر(ص) فرمود: «هرگاه مصیبت زده، مصیبتش را به یاد آورَد و استرجاع کند (إنّا للّه بگوید)، هر چند [از مصیبتْ] بسیار گذشته باشد، خداوند، پاداشی مانند روز مصیبتش برای او می‌نویسد»[۷]

مفسران آیه «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» را به این معنا دانسته‌اند که وجود انسان، برای خداوند است. خداوند وجود مستقل بوده و انسان وابسته به او است.[۸] مراد به گفتن (انا للَّه) توجه و ایمان به حقیقت معنای آیه است به اینکه آدمی بنده خداوند است.[۹]

وجود انسان و تمامی موجوداتی که تابع وجود آدمی هستند، همه قائم به ذات خدا هستند که انسان را آفریده و ایجاد کرده است. خداوند مالک انسان است و هرگونه تصرفی که بخواهد در او می‌کند و خود او هیچگونه اختیار و مالکیتی ندارد و به هیچ وجه مستقل از مالک خود نیست.

مفسران ذیل این آیه توضیح داده‌اند که مالکیت حقیقی تنها برای خداوند سبحان است و هیچ انسانی در این مالکیت شریک نیست و مالکیت انسان نسبت به خودش و اموالش و از این امور، ظاهری و مجازی است. و اگر انسان این را بداند، آن وقت در برابر مصایب بی طاقت نمی‌شود، چون می‌داند چیزی از خود را از دست نداده است و مالکیت چیزی را ندارد. کسی که بداند مالک چیزی نیست از هیچ مصیبتی متأثر نمی‌شود و غمگین نمی‌گردد. کسی که ایمان دارد همه چیز برای خداوند است هیچگاه در برابر مصایب و بدبختی‌ها خود را نمی‌بازد.[۱۰]

بازگشت به خداوند

تعبیر «وَ إِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ» در مورد قیامت دانسته شده است؛ به این معنا که مسیر حرکت انسان‌ها برای حسابرسی و پاداش و جزا به سوی او است. مفسران معتقدند آیه ﴿... إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ به این معنا نیست که ما روزی با خداوند پیوند داشته‌ایم و از او جدا شده و دوباره به خداوند رسیده و جزئی از او خواهیم شد. این تبیین را نادرست دانسته‌اند؛ زیرا خداوند بسیط است و هیچ ترکیبی در او راه ندارد و جزء داشتن، نقص برای خداوند است.

این آیه توجه به این واقعیت است که همه به سوی او بازمی‌گردند و اعلام می‌کند که اینجا سرای جاویدان نیست، زوال نعمتها و کمبود مواهب یا کثرت وفور آنها همه زودگذر است، و همه اینها وسیله‌ای است برای پیمودن مراحل تکامل توجه به این دو اصل اساسی اثر عمیقی در ایجاد روح استقامت و صبر دارد.[۱۱]

منابع

  1. مرحوم طبرسی، مجمع البیان، المجمع العالی للتقریب بین المذاهب، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۷۴.
  2. منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ج۱، ص: ۳۴۳
  3. دین و زندگانی، محسنی، شیخ محمد آصف، ج۱، ص۳۲
  4. منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، ملا فتح الله کاشانی، ج۱، ص: ۳۴۴
  5. حکمت نامه پیامبر اعظم، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۶، ص۵۱۳.
  6. پاداش نیکیها و کیفر گناهان (ترجمه ثواب الأعمال شیخ صدوق)، مجاهدی، محمد علی، ج۱، ص۴۹۸
  7. حکمت نامه امام حسین، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۲، ص۱۱۷
  8. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، داراحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص ۲۹۴.
  9. ترجمه تفسیر المیزان، طباطبایی، ج۱، ص: ۵۳۱
  10. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۱، ص: ۵۳۳
  11. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص: ۵۲۵