آزادی و آزادگی در مکتب امام حسین(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۸: خط ۱۸:
* امام حسین(ع) زمانی که به پیش‌باز حر بن یزید ریاحی، پس از بیدار شدن او و جدا شدنش از لشکر کوفه، رفت، به او گفت: {{عربی|انْتَ حُرٌّ كَما سَمَّتْكَ امُّكَ، وَ انْتَ حرٌّ فِى الدُّنْيا وَ انتَ حُرٌّ فِى‌ الْآخَرة|ترجمه=تو آزادمردی چنان که مادرت تو را با همین نام نامید و تو نه‌تنها در این دنیا که در آخرت نیز آزادمردی}}.<ref>خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسين عليه السلام، بی‌جا، انتشارات انوار الهدی، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۱۴.</ref>
* امام حسین(ع) زمانی که به پیش‌باز حر بن یزید ریاحی، پس از بیدار شدن او و جدا شدنش از لشکر کوفه، رفت، به او گفت: {{عربی|انْتَ حُرٌّ كَما سَمَّتْكَ امُّكَ، وَ انْتَ حرٌّ فِى الدُّنْيا وَ انتَ حُرٌّ فِى‌ الْآخَرة|ترجمه=تو آزادمردی چنان که مادرت تو را با همین نام نامید و تو نه‌تنها در این دنیا که در آخرت نیز آزادمردی}}.<ref>خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسين عليه السلام، بی‌جا، انتشارات انوار الهدی، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۱۴.</ref>
* در قسمتی از [[خطبه اول امام حسین(ع) در روز عاشورا]]، قیس بن اشعث، از امام حسین(ع) پرسید که چرا با پسرعمویت، [[یزید بن معاویه]]، بیعت نمی‌کنی تا این اختلافات حل شود و کار به جنگ نکشد. امام(ع) در پاسخ گفت: {{عربی|لَا وَ اللهِ لَا أُعْطِيكُمْ بِيَدِي إِعْطَاءَ الذَّلِيلِ وَ لَا أَفِرُّ فِرَارَ الْعَبِيدِ|ترجمه=نه به خدا، نه دست خواری به شما خواهم داد و نه مانند بندگان غیرآزاد فرار خواهم نمود}}.<ref>مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، المؤتمر العالمی لألفية الشيخ المفيد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸.</ref>
* در قسمتی از [[خطبه اول امام حسین(ع) در روز عاشورا]]، قیس بن اشعث، از امام حسین(ع) پرسید که چرا با پسرعمویت، [[یزید بن معاویه]]، بیعت نمی‌کنی تا این اختلافات حل شود و کار به جنگ نکشد. امام(ع) در پاسخ گفت: {{عربی|لَا وَ اللهِ لَا أُعْطِيكُمْ بِيَدِي إِعْطَاءَ الذَّلِيلِ وَ لَا أَفِرُّ فِرَارَ الْعَبِيدِ|ترجمه=نه به خدا، نه دست خواری به شما خواهم داد و نه مانند بندگان غیرآزاد فرار خواهم نمود}}.<ref>مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، المؤتمر العالمی لألفية الشيخ المفيد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸.</ref>
* وقتی در آخرین ساعات کارزار عاشورا امام حسین(ع) تعدادی زیادی از سپاه کوفه را به هلاکت رساند، دشمن تلاش کرد تا از خستگی امام(ع) استفاده کند و با فاصله‌انداختن میان او و خیمه‌های حرمْ او را از نظر روحی تضعیف کند.<ref>نجمی، محمدصادق، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۱ش، ص۳۲۸.</ref> حرکت سپاه کوفه به سمت حرم موجب شد تا امام حسین(ع) با صدایی رسا آنان را چنین مخاطب قرار دهد: {{عربی|وَيحَكُم يا شيعَةَ آلِ أبي سُفيانَ ! إن لَم يَكُن [لَكُم] دينٌ و كُنتُم لا تَخافونَ المَعادَ فَكونوا أحراراً في دُنياكُم هذِهِ|ترجمه=واى بر شما  اى پيروانِ خاندان ابوسفيان! اگر دين نداريد و از [روز] معاد نمى‌هراسيد، پس در اين دنيايتان آزاده باشيد}}<ref>ن
* وقتی در آخرین ساعات کارزار عاشورا امام حسین(ع) تعدادی زیادی از سپاه کوفه را به هلاکت رساند، دشمن تلاش کرد تا از خستگی امام(ع) استفاده کند و با فاصله‌انداختن میان او و خیمه‌های حرمْ او را از نظر روحی تضعیف کند.<ref>نجمی، محمدصادق، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۱ش، ص۳۲۸.</ref> حرکت سپاه کوفه به سمت حرم موجب شد تا امام حسین(ع) با صدایی رسا آنان را چنین مخاطب قرار دهد: {{عربی|وَيحَكُم يا شيعَةَ آلِ أبي سُفيانَ ! إن لَم يَكُن [لَكُم] دينٌ و كُنتُم لا تَخافونَ المَعادَ فَكونوا أحراراً في دُنياكُم هذِهِ|ترجمه=واى بر شما  اى پيروانِ خاندان ابوسفيان! اگر دين نداريد و از [روز] معاد نمى‌هراسيد، پس در اين دنيايتان آزاده باشيد}}<ref>ابن‌اعثم کوفی، محمد بن علی، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الأضواء، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۱۷.</ref> این سخن امام حسین(ع) از مشهورترین سخنان او درباره آزادی و آزادگی قلمداد شده و آن را «منشور جهانی آزادی و آزادگی»، «منشور آزادی» و «حدیث حریت» خوانده‌اند.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ص۳۲۸؛ نیز: صحتی سردرودی، عاشوراپژوهی، ص۳۵۶.</ref>
 
ابن‌اعثم کوفی، محمد بن علی، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الأضواء، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۱۷.</ref> این سخن امام حسین(ع) از مشهورترین سخنان او درباره آزادی و آزادگی قلمداد شده و آن را «منشور جهانی آزادی و آزادگی»، «منشور آزادی» و «حدیث حریت» خوانده‌اند.<ref>نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ص۳۲۸؛ نیز: صحتی سردرودی، عاشوراپژوهی، ص۳۵۶.</ref>





نسخهٔ ‏۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۱۴

سؤال

به چه دلیل امام حسین(ع) را سرور آزادگان جهان می‌خوانند؟

درگاه‌ها
امام حسین.png


آزادی و آزادگی در مکتب امام حسین(ع) از اصول بنیادی و از علل اساسی قیام عاشورا قلمداد شده است.[۱]

معنای آزادی و آزادگی

برخی محققان آزادی را در مقابل بردگی، اصطلاحی حقوقی و اجتماعی دانسته‌اند که به‌معنای رهایی تن از اسارت و نیز خلاصی از تنگناهای زندگی و انتخاب آگاهانه مسیر حیات است. آنان آزادگی را برتر از آزادی دانسته‌اند و آن را نوعی رهایی انسان از قید و بندهای ذلت‌آور حیات به شمار برده‌اند. همچنین، آزادگی را به‌معنای رهایی عقل و جان آدمی از زندان نفس و شهوت و گام‌برداشتن در وادی عشق و حیرت دانسته‌اند.[۲]

بعضی محققان معتقدند از آنجا که پای‌بندی‌های انسان به مظاهر دنیایی چون ثروت، اقوام، مقام، فرزند و... در مسیر آزادی روح او مانع ایجاد می‌کند و اسارت در برابر خواست نفسانی خود نشانه ضعف اراده بشری و نوعی بندگی است، آزادگی (آزادی درونی) خود از مهم‌ترین مراحل آزادی انسان است. این آزادی درونی، پله اول نردبان کمال و مقدمه‌ای برای رسیدن به درجات بالای آزادی، یعنی آزادگی نفس، است. آزادگی در اوج ارزش‌های انسانی قرار دارد و آدمی را از خوی پست حیوانی به معرفت و معنویت می‌رساند.[۳]

آزادی و آزادگی در سخنان امام حسین(ع)

از نظر برخی محققان، مفهوم آزادی و آزادگی با نام امام حسین(ع) و قیام عاشورا گره خورده است.[۴] امام حسین(ع) اگرچه در متون تاریخی و روایی با کنیه «اباعبدالله» نام برده شده، در متون ادبی و قصاید حماسی بیشتر با کنیه «ابوالاحرار» و «سرور آزادگان» شناخته شده است.[۵]

در سخنان امام حسین(ع) تأکید بر آزادی و آزادگی، به‌خصوص از آغاز قیام عاشورا در رجب سال۶۰ق، دیده می‌شود؛ از جمله:

  • امام حسین(ع) زمانی که به پیش‌باز حر بن یزید ریاحی، پس از بیدار شدن او و جدا شدنش از لشکر کوفه، رفت، به او گفت: «انْتَ حُرٌّ كَما سَمَّتْكَ امُّكَ، وَ انْتَ حرٌّ فِى الدُّنْيا وَ انتَ حُرٌّ فِى‌ الْآخَرة؛ تو آزادمردی چنان که مادرت تو را با همین نام نامید و تو نه‌تنها در این دنیا که در آخرت نیز آزادمردی».[۶]
  • در قسمتی از خطبه اول امام حسین(ع) در روز عاشورا، قیس بن اشعث، از امام حسین(ع) پرسید که چرا با پسرعمویت، یزید بن معاویه، بیعت نمی‌کنی تا این اختلافات حل شود و کار به جنگ نکشد. امام(ع) در پاسخ گفت: «لَا وَ اللهِ لَا أُعْطِيكُمْ بِيَدِي إِعْطَاءَ الذَّلِيلِ وَ لَا أَفِرُّ فِرَارَ الْعَبِيدِ؛ نه به خدا، نه دست خواری به شما خواهم داد و نه مانند بندگان غیرآزاد فرار خواهم نمود».[۷]
  • وقتی در آخرین ساعات کارزار عاشورا امام حسین(ع) تعدادی زیادی از سپاه کوفه را به هلاکت رساند، دشمن تلاش کرد تا از خستگی امام(ع) استفاده کند و با فاصله‌انداختن میان او و خیمه‌های حرمْ او را از نظر روحی تضعیف کند.[۸] حرکت سپاه کوفه به سمت حرم موجب شد تا امام حسین(ع) با صدایی رسا آنان را چنین مخاطب قرار دهد: «وَيحَكُم يا شيعَةَ آلِ أبي سُفيانَ ! إن لَم يَكُن [لَكُم] دينٌ و كُنتُم لا تَخافونَ المَعادَ فَكونوا أحراراً في دُنياكُم هذِهِ؛ واى بر شما اى پيروانِ خاندان ابوسفيان! اگر دين نداريد و از [روز] معاد نمى‌هراسيد، پس در اين دنيايتان آزاده باشيد»[۹] این سخن امام حسین(ع) از مشهورترین سخنان او درباره آزادی و آزادگی قلمداد شده و آن را «منشور جهانی آزادی و آزادگی»، «منشور آزادی» و «حدیث حریت» خوانده‌اند.[۱۰]


آزادی و آزادگی در سخنان یاران امام حسین(ع)

منابع

  1. صحتی سردرودی، محمد، عاشوراپژوهی (با رویکردی به تحریف‌شناسی تاریخ امام حسین علیه السلام)، قم، انتشارات خادم‌الرضا(ع)، ۱۳۸۴ش، ص۳۵۶.
  2. محدثی، جواد، پیام‌های عاشورا، قم، انتشارات پیک جلال‌، ۱۳۷۹ش، ص۵۵.
  3. محدثی، پیام‌های عاشورا، ص۵۵-۵۶.
  4. صحتی سردرودی، محمد، عاشوراپژوهی (با رویکردی به تحریف‌شناسی تاریخ امام حسین علیه السلام)، قم، انتشارات خادم‌الرضا(ع)، ۱۳۸۴ش، ص۳۵۶.
  5. صحتی سردرودی، عاشوراپژوهی، ص۳۵۶.
  6. خوارزمی، موفق بن احمد، مقتل الحسين عليه السلام، بی‌جا، انتشارات انوار الهدی، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۱۴.
  7. مفید، محمد بن محمد، الإرشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، المؤتمر العالمی لألفية الشيخ المفيد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۹۸.
  8. نجمی، محمدصادق، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۱ش، ص۳۲۸.
  9. ابن‌اعثم کوفی، محمد بن علی، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دار الأضواء، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۱۷.
  10. نجمی، سخنان حسین بن علی(ع) از مدینه تا کربلا، ص۳۲۸؛ نیز: صحتی سردرودی، عاشوراپژوهی، ص۳۵۶.