حدیث قدسی
حدیث قدسی چیست و آیا کتابی به عنوان حدیث قدسی، در دست است؟
حدیث قدسی، سخنی است که از طرف خداوند به حضرت محمد(ص) وحی شده است؛ اما لفظ آن توسط پیامبر بیان میشود. این احادیث برخلاف قرآن، در قالب تحدی و اعجاز قرار نمیگیرند. پیامبر(ص) این احادیث را به طور مستقیم از فرشته دریافت میکند. این احادیث چون به خدا نسبت داده میشوند، در میان مسلمانان از قداست خاصی برخوردار هستند.
نام حدیث قدسی به دلیل انتساب این احادیث به خداوند است و در متن روایات نیامده و علمای مسلمان، این اصطلاح را به کار بردند. کرمانی از علمای اهل سنت از نخستین کسانی است که این احادیث را به سه نام «قدسی»، «الهی» و «ربانی» خوانده است. برخی عبدالله بن حسن طیبی یا امیر حمیدالدین را نخستین دانستهاند که از این عنوان استفاده کرده است.
مفهوم شناسی حدیث قدسی
- حديث قدسي، كلام خداوند است كه بر حضرت محمد(ص) نازل شده است و در عين حال، از پيامبر(ص) تصريح شده است كه حديث قدسي، بخشي از قرآن، نيست.[۱]
- حديث قدسي، كلام خداوند است؛ اما بر اسلوب دعوت به تحدي و اعجاز نازل نشده است و شخص معصوم(ع) آن را به نحو مستقيم از فرشته دريافت ميكند.[۲]
- حدیث قدسی حديثي است كه به لحاظ معنا از جانب خدا و از نظر لفظ، از ناحيه پيامبر(ص) است. به همين جهت قرآن بر حديث قدسي برتري دارد، زيرا لفظ آن نيز، از ناحيه خدا، نازل شده است.[۳]
- حدیث قدسی، حدیثی است که معصوم(ص) در متن آن تصریح میکند که خدا چنین فرمود.[۴] [۵] این قسم روایات، چون به صراحت به خدا نسبت داده میشود، در میان مسلمانان از قداست خاصی برخوردار است، به آنها حدیث قدسی میگفتند و با دیگر احادیث هیچ تفاوتی ندارد و همه روایات سخن الهی است که به رسول خدا (ص) وحی شده است.[۶]
چرایی نامگذاری به حدیث قدسی
روند نامگذاری احادیث قدسی توسط علما انجام گرفته است و رسول خدا و اهل بیت از این عنوان استفاده نکردهاند.
- محمد بن یوسف کرمانی از علمای اهل سنت از نخستین کسانی است که این احادیث را به سه نام «قدسی»، «الهی» و «ربانی» خوانده است.[۷]
- برخی عبدالله بن حسن طیبی متوفی ۷۴۳ را نخستین کسی دانستهاند که عنوان حدیث قدسی را به کار برد. [۸]
- برخی امیر حمیدالدین متوفی ۶۶۷ را بر عبدالله بن حسن طیبی مقدّم میدانند. [۸]
نامگذاری احادیث قدسی، به خاطر انتساب این احادیث به خداوند میباشد. [۹] [۱۰] [۱۱]
مطالعه بیشتر
- الجواهر السنیة فی الاحادیث القدسیة(کلیات حدیث قدسی)، شیخ حرّ عاملی، ترجمه زینالعابدین کاظمی.
منابع
- ↑ فتحالله، احمد، معجمالفاظ الفقه الجعفري، معاصر، چاپ اول، ۱۴۱۵ -م۱۹۹۵ ق، ص۱۵۴.
- ↑ مشكيني، علي، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، قم، نشر الهادي، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق، ص۱۴۱.
- ↑ سعدي، ابوحبيب، القاموس الفقهي لغة و اصطلاحاً، دمشق، دارالفكر، چاپ دوم، ۱۴۰۸، ص۸۰.
- ↑ كوفى اهوازى، حسين بن سعيد، المؤمن، قم، موسسه امام مهدی، ۱۴۰۴ق، ص۶۹.
- ↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۱، ص۱۹۳.
- ↑ سوره نجم، آیه۴-۱.
- ↑ کرمانی، محمد بن یوسف، صحیح ابی عبداللّه البخاری بشرح الکرمانی، بیروت، دار إحياء التراث العربي ، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۹، ص۷۹.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ تهانوی، محمد علی، موسوعه کشّاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، چاپ رفیقالعجم و علی دحروج، ۱۹۹۶م ، ج۱، ص۶۲۹.
- ↑ کرمانی، محمد بن یوسف، صحیح ابی عبداللّه البخاری بشرح الکرمانی، بیروت، دار إحياء التراث العربي ، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م، ج۹، ص۷۹.
- ↑ بلوشی، عبدالغفور عبدالحق، الاحادیث القدسیه فی دائره الجرح و التعدیل و مصادرها و ادوار تدوینها، بیروت، ۱۴۱۴ق/۱۹۹۴م، ج۱، ص۷.
- ↑ طحان نعیمی، محمود بن أحمد، تیسیر مصطلح الحدیث، کویت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م، ج۱، ص۱۲۷.