مجازات نشدن جد خالد قسری پس از اعتراف به گناه

سؤال

ابن شهرآشوب در نقلی آورده است که: «جد خالد قسری، زنی را بوسیده بود. زن به خدمت پیامبر(ص) آمد و شکایت کرد. حضرت خالد را طلبید. خالد به خطای خود اعتراف کرده و گفت: یا رسول الله اگر خواستی، قصاص کن! پیامبر(ص) و اصحاب خندیدند و او را مجازات نکردند». آیا سند این روایت معتبر است؟ منظور روایت را بیان کنید؟

قصاص بوسیدن مربوط به داستان خالد قسری است که در برخی کتاب‌های روایی شیعه ذکر شده است. این روایت دارای سند دقیقی نبوده اما به دلیل ذکر آن در کتاب‌های مختلف شیعه قابل رد کردن نیست. در احکام اسلامی ارتباط با زنان نامحرم و هرگونه لمس آنان حرام بوده و در روایات نیز به انواع زنا اشاره شده است. روش پیامبر در این داستان اشاره به مراتب امر به معروف و نهی از منکر دارد.

متن روایت

ابن شهرآشوب در کتاب مناقب آورده است:

« وَ قَبَّلَ جَدُّ خَالِدٍ الْقَسْرِيِ‏ امْرَأَه فَشَكَتْ إِلَى النَّبِيِّ فَأَرْسَلَ إِلَيْهِ فَاعْتَرَفَ وَ قَالَ إِنْ شِئْتِ أَنْ تَقْتَصَّ فَلْتَقْتَصَّ فَتَبَسَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صوَ أَصْحَابُهُ فَقَالَ أَ وَ لَا تَعُودُ فَقَالَ لَا وَ اللَّهِ يَا رَسُولَ اللَّهِ فَتَجَاوَزَ عَنْهُ

»

جد خالد قسری، زنی را بوسیده بود و زن شکایت آن مرد را نزد رسول خدا(ص) برد و پیامبر(ص) آن مرد را احضار کردند و او اعتراف به این عمل کرد و گفت: یا رسول الله اگر می‌خواهی مرا به همین کار قصاص کن! پیامبر(ص) و اصحاب خندیدند و پیامبر(ص) فرمود: دیگر این کار را انجام نمی‌دهی؟ مرد گفت: به خدا قسم این کار را دیگر انجام نمی‌دهم و رسول خدا از مجازات کردن او گذشت.

علامه مجلسی و دیگران همین نقل را از مناقب آورده‌‎اند.

حکم ارتباط با زنان در روایت

از مسلمات دین اسلام است که لمس کردن بدن نامحرم حرام است و برای آن عذاب و عقاب بیان شده و چنان‌که امام باقر(ع) و امام صادق(ع) در حدیثی فرمودند: «ما مِن اَحَدٍ الاّ و هو یُصیب حظاً مِن الزِّنا فزِنا العینینِ النظر و زِنا الفَم القبله و زِنا الیدین اللمس صدق الفرج ذلک ام کذب؛ هر کسی بهره‌ای از زنا دارد، زنای چشم، نگاه به ناپاک است و زنای دهان، بوسه (حرام) است و زنای دست، لمس (بیگانه) است چه دامن آن را تصدیق کند و چه تکذیب.» پیامبر(ص) در روایتی فرمودند: «لستُ اُصافِحُ النساء؛ من با زنان (نامحرم) دست نمی‌دهم.»

اصول امر به معروف و نهی از منکر

بنابر روایات برخورد پیامبر(ص) با خالد، مطابق با مراتب امر به معروف و نهی از منکر بوده ‌که باید به ترتیب و مرحله به مرحله باشد؛ یعنی اول با شخص معصیت کار به گونه‌ای برخورد شود که بفهمد خطا انجام داده ‌است. نهی رفتاری مانند سخن نگفتن و ملاقات نکردن با شخص، عبوس کردن چهره در ملاقات با او. مرحله دوم نهی با زبان است اگر احتمال بدهد که مؤثر است. مرحله سوم توسل به زور و تنبیه است. پیامبر نیز در این موضوع خاص تشخیص دادند که تا مرحله دوم امر به معروف و نهی از منکر اکتفاء شود و همچنین از لحن کلام خالد به ترک این عمل قسم یاد می‌کند مشخص می‌شود که او توبه کرده و دیگر بنای بر تکرار این عمل را نداشته و احتمال این وجود دارد که تا آن زمان احکامی درباره بوسیدن زن نامحرم، بیان نشده بود.