نبأ عظیم در قرآن
| مفردات قرآن |
|---|
| قول سدید |
قرآن در بیش از هفتاد آیه از «نبأ به معنای خبر» استفاده کرده است. خبر غیبی، خبر از آخرت، خبر از رخدادهای اجتماعی و ... . قرآن در دو آیه «نبأ» را با پسوند «عظیم» آورده است.
- قرآن بعد از بیان جایگاه اهل تقوی و اهل طغیان در آخرت در آیات ۴۹ تا ۶۶ سوره ص، به رسول خدا دستور می‌دهد که ای پیامبر به این مردم بگو: ﴿قُلْ هُوَ نَبَأٌ عَظيمٌ۶۷أَنْتُمْ عَنْهُ مُعْرِضُونَ۶۸؛ بگو: اين خبرى بزرگ است. [كه] شما از آن روى برمىتابيد.﴾(ص:۶۸-۶۷)
- در سوره نبأ نیز آمده است: ﴿عَمَّ يَتَساءَلُونَ۱عَنِ النَّبَإِ الْعَظيمِ۲؛ درباره چه چيز از يكديگر مىپرسند؟ از خبر بزرگ و پراهميّت (رستاخيز)!﴾(نبأ:۲-۱)
در ادامه این آیه می‌گوید که چنين نيست كه آنها فكر مىكنند، و بزودى مىفهمند. باز هم چنين نيست كه آنها مىپندارند، و بزودى مىفهمند (كه قيامت حق است)![۱] سپس شگفتی‌های جهان هستی را بیان می‌کند.[۲] بعد از آن می‌گوید روز جدايى، ميعاد همگان است! روزى كه در «صور» دميده مىشود و شما فوج فوج (به محشر) مىآييد![۳] و تا آخر سوره از رخدادهای برپایی قیامت، بهشتیان و جهنمیان سخن می‌گوید.[۴]
با توجه به اینکه قبل و بعد هر دو آیه درباره قیامت است، نَبَإِ الْعَظِيمِ در این دو آیه ۲ به معنای «خبر بزرگ» و مراد از آن قیامت است. مفسران نیز همین تفسیر را دارند. [۵] [۶] خبر عظیم، خبر قیامت است که قرآن در سوره‌هاى مکى و مخصوصا در سوره‌هایى که در اوائل بعثت نازل شده، اهتمام زیادی در اثبات آن دارد. تأیید این معنا، سیاق آیات این سوره است که در آنها تنها به مسئله قیامت، و استدلال بر واقعیت و حقانیت آن پرداخته شده است.[۷]
برخی مفسران شیعه معتقدند مراد از «نبأ عظیم» در آیه ۲ سوره نبأ امام علی(ع) است.[۸] امام علی(ع) در روایتی، خود را خبر بزرگی دانسته که در جانشینی او پس از پیامبر(ص) اختلاف کردند.[۹] برخی تفاسیر شیعه آن را امام علی(ع)، پیامبر(ص)،[۱۰] قرآن[۱۱] دانسته‌اند. این تفاسیر در بیان معنای باطنی بوده و منافاتی با معنای قیامت از این لفظ ندارد.
ازامام صادق (ع) درباره آیه ﴿عم يتساءلون عن النبإ العظيم﴾ نقل شده که مراد از آن ولایت امیر المؤمنین (ع) است.[۱۲]
با توجه به اینکه در روايات مىخوانيم كه: «نَبَأٌ عَظِيمٌ» علىّ بن ابىطالب است و خود حضرت فرمود: «انی النبأ العظيم»[۱۳] چنانكه در دعاى ندبه نيز خطاب به حضرت مهدى (عج) مىگوييم: «يا بن النباء العظيم»[۱۴] پس عبارت «یَا بْنَ النَّبَإِ الْعَظِيم؛ ای پسر خبر بزرگ» در دعای ندبه، به آیه ۲ سوره نبأ اشاره دارد و امام مهدی(ع) را فرزند امام علی(ع) و پیامبر(ص) معرفی می‌کند.
منابع
- ↑ سوره نبأ، آیه۵-۴.
- ↑ سوره نبأ، آیه۱۶-۶.
- ↑ سوره نبأ، آیه۱۸-۱۷.
- ↑ سوره نبأ، آیه۴۰-۱۹.
- ↑ کاشانی، فتح الله، منهج الصادقین، تهران، کتابفروشی اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۴۴ش، ج۱۰، ص۱۲۵.
- ↑ قرشی، علی اکبر، تفسيراحسن‌الحديث، ج۱۲، ص۳۳.
- ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، ذفتر انتشارات اسلامی، ج۲۰، ص۲۵۷.
- ↑ الرازي، ابوالفتوح، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ج۲۰، ص۱۱۱
- ↑ کلینی، محمد، کافی، ج۱، ص۲۰۷، روایت ۳.
- ↑ موسوی سبزواری، عبدالاعلی، مواهب علیه، نجف، الادب، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۸۰.
- ↑ طبرسی، فضل، مجمع البیان، گروه مترجمان، تهران، انتشارات فراهانی، چاپ اول، ۱۳۵۰ش، ذیل آیه.
- ↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دارالکتب الإسلامية، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق. ج۱، ص ۴۱۸.
- ↑ كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الكتب الإسلامية، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص ۳۰.
- ↑ قرائتى، محسن، تفسير نور، تهران، مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ ش. ج۸، ص ۱۲۳.