دعاهای سوره بقره و سوره آل‌عمران
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
كدام سوره قرآن داراي بيشترين دعاهاي قرآني است؟
سورههاي قرآني اغلب داراي دعاهايي قرآني ميباشند اما در بين آنها دو سوره بقره و آل عمران داراي بيشترين دعاها، ميباشند. در اينجا به اين دو سوره، همراه با آيات مربوط به آن اشاره مي شود:
سوره بقره آيه ۱۲۷: ﴿وَ إِذْ يَرْفَعُ إِبْراهِيمُ الْقَواعِدَ مِنَ الْبَيْتِ وَ إِسْماعِيلُ رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا﴾ يعني «و وقتي كه ابراهيم و اسماعيل ديوارهاي خانه مكه را برافراشتند و عرض كردند پروردگارا اين خدمت را از ما قبول فرما» ﴿وَ إِذْ قالَ إِبْراهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هذا بَلَداً آمِناً وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الَّثمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُمْ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الآخِرِ﴾ آيه ۱۲۶. يعني «چون ابراهيم عرض كرد پروردگارا اين شهر را محل امن و آسايش قرار ده و روزي اهلش را كه به خدا و روز قيامت ايمان آوردهاند، فراوان گردان.
﴿رَبَّنا وَ اجْعَلْنا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِنا أُمَّه مُسْلِمَه لَكَ وَ أَرِنا مَناسِكَنا وَ تُبْ عَلَيْنا﴾ آيه ۱۲۸. «ابراهيم و اسمعيل عرض كردند پروردگارا اول ما را تسليم فرمان خود گردان و فرزندان ما را هم به تسليم و رضاي خود بدار و راه پرستش و طاعت را به ما بنما و بر ما (وظيفه بندگي را) سهل و آسان گير.»
﴿رَبَّنا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِكَ﴾ آيه ۱۲۹. «پروردگارا، فرزندان ما را شايسته آن گردان كه برانگيزي از ميان آنان رسولي كه بر مردم تلاوت آيات تو كنند...»
﴿وَ مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنا آتِنا فِي الدُّنْيا حَسَنَه وَ فِي الآخِرَه حَسَنَه وَ قِنا عَذابَ النَّار﴾ آيه ۲۰۱. «و بعضي ديگر گويند بار خدايا! ما را از نعمتهاي دنيا و آخرت، هردو، بهرهمند گردان و از شكنجه آتش دوزخ نگاهدار».
﴿قالُوا رَبَّنا أَفْرِغْ عَلَيْنا صَبْراً وَ ثَبِّتْ أَقْدامَنا وَ انْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرِينَ﴾ آيه ۲۵۰. «چون آنها در ميدان مبارزه جالوت و جنود او آمدند، از خدا خواستند كه بار پروردگارا به ما صبر و استواري بخش و ما را ثابتقدم دار و ما را بر شكست كافران ياري فرما».
﴿...وَ قالُوا سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَكَ رَبَّنا﴾ آيه ۲۸۵. «... و همه يك زبان و يك دل (در قول و عمل) گفتند) فرمان خدا را شنيده و اطاعت كرديم. پروردگارا! ما آمرزش تو را ميخواهيم...»
﴿رَبَّنا لا تُؤاخِذْنا إِنْ نَسِينا أَوْ أَخْطَأْنا رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ عَلَيْنا إِصْراً كَما حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنا رَبَّنا وَ لا تُحَمِّلْنا ما لا طاقَه لَنا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا أَنْتَ مَوْلانا فَانْصُرْنا عَلَى الْقَوْمِ الْكافِرِينَ﴾ آيه ۲۸۶. «... بار پروردگارا! ما را بر آنچه به فراموشي يا به خطا كردهايم، مؤاخذه مكن، بار پروردگارا! تكليف گران و طاقت فرسا، چنانكه بر پيشينيان نهادي، بر ما مگذار، بار پروردگارا! بار تكليفي فوق طاقت ما را بدوش منه و بيامرز و ببخش گناه ما را و بر ما رحمت فرما، تنها سلطان ما و ياور ما توئي، ما را بر (مغلوب كردن) گروه كافران ياري فرما»
سوره آل عمران:. سوره آل عمران مموارد دعا در آن ۱۴ مورد ميباشد كه ما به ۱۰ مورد بسنده كرديم (كتاب دعاهاي قرآني). ﴿رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَه إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ﴾ آيه ۸. «بار پروردگارا! ما را بباطل ميل مده پس از آنكه بحق هدايت فرمودي و بما از لطف خويش رحمتي عطا فرما، كه همانا توئي بخشنده بيعوض و منّت»
﴿الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا إِنَّنا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ قِنا عَذابَ النَّارِ﴾ آيه ۱۶. «آنان كه به درگاه عزّ الهي عرضه دارند، پروردگارا! به كرم خود گناهان ما ببخش و ما را از عذاب آتش جهنّم نگاهدار».
﴿إِذْ قالَتِ امْرَأَتُ عِمْرانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ ما فِي بَطْنِي مُحَرَّراً فَتَقَبَّلْ مِنِّي﴾ آيه ۳۵. «ياد كن آنگاه كه زن عمران گفت: پروردگارا! من عهد كردم فرزندي كه در رحم دارم از فرزندي خود، در راه خدمت تو آزاد گردانم، اين عهد من بپذير...».
﴿هُنالِكَ دَعا زَكَرِيَّا رَبَّهُ قالَ رَبِّ هَبْ لِي مِنْ لَدُنْكَ ذُرِّيَّه طَيِّبَه إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ﴾ آيه ۳۸. «در آن هنگام كه زكريا، كرامت مريم را مشاهده نمود، عرض كرد: پروردگارا! مرا بلطف خويش، فرزنداني پاكسرشت عطا فرما كه همانا توئي مستجاب كننده دعا».
﴿قالَ رَبِّ اجْعَلْ لِي آيَه...﴾ آيه ۴۱. «زكريا عرض كرد: پروردگارا! براي من به شكرانه اين نعمت، آيت و عبادتي مقرّر فرما...».
﴿رَبَّنا آمَنَّا بِما أَنْزَلْتَ وَ اتَّبَعْنَا الرَّسُولَ فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ﴾ آيه ۵۳. «پروردگارا! ما به كتابي كه فرستادي ايمان آورده و از رسول تو پيروي كرديم، نام ما را در صحيفه اهل يقين ثبت فرما».
﴿رَبَّنا إغْفِرْلنا ذُنُوبنا و اشرافنا في اَمرِنا و ثبت اَقْدامَنا و اَنْصُرْنا عَلَي الْقَوْمِ الكافِرين﴾ آيه ۱۴۷. «... بار پروردگارا! به كرم خود از گناه و ستمي كه ما درباره خود كردهايم درگذر و ما را ثابتقدم بدار و ما را بر محو كافران مظفّر و منصور گردان».
﴿...رَبَّنا ما خَلَقْتَ هذا باطِلاً سُبْحانَكَ فَقِنا عَذابَ النَّارِ﴾ آيه ۱۹۱. «... گويند پروردگارا! اين دستگاه با عظمت را بيهوده نيافريدهاي، پاك و منزّهي، ما را به لطف خود از عذاب آتش دوزخ نگاهدار».
﴿رَبَّنا إِنَّنا سَمِعْنا مُنادِياً يُنادِي لِلْإِيمانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ فَآمَنَّا رَبَّنا فَاغْفِرْ لَنا ذُنُوبَنا وَ كَفِّرْ عَنَّا سَيِّئاتِنا وَ تَوَفَّنا مَعَ الْأَبْرارِ﴾ ﴿رَبَّنا وَ آتِنا ما وَعَدْتَنا عَلى رُسُلِكَ وَ لا تُخْزِنا يَوْمَ الْقِيامَه إِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْمِيعادَ﴾ آيات ۱۹۳ و ۱۹۴. «پروردگارا! ما چون صداي مناديي كه خلق را به ايمان ميخواند شنيديم اجابت كرديم و ايمان آورديم. پروردگارا! از گناهان ما درگذر و زشتي كردار ما را بپوشان و هنگام جان سپردن ما را با نيكان محشور گردان» «پروردگارا! ما را از آنچه به رسولان خود وعده دادي، نصيب فرما و محروم مگردان كه وعده تو هرگز تخلّف نخواهد كرد».
هم چنين سوره اعراف با ۱۰ مورد دعا (آيات ۲۳، ۴۳، ۴۷، ۸۹، ۱۲۶، ۱۴۳، ۱۵۱، ۱۵۵، ۱۵۶، ۱۹۶) و سوره مؤمنون با ۸ مورد دعا (آيات ۲۸، ۲۹، ۹۳، ۹۴، ۹۷، ۹۸، ۱۰۹، ۱۱۸) و سوره ابراهيم با ۶ مورد دعا (آيات ۳۵، ۳۷، ۳۸، ۳۹، ۴۰، ۴۱) در رتبههاي بعدي قرار دارند.
در ضمن، دعا شامل عرض ايمان، نيايش، سپاس از خداوند تبارک و تعالي، تقاضاي عفو و بخشش، توكل بر خدا، دعا براي برادران، اقرار به سختي عذاب، درخواست نجات از قوم ظالم، درخواست اولاد صالح، ياري طلبيدن و اقرار به گناه ميشود.
مطالعه بيشتر
۱. قرآن مجيد، با ترجمه مهدي الهي قمشهاي با تصحيح كامل حاج ميرزا حسن مسعودي، چاپخانه مهر، تهران ۱۳۶۲.
۲. كتاب دعاهاي قرآني، دكتر محبّ الله آزاده، چاپ دوم ۱۳۷۱، چاپ از چاپخانه ۱۲۸ ناشر، انتشارات اسلامي تهران.
۳. كتاب ادعيه قرآني يا أحسن الأدعيه، تأليف اسماعيل آشتياني، انتشارات كتابفروشي علميه اسلاميه چاپخانه حيدري تهران خ ناصرخسرو.