همتایی امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) و ازدواج‌های بعدی امام
در روایات آمده است که «اگر علی(ع) نبود، برای حضرت فاطمه(س) همتایی پیدا نمی‌شد» و همچنین در مورد حضرت زهرا(س) نیز ذکر شده که «اگر زهرا(س) نبود، همتایی برای علی(ع) پیدا نمی‌شد» سؤال این است که چرا حضرت علی(ع) بعد از حضرت زهرا(س) ازدواج دیگری کردند؟ آیا روایت اشکال دارد یا دلیل دیگری در اين مسئله وجود دارد؟
همتایی امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) مورد تأکید روایات بوده و دلیل ازدواج‌های بعدی امام علی(ع) این بود که حرمت ازدواج با زنان دیگر برای آن حضرت با شهادت حضرت زهرا برداشته شد. حضرت زهرا(س) خود به امام علی(ع) وصیت کرد که بعد از او با اِمامه، دختر خواهر حضرت زهرا(س)، ازدواج کند، تا امامه از فرزندان آن حضرت(س) مراقبت کند.
برای ازدواج امام علی(ع) با حضرت زهرا(س) خصوصیاتی برشمرده شده است: ازدواج آنان به امر خدا بوده است و اینکه هر دو معصوم بودند. این خصوصیات موجب شد تا در روایات تأکید شود که اگر علی(ع) نبود، همتا و هم‌شأنی برای ازدواج با حضرت زهرا(س) یافت نمی‌شد.
براساس روایات تا زمانی که فاطمه(س) زنده بود ازدواج با زن دیگر بر امام علی(ع) حرام بوده است. از این روایات چنین برداشت شده که بعد از شهادت حضرت زهرا(س)، امام علی(ع) می‌توانست ازدواج کند، چون حرمت ازدواج با زنان دیگر برای آن حضرت محدود به زمان زنده‌بودن حضرت زهرا(س) بوده است.
همتایی امام علی(ع) و حضرت زهرا(س)
برای ازدواج امام علی(ع) با حضرت زهرا(س) خصوصیاتی برشمرده شده است:
- ازدواج آنان به امر خدا بود.[۱]
- هر دو معصوم و جزء اهل‌بیت پیامبر(ص) بودند و آیهٔ تطهیر در شأن آنان نازل شده است.[۲]
در روایات مختلف با تعابیر گوناگون بر این مطلب تأکید شده که اگر علی(ع) نبود، همتا و هم‌شأنی برای ازدواج با حضرت زهرا(س) یافت نمی‌شد؛[۵] به‌عنوان نمونه از پیامبر(ص) روایت شده که «لولا علیٌ ماکانَ لفاطمه کفوٌ ابداً؛ اگر علی(ع) نبود هرگز همتایی برای فاطمه(س) وجود نمی‌داشت».[۶] جمله «اگر زهرا(س) نبود، همتایی برای علی(ع) پیدا نمی‌شد» در منابع روایی اصلی شیعه، چون کافی، تهذیب الاحکام و استبصار، وجود ندارد.
ازدواج حضرت علی(ع) بعد از شهادت حضرت زهرا(س)
براساس روایات تا زمانی که فاطمه(س) زنده بود ازدواج با زن دیگر بر امام علی(ع) حرام بوده است.[۷] ابوبصیر از امام صادق(ع) نقل می‌کند: «خداوند زنان را بر علی(ع) تا زمانی که فاطمه(س) زنده بود حرام کرده بود.»[۸] از این روایت چنین برداشت شده که بعد از شهادت حضرت زهرا(س) امام علی(ع) می‌توانست ازدواج کند، چون حرمت ازدواج با زنان دیگر برای آن حضرت محدود به زمان زنده‌بودن حضرت زهرا(س) بوده است.[۹] همچنین بنا بر بعضی روایات، حضرت زهرا(س) به امام علی(ع) وصیت کرد که بعد از او با اِمامه، دختر خواهر حضرت زهرا(س)، ازدواج کند، تا امامه از فرزندان آن حضرت(س) مراقبت کند.[۱۰]
منابع
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، مشهد، المؤتمر العالمی الامام الرضا(ع)، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۴۳۶–۴۳۸، ح۱۷۴؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۴۴۰، ح۱۷۶؛ مجلسی، محمد باقر بن محمدتقی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳، ج۴۳، ص۱۴۴–۱۴۵، ح۴۷.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، اهل‌بیت(ع) در قرآن و حدیث، ترجمه رضا شیخی و حمیدرضا آژیر، قم، دارالحدیث، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۳۸.
- ↑ رحمانی همدانی، احمد، فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، تهران، نشر المرضیه، ۱۳۷۲ش، ص۶۶، ح۱۱.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ص۶۶، ح۱۰.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸ق، ج۱، ص۴۶۱؛ شیخ طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵، ج۷، ص۴۷۰، ح۹۰.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۵۸.
- ↑ بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، قم، مؤسسه انتشارات اسلامی، ۱۳۶۳ش، ج۲۳، ص۱۰۸.
- ↑ شيخ طوسی، تهذیب الاحکام، ص۴۷۵، ج۱۱۶.
- ↑ رحمانی همدانی، فاطمة الزهراء بهجة قلب المصطفی، ص۶۶.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ج۲۸، ص۳۰۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۹۲؛ رحمانی همدانی، فاطمة الزهراء(س) بهجة قلب المصطفی، ص۵۵۰.