امام علی(ع) جمع‌کننده قرآن

سؤال

دلائلي كه ثابت مي كند امام علي(ع) قرآن را جمع آوري كرده است، بنويسيد.

امام علی نخستین جمع کننده قرآن

بر اساس شواهد تاریخی و برخی احادیث، كه در منابع اهل سنت نيز آمده است، نخستين كسي كه بعد از رحلت پيامبر اكرم(ص) اقدام به جمع آوري قرآن كريم كرد و آن را تدوين و تنظيم نمود، حضرت علي بن ابيطالب(ع) بود. در ذیل به برخی از این روایات اشاره می گردد.

• ابوبكر حضرمي از امام صادق(ع) روايت كرده است، كه پيامبر اكرم(ص) به حضرت علي(ع) فرمود: «اي علي! اين قرآن در كنار بستر من، ميان صحيفه ها و حرير و كاغذ ها قرار دارد ، قرآن را جمع كن و آن را آن گونه كه يهوديان، تورات خود را از بين بردند، ضايع نكنيد».
• حضرت علي(ع) پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) كه از همه آشناتر به قرآن بود در خانه خود به انزوا نشست و قرآن كريم را جمع آوري و تدوين كرد. از ابن عباس در ذيل آيه ﴿لا تُحَرِّكْ بِهِ لِسَانَكَ لِتَعْجَلَ بِهِ. إِنَّ عَلَيْنَا جَمْعَهُ وَقُرْآنَهُ﴾ نقل شده كه علي بن ابيطالب(ع) پس از رحلت پيامبر اكرم(ص) قرآن را به مدت شش ماه جمع آوري كرد.
• ابن سيرين مي گويد: علي(ع) فرمود: «وقتي پيامبر(ص) رحلت كرد، سوگند خوردم كه ردايم را جز براي نماز جمعه به دوش نگيرم تا آن كه قرآن را جمع نمايم.»
• محمد بن سيرين از عكرمه نقل كرده است كه: پس از بيعت مردم با ابوبكر، علي بن ابي طالب(ع) در خانه نشست، به ابوبكر گزارش دادند كه او از بيعت با تو كراهت دارد، ابوبكر آن حضرت را خواست و گفت: از بيعت با من سرباز زدي؟ علي(ع) فرمود: «ديدم در كتاب خدا چيزهايي افزوده مي شود، پس با خودم گفتم كه جز براي نماز ردا بر دوش نگيرم، تا آن كه قرآن را جمع نمايم. ابوبكر گفت: چه كار شايسته اي!»

محمد بن سيرين مي گويد: از عكرمه پرسيدم: آيا ديگران قرآن را به ترتيب نزول تأليف نمودند؟ وي پاسخ داد: اگر جن و انس جمع گردند تا تأليفي مانند تأليف علي ابن ابي طالب داشته باشند،‌ توانايي آن را نخواهند داشت.

مصحف امام علی ودیعه امامت

البته مصحفي كه امام علي(ع) تدوين و جمع آوری کرد، به مردم ارائه شد. ولي به دلائلي كه در جاي خود بحث شده،‌ مورد پذيرش قرار نگرفت و آن مصحف به عنوان وديعه امامت بعد از حضرت علي(ع) به امامان معصوم(ع) يكي پس از ديگري رسيده است.

مصحف امام علي(ع) از نظر تعداد آيات، سوره ها و كلمات، هيچ تفاوتي با مصحف كنوني نداشت، تنها سوره ها به ترتيب نزول تنظيم شده بودند و بر اساس قرائت پيامبر اكرم(ص) بود و شأن نزول آيات و سوره ها و نام افرادي كه آيات و سوره هاي در شأن آن ها بود ذكر شده بود و ... .