روایت «سیر نشدن چهار چیز از چهار کار»

از ویکی پاسخ
نسخهٔ تاریخ ‏۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۰:۲۲ توسط Fabbasi (بحث | مشارکت‌ها)
سؤال

معنای روایت: «أَرْبَعَةٌ لَا یَشْبَعْنَ مِنْ أَرْبَعَةٍ…؛ چهار چیز از چهار کار سیر نمی‌شود…» چیست؟

شیخ صدوق در کتاب خصال نقل می‌کند که امام صادق(ع) فرمود:

خداوند آفرینش زمین، زن، چشم و دانشمند را طوری قرار داده است که برای رسیدن به بهره‌وری بیشتر، همواره از چهار چیز جدا ناپذیر باشند. زمین از باران سیر نمی‌شود؛ هر چه باران ببارد، زمین آن را ذخیره می‌کند و بمرور زمان برای پربار شدن محصولات از آن استفاده شود. زن از مرد سیر نمی‌شود و گرنه زندگی زناشویی آرامش خود را از دست می‌دهد و تباه می‌گردد؛ چشم از نگاه سیر نمی‌شود زیرا چشم‌ها برای عبرت‌گرفتن و دیدن حقایق و انتخاب بهترین راه آفریده شده‌اند. سیر شدن از دیدن مساوی با ندیدن قدرت الهی در خلقت آسمان و زمین و عبرت نگرفتن است. دانشمند از دانش‌آموختن سیر نمی‌شود و گرنه دنبال افزایش دانش خود نمی‌رود و در جهل خود می‌ماند.

شیخ صدوق در کتاب خصال[۲] و کتاب عیون اخبار الرضا[۳] شبیه این روایت را با سند دیگری از امام رضا(ع) از پدرش امام کاظم(ع) از امام صادق(ع) از امام باقر(ع) از امام سجاد(ع) از امام حسین(ع) نقل می‌کند که امیر مؤمنان علی(ع) در مسجد کوفه در پاسخ مردی شامی که از او سوالاتی پرسیده بود، این روایت را خواند.

این روایت را احمد برقی در کتاب المحاسن[۴] و شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه[۵] نیز از امام صادق(ع) نقل کرده‌اند.

محمد تقی مجلسی حدیث شیخ صدوق در من لایحضر الفقیه را از نظر سند، قوی می‌داند.[۶] از این‌رو سند روایت قابل استناد می‌باشد.

برخی از روایات بیانگر واقعیت‌های موجود در خلقت الهی است که خداوند منان چگونه برای جریان زندگی و هدایت بشر، برنامه‌ریزی کرده است تا همواره دنبال تلاش بیشتر برای رسیدن به مراتب معنوی بالاتر باشند؛ اینگونه روایات که برگرفته از علم الهی هستند، راز و رمز تداوم زندگی برای رسیدن به سعادت ابدی را ترسیم می‌کند.

منابع

  1. ابن بابویه، محمد، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۳۶۲ش، ج‏۱، ص۲۲۱، حدیث۴۸.
  2. ابن بابویه، محمد، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، 1362ش، ج‏۱، ص۲۲۱، حدیث ۴۷.
  3. ابن بابویه، محمد، عیون أخبار الرضا (علیه السلام)، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق، ج‏۱، ص۲۴۰، باب ۲۴، حدیث۱.
  4. برقی، احمد، المحاسن، قم، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۷۱ ق ج‏۱، ص۸، حدیث ۲۴.
  5. ابن بابویه، محمد، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج‏۳، ص۵۶۱، حدیث ۴۹۳۰.
  6. مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق، ج‏۹، ص۲۴۷.