پیشگویی‌های پیامبر(ص) درباره امام علی(ع)

سؤال

آیا پیامبر(ص) در مورد علی(ع) پیشگویی کرده است؟

از فضیلت های ویژه امام علی(ع) این است که تربیت یافته و پرورش شده در دامان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم می باشد از این رو حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم از آن جائی که به واسطه پیامبری و به اذن خداوند از آینده و گذشته مطلع بود در مواقع و مقاطع مختلف برای جا افتادن جانشینی حضرت علی(ع) برخورد ویژه ای با آن حضرت داشت و بیانات زیادی در این باره از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم نقل شده است. در برخی از این بیانات به اتفاقات و حوادث بعد از رحلت پیامبر اشاره شده مانند واقعه غصب خلافت، جنگ با نهروان، واقعه صفین و صلح با معاویه و شهادت حضرت علی(ع) درباره رمضان و... اشاره شده است.

برخی از پیشگویی‌های پیامبر عبارت‌اند از:

غصب خلافت

از سلمان فارسی، صحابی با وفای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نقل است که فرمود: پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در آخرین لحظات عمر شریفش علی را به نزدیک خود فراخواند و فرمود: یا علی، قریش در حق تو ظلم خواهند کرد. «انک ستلقي بعدی من قریش شده» اگر اعوان و انصاری یافتنی با آن ها برای گرفتن حقّت مبارزه و مجاهده کن ولی اگر یار و انصاری نیافتی صبر پیشه کن و دست نگه دار و خودت را به کشتن نده.^[۱] این بیان رسول خدا بیانگر اطلاع آن حضرت از وقایع بعد از رحلت و رفتار بد قریش با خاندان نبوت می باشد که حضرت علی(ع) را به صبر دعوت می کند. در جای دیگر نقل شده است پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم در اواخر حیات خود خبر داد که برخی افراد هم پیمان شده اند که نگذارند حکومت به دست امام علی(ع) برسد. امیر مؤمنان از پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم خواست که تکلیف را در آن زمان بیان کند. حضرت فرمودند: «اگر یارانی یافتی با آنان بجنگ و در غیر این صورت بیعت کن و خون خود را حفظ کن».^[۲]

صلح با معاویه

سال ششم هجری در جریان صلح حدیبیه که بین پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و مکیان منعقد شد آن جا که نماینده قریش، سهیل بن عمرو، برای انعقاد قرارداد صلح آمد و علی(ع) قرارداد را می نوشت. وقتی که به نام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم رسید علی(ع) نوشت قرار داد بین محمد رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و سهیل بن عمرو نماینده قریش، منعقد می شود. سهیل اعتراض کرد و گفت اگر ما به نبوت محمد اقرار داشتیم که کار به این جا نمی کشید پس نام محمد و پدرش را بنویس ولی حضرت علی پافشاری کرد. حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خودش لفظ (رسول الله) را پاک کردند و به حضرت گفتند علی جان روزی را می بینم که عده ای با تو چنین برخوردی می کنند. بعد از گذشت سالیان متمادی در جریان جنگ صفین که بین علی(ع) و معاویه بود که در نهایت با ساده لوحی گروهی علی(ع) مجبور به مصالحه شد و قرار شد صلح نامه نوشته شود کاتب نوشت این صلح نامه بین علی امیر المؤمنین(ع) و معاویه بن ابی سفیان منعقد می گردد که در این لحظه عمرو بن عاص همان کرد که سهیل بن عمرو با پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم کرد.^[۳] یعنی نگذاشت که عنوان امیر المؤمنین کنار نام علی(ع) باشد.

این جا بود که سخنان پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم که بیش از سی سال پیش بیان فرموده بود و چنین روزی را پیش گوئی کرده بود به واقعیت پیوست.

جنگ نهروان

از ابو سعید خدری نقل است: که بعد از جنگ حنین پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم مشغول تقسیم غنائم جنگی میان اصحاب بود که فردی به نام ذو الخویصره تمیمی به حضرت اعتراض کرد که چرا عدالت را رعایت نمی کند! در این زمان عده ای از اصحاب از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم خواستند که اجازه بدهد تا گردن این شخص را بزنند ولی حضرت اجازه نداد و فرمودند: رهایش کنید و او را به حال خود واگذارید من روزی را می بینم که اصحاب و پیروان این مرد در حالی که نماز می خوانند و قرآن قرائت می کنند بسان تیری که از کمان خارج می شود از دین خارج می شوند و در برابر بهترین مسلمین قرار می گیرند. ابو سعید می گوید: من شاهد بودم همان گونه که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرموده بود این عده در زمان خلافت علی(ع) با همان خصوصیات که پیامبر فرموده بود در برابر علی(ع) قرار گرفتند و جنگ نهروان را به¬راه انداختند.^[۴]

شهادت امام علی(ع)

پیامبر صلی الله علیه و اله و سلم در یکی از خطبه هایش که معروف به خطبه شعبانیه است به اوصاف روزه داران اشاره کرده و اعمال این ماه را تشریح نمودند. امیر المؤمنیان(ع) از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم سوال نمودند: یا رسول الله، بهترین اعمال در این ماه چیست؟ حضرت فرمودند: بهترین اعمال در این ماه دوری جستن از محرمات الهی است. بعد از بیان این جمله حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم گریه کردند، علی(ع) از سبب گریه پیامبر پرسيد حضرت فرمود: یا علی گریه ام برای آن است که در این ماه پیش آمدی ناگوار بر تو وارد می شود؛ گویا می بینم که تو مشغول به نمازی و شقی ترین (پست ترین ) فرد از اولین و آخرین، برادر و هم ردیف پی کننده (کشنده) شتر صالح، ضربتی بر جلوی سرت می زند که محاسن تو را به خون سرت رنگین می نماید.^[۵] حدود سی سال بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در سال چهلم هجری قمری ۱۹ رمضان در مسجد کوفه این پیشگوئی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در مورد علی(ع) تحقق یافت.

بنابر این پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم در مقاطع و مواقع مختلف با بیان این پیش گوئی ها جایگاه امام را به مردم می شناساند و آن ها به جای هدایت یابی از این چراغ فروزان با او به جنگ می پرداختند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱ اسرار آل محمد، محمد باقر انصاری زنجانی.

۲ فروغ ابدیت، جعفر سبحانی.

۳ منتهی الآمال، ج۱، شیخ عباس قمی.

۴ فروغ ولایت، جعفر سبحانی.

منابع

↑ تحقیق انصاری زنجانی، محمد باقر، کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۳۲.
↑ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق بهادری، ابراهیم، تهران، اسوه، ۱۴۱۳ ه.، ج۱، ص۲۱۵.
↑ ابن اثیر، عز الدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ ه.، ج۳، ص۳۲۰ و شیخ مفید، الارشاد، قم، مهر، ۱۴۱۳ه، ج۱، ص۱۲۰ ۱۲۱.
↑ ابن اثیر، عز الدین، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ه.، ج۲، ص۲۰.
↑ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا ـ(ع) ـ ، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۶.

[1] تحقیق انصاری زنجانی، محمد باقر، کتاب سلیم بن قیس هلالی، ص۱۳۲.

[2] طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق بهادری، ابراهیم، تهران، اسوه، ۱۴۱۳ ه.، ج۱، ص۲۱۵.

[3] ابن اثیر، عز الدین، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، ۱۳۸۵ ه.، ج۳، ص۳۲۰ و شیخ مفید، الارشاد، قم، مهر، ۱۴۱۳ه، ج۱، ص۱۲۰ ۱۲۱.

[4] ابن اثیر، عز الدین، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹ه.، ج۲، ص۲۰.

[5] شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا ـ(ع) ـ ، تحقیق حسین اعلمی، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۶۶.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]