اولین کتاب رجالی شیعه
سؤال
اولین کتاب رجالی شیعه در چه تاریخی و به دست چه کسی نوشته شده و عاقبت آن چه شده است؟
کتاب رجال برقی، قدیمی‌ترین کتاب رجالی شیعه که از میان نرفته و در دسترس است.
اولین کتاب‌های رجالی شیعه در قرن اول و دوم هجری قمری، به دست ابورافع، ابومخنف و محمد حبیش نوشته شده‌اند که هیچ کدام از این کتاب‌ها، امروزه وجود ندارند. نخستین کتاب رجالی شیعه که امروزه در دسترس است، کتاب رجال برقی است که در قرن دوم توسط محمد بن خالد برقی نگاشته شده است.[۱]
سیر تدوین نخستین کتاب‌های رجالی شیعه چنین دانسته شده است:
- رجال ابن ابی‌رافع: این کتاب در قرن اول هجری قمری به دست عبیدالله بن ابی‌رافع، کاتب امام علی(ع)، نوشته شده است. در این کتاب، فهرست نام‌های شهدای جنگ جمل، صفین و نهروان ذکر شده است.[۲]
- رجال ابی‌مخنف لوط بن یحیی ازدی (درگذشت ۱۵۱ق): نجاشی، رجال‌نگار شیعه، شرح‌حال این نویسنده را در کتاب رجالی خود ذکر کرده[۳] ولی نامی از کتاب رجالی او را نیاورده است.[۱]
- رجال محمد حبیش (درگذشت ۱۵۸ق):[۱] آقا بزرگ تهرانی، تراجم‌نگار، این کتاب را با عنوان رجال محمد، فهرست کرده است.[۴]
- کتاب الرجال ابو عبداللَّه محمد بن خالد برقی (درگذشت ۲۷۴ یا ۲۸۰ق): به گفته ابن ندیم، کتاب‌شناس قرن چهارم قمری، این کتاب مشتمل بر فهرست نام‌های راویانی است که از امام علی(ع) روایت کرده‌اند.[۱]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۰، ص۸۳ و ۱۳۰، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.
- ↑ نجاشیَ، رجال النجاشی، ص۳۲۰، ش ۸۷۵، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج ۱۰، ص۱۴۷، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.