روایت نگهداری کبوتر راعبی در خانه
روایتی از امام صادق(ع) نقل شده که در خانه کبوتر راعبی نگه دارید؛ زیرا قاتلان امام حسین(ع) را لعن می‌کند. منظور از کبوتر راعبی چه نوع کبوتری است؟
| اطلاعات حدیث | |
|---|---|
| به نقل از | امام صادق(ع) |
| راویان | |
| راوی اصلی | سَکونی |
| دیگر راویان | علی بن ابراهیم، نَوفَلی |
| سند | |
| اعتبار سند | ضعیف |
| منابع شیعه | کافی، کامل الزیارات |
| توضیحات | روایات مشابه با سلسه‌سند‌های متفاوت در دیگر منابع شیعه ذکر شده است. |
نگهداری کبوتر راعبی در خانه براساس برخی احادیث، مورد سفارش قرار گرفته است. کبوتر راعبی را کبوتری دانسته‌اند که از جفت‌گیری قمری و کبوتر به دنیا آمده و دارای صدایی زیبا و قوی است؛ البته فیض کاشانی، محدث شیعه، معتقد است راعبی کبوتری است که در پاهای او پر است (پاپری یا پرپا).
روایت نگهداری کبوتر راعبی در خانه، در کتاب حدیثی کافی نقل شده، که علامه مجلسی سند آن را بر اساس دیدگاه بیشتر عالمان حدیث، ضعیف دانسته است. در این حدیث، استدلال شده که این کبوتر قاتلان امام حسین(ع) را لعن می‌کند. روایاتی مشابه با سلسله‌سندهای متفاوت در دیگر منابع حدیثی شیعه نیز ذکر شده؛ در یکی از این روایات، نگهداری کبوتر راعبی در خانه، باعث شادی انسان شمرده شده است. طبق روایتی دیگر، کبوتر راعبی با آوازش اهل آلات موسیقی را (که از آن برای لهو و لعب استفاده می‌کنند) نفرین می‌کند.
متن و ترجمه
| « | اتَّخِذُوا الْحَمَامَ الرَّاعِبِيَّةَ فِي بُيُوتِكُمْ فَاِنَّهَا تَلْعَنُ قَتَلَةَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ(ع) وَ لَعَنَ اللَّهُ قَاتِلَهُ.[۱]
کبوتر راعبی در خانه‌هایتان نگهداری کنید؛ زیرا این حیوان قاتلان امام حسین(ع) را لعنت می‌کند. |
» |
بررسی سندی
روایت نگهداری کبوتر راعبی در خانه، در کتاب‌های کافی[۱] و کامل الزیارات[۲] ذکر شده است. در سلسله سند روایت، اسماعیل بن ابی‌زیاد سَکونی ذکر شده است.[۱] علامه حلی، رجال‌شناس شیعه، او را از اهل‌سنت شمرده[۱] و شیخ طوسی و مححق حلی او را ثقه و مورد اطمینان دانسته‌اند.[۳] به گفته عالمان علم درایه حدیثی که در سلسله سند آن فردی ثقه ولی غیرشیعه وجود داشته باشد، حدیث موثق است.[۴] عالمان شیعه درباره اعتبار حدیث موثق اختلاف‌نظر دارند.[۵] به گفته علامه مجلسی، محدث شیعه قرن یازدهم قمری، بر اساس دیدگاه بیشتر حدیث‌شناسان شیعه، این روایت از نظر سند ضعیف است.[۶]
روایاتی مشابه با سلسله‌سندی متفاوت در کتاب‌کامل الزیارات[۷] ذکر شده است.
محتوا
در روایت نگهداری کبوتر راعبی در خانه، سفارش شده این نوع کبوتر در خانه نگهداری شود؛ با این استدلال که این پرنده قاتلان امام حسین(ع) را لعنت می‌کند.[۱]
معنای راعبی
جاحِظ، ادیب و حیوان‌شناس قرن سوم قمری، کبوتر راعبی را کبوتری دانسته که از جفت‌گیری قمری و کبوتر دنیا آمده، از قمری بزرگتر و صدای او از والدینش قوی‌تر و زیباتر است.[۸] بسیاری از لغت‌شناسان کبوتر راعبی را نوعی کبوتر دانسته‌اند که دارای صدایی قوی است.[۹] به گفته فخرالدین طُرَیحی، عالم و لغت‌شناس شیعه، مراد از کبوتر راعبی در حدیثِ نگهداری کبوتر راعبی درخانه (الراعبیة)، مادّه این نوع از کبوتر است.[۱۰]
محمد فیروزآبادی، لغت‌شناس قرن نهم قمری، راعبی را کبوتری شمرده که به سرزمین راعب منسوب است[۱۱] و فیض کاشانی، محدث شیعه، معتقد است راعبی کبوتری است که در پاهای او پر است (پاپری یا پرپا).[۱۲]
استحباب نگهداری کبوتر راعبی
شیخ حر عاملی در کتاب حدیثی وسائل الشیعه، بابی را با نام «مؤکّد بودن استحبابِ نگهداری کبوتر راعبی در منزل» نامگذاری کرده و روایت‌های مربوط به آن را ذکر کرده است.[۱۳] همچنین علامه مجلسی بر اساس روایتی، غذا دادن به کبوتر راعبی را مستحب دانسته است.[۱۴]
احادیث مشابه
طبق روایتی، امام صادق(ع) از بین سه پرنده از جمله فاخته، که برای او هدیه آوردند، فقط کبوتر راعبی را در خانه نگه داشت؛ با این استدلال که دیدن او باعث شادی و سرور می‌شود.[۱۵] بر اساس روایتی دیگر، امام صادق(ع) درخواست کرد کبوتری راعبی که برای فرزندش هدیه آورده بودند، در خانه قرار دهند تا آن کبوتر با امام(ع) انس بگیرد.[۱۶]
نفرین اهل لهو و لعب
بر اساس روایتی از امام علی(ع)، کبوتر راعبی با آوازش اهل آلات موسیقی را (در صورتی که استفاده از آن برای لهو و لعب باشد) نفرین می‌کند.[۱۷]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ ۱٫۴ کلینی، الکافی، ج۶، ص۵۴۸، تهران، دار الكتب الاسلامية، ۱۴۰۷ق.
- ↑ ابن قولویه قمی، کامل الزیارات، باب ۳۰، رقم۱، ص۱۹۸.
- ↑ حر عاملی، محمد بن حسن، الرجال، ص۶۳، قم، دار الحدیث، ۱۴۲۷ش.
- ↑ مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، ج۵، ص۱۲۷، تحقیق محمدرضا مامقانی، قم، مؤسسة آل‌البیت(ع) لاحیاء التراث، ۱۴۱۱ق.
- ↑ باقری، حمید و محمدکاظم رحمان ستایش، «حدیث موثق و اعتبار آن نزد دانشمندان امامی»، در مجله حدیث پژوهی، شماره ۶، پاییز و زمستان ۱۳۹۰ش.
- ↑ علامه مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول، ج۲۲، ص۴۶۹، بی‌جا، دار الکتب الاسلامیة، ۱۴۰۴ق.
- ↑ ابن قولویه، جعفر بن محمد، کامل‌الزیارت، ص۹۸، به تحقیق و تصحیح عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش.
- ↑ جاحظ، ابی‌عثمان عمرو بن بحر، الحیوان، ج۳، ص۸۲ و ۸۳ و ج۱، ص۶۹، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۲۴ق.
- ↑ برای نمونه نگاه کنید به فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ذیل ماده رعب، ج۲، ص۱۳۰، قم، نشر هجرت، ۱۴۰۹ق؛ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ذیل ماده رعب، ج۱، ص۴۲۱، بیروت، دار صادر، ۱۴۱۴ق.
- ↑ طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، ذیل ماده رعب، ج۲، ص۷۱، تحقیق و تصحیح احمد حسینی اشکوری، تهران، مرتضوی، ۱۳۷۵ش.
- ↑ فیروزآبادی، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ذیل ماده رعب، ج۱، ص۹۸، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق.
- ↑ فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، الوافی، ج۲۰، ص۸۵۶، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمؤمنین علی(ع)، ۱۴۰۶ق.
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱، ص۵۱۸، قم، مؤسسة آل‌البیت(ع)، ۱۴۰۱ق.
- ↑ علامه مجلسی، محمدباق، بحار الانوار، ج۶۲، ص۲۰، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
- ↑ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ج۱، ص۳۴۳، به تحقیق و تصحیح محسن بن عباسعلی کوچه‌باغی، قم، کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۱، ص۵۱۹، قم، مؤسسة آل‌البیت(ع)، ۱۴۰۱ق.
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۲۴۶، به تحقیق و تصحیح مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ش.