حدیث قیام مردی از اهل قم

سؤال

آیا روایت قیام مردی از اهل قم، که همراهان او مانند فولاد با صلابت هستند، صحیح است؟

درگاه‌ها

حدیث قیام مردی از اهل قم در کتاب بحارالانوار از امام کاظم(ع) نقل شده و بر اساس آن، مردی از اهل قم، مردم را به سوی حق دعوت می‌کند و گروهی دور او جمع می‌شوند که مانند پاره‌های فولادند و از جنگ خسته نمی‌شوند.

این حدیث را نخستین بار علامه مجلسی (درگذشت ۱۱۱۰ق) در کتاب بحارالانوار به نقل از کتاب تاریخ قم آورده و در کتاب‌های معتبر و اولیه شیعه ذکر نشده است. این روایت مُرسَل است و افزون بر آن، نام علی بن عیسی یکی از روایان ذکر شده در سلسله روایت، با شماری از راویان مشترک است و مشخص نیست مراد، کدام علی بن عیسی است. ایوب بن یحیی دیگر روای این روایت نیز، در کتاب‌های رجالی نیامده و مجهول است. عالمان علم حدیث، حدیث مرسل و مجهول را از نظر سندی، ضعیف دانسته‌اند.

برخی مراد از این روایت را امام خمینی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و کسانی که در این راه او را کمک کرده‌‌اند، شمرده‌اند. برخی نیز، انطباق این حدیث بر امام خمینی و یاران او را، تنها یک احتمال دانسته‌اند. به گفته آنها این نوع احادیث از نظر مصداق، احتمال‌های متعدد دارد و نمی‌توان به صورت قطعی بر موردی خاص تطبیق داد.

متن و ترجمه

امام کاظم(ع): «رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ قُمَّ یَدْعُو اَلنَّاسَ إِلَی اَلْحَقِّ یَجْتَمِعُ مَعَهُ قَوْمٌ کَزُبَرِ اَلْحَدِیدِ لاَ تُزِلُّهُمُ اَلرِّیَاحُ اَلْعَوَاصِفُ وَ لاَ یَمَلُّونَ مِنَ اَلْحَرَبِ وَ لاَ یَجْبُنُونَ وَ عَلَی اَللَّهِ یَتَوَکَّلُونَ وَ اَلْعٰاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ».

« مردی از اهل قم مردم را به سوی حق دعوت می‌کند و قومی گرداگرد او جمع می‌شوند به صلابت پاره‌های فولاد، تندبادها آنها را به لرزه درنمی‌آورد و از جنگ خسته نمی‌شوند و ترس به خود راه نمی‌دهند و بر خدا توکل می‌کنند و سرانجام، پیروزی از آن متقین است. »