الهی بدم المظلوم

سؤال
عبارت الهی بِدَمِ الْمَظلوم، به چه معنا است؟ منظور از دم مظلوم، خون چه کسی است و آیا روایتی درباره آن ذکر شده است؟

الهی بِدَمِ الْمَظلوم به معنای «خدایا تو را به خون مظلوم قسم»، عبارتی که برخی شیعیان در آغاز دعا می‌گویند،[۱] که محتوای آن از روایتی در منابع شیعه گرفته شده است.[۲] بیشتر عالمان شیعه معتقدند مراد از خون مظلوم در این روایت، خون امام حسین(ع) است.[۳]

پارچه‌نوشته عبارت الهی بِدَمِ الْمَظلوم، در مراسم عزاداری دهه اول محرم.

بر اساس این روایت، که در کتاب‌های روایی من لایحضره الفقیه،[۲] کافی،[۴] تهذیب الاحکام[۵] و مصباح المتهجد[۶] ذکر شده، امام صادق(ع) سفارش کرده است در سجده شکر سه بار گفته شود: «اللّهم اِنّی اَنْشُدُکَ دَمَ الْمَظْلوم؛ خدایا تو را به خون مظلوم قسم می‌دهم»[۷]

شیخ بهایی،[۸] محمدتقی مجلسی،[۹] علامه مجلسی[۱۰] و فیض کاشانی[۱۱] از عالمان شیعه، معتقدند مراد از خون مظلوم در این روایت، خون امام حسین(ع) است.

البته از آقامجتبی تهرانی استاد اخلاق و از عالمان حوزه علمیه تهران، نقل شده که مراد از دم مظلوم در این عبارت، خون علی‌اصغر نوزاد شیرخوار امام حسین(ع) است،[۱] که برای آن، دلیلی از روایات یا کلام دیگر عالمان شیعه، یافت نشده است.[نیازمند منبع]


منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «منظور از دم المظلوم در الهی بدم المظلوم خون گلوی علی‌اصغر است»، خبرگزاری دانشجو، تاریخ درج مطلب: ۲۰ آبان ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۲ دی ۱۴۰۰ش.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق)، من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ: دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۳۳۰.
  3. برای نمونه نگاه کنید به شیخ بهایی، محمد بن حسین، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیله من الواجبات و المستحبات، بیروت، دار الاضواء، چاپ: اول، ۱۴۰۵ ق، ص۱۴۸؛ مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ: اول، ۱۴۰۶ ق، ج۳، ص۶۲۴.
  4. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۳، ص۳۲۵.
  5. طوسی، محمد بن الحسن، تهذیب الأحکام ، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ: چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج‏۶، ص: ۶۴.
  6. طوسی، محمد بن الحسن، همان، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، بیروت، مؤسسه فقه الشیعه، چاپ: اول، ۱۴۱۱ ق، ج‏۱، ص: ۲۳۹. ...
  7. ابن بابویه، محمد بن علی (شیخ صدوق)، من لایحضره الفقیه، پیشین.
  8. شیخ بهایی، محمد بن حسین، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیله من الواجبات و المستحبات، بیروت، دار الاضواء، چاپ: اول، ۱۴۰۵ ق، ص۱۴۸.
  9. مجلسی، محمدتقی (مجلسی اول)، لوامع صاحبقرانی مشهور به شرح فقیه - قم، مؤسسه اسماعیلیان، چاپ: دوم، ۱۴۱۴ ق، ج۴، ص۱۷۷.
  10. مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، چاپ: اول، ۱۴۰۶ ق، ج۳، ص۶۲۴.
  11. فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمؤمنین، چاپ: اول، ۱۴۰۶ ق. ج ۸، ص۸۲۱.