ویژگی‌های یاری‌دهنده دین در نامه ۴۵ نهج‌البلاغه

سؤال

حضرت علی(ع) می‌فرماید: شما نمی‌توانید مثل من باشید ولی با چهار خصلت ورع، جهاد، رازداری و سداد می‌توانید مرا در احیاء دین کمک کنید. این چهار مورد در کدام خطبه یا نامه آن حضرت آمده است و در خصوص آنها توضیحاتی داده شود.

حضرت علی(ع) در نامه ۴۵ که در نهج البلاغه موجود است به تذکر به فرماندار بصره عثمان بن حنیف انصاری می‌پردازد که در زمان خلافت آن حضرت فرماندار بود و دعوت مهمانی سرمایه‌داری از مردم بصره را پذیرفته بود. امام در این نامه ضمن تأکید بر ضرورت ساده زیستی کارگزاران نظام خود را به عنوان الگوی ساده زیستی به مردم معرفی می‌کند و دنیا و دنیاپرستان را مورد نکوهش قرار می‌دهد. جملات فوق با اندک اختلافی در تعبیر، قسمتی از نامه آن حضرت است. متن صحیح بدین قرار است: «ألا و إنّ لکُلِّ مأمومٍ اِماماً یَقْتَدی به و یَسْتَضئُ بنورِ عِلْمِه ألا و إنّ إمامَکم قد اکْتَفی مِنْ دنیاه بطمرَیْه و مِنْ طعمِه بقُرْصَیْه ألا و انّکم لاتقْدِرونَ علی ذلک و لکِنْ أعینونی بوَرَعٍ و اجْتِهادٍ و عفَّه و سَدادٍ» «آگاه باشید هر پیروی را امامی است که از او پیروی می‌کند و از نور دانشش روشنی می‌گیرد، آگاه باشید امام شما از دنیای خود به دو جامه فرسوده و دو قرص نان رضایت داده است بدانید که شما توانایی چنین کاری را ندارید اما با پرهیزگاری و تلاش فراوان و پاکدامنی و راستی مرا یاری دهید».

توضیح اجمالی هر کدام از این خصلتها:

1. ورع: دارا شدن ملکه تقوا و پرهیزگاری در اثر مداومت بر انجام واجبات الهی و ترک محرمات.
2. اجتهاد: سخت کوشی و تلاش مداوم در جهت تحقق اهداف دینی.
3. عفت: عفیف و پاکدامن بودن و دوری جستن از مفاسد اخلاقی.
4. سداد: راستی و درستی را پیشه کردن و پرهیز از کذب و سخن باطل امید است با آراسته شدن به این خصایل شایسته یاوری برای ولی زمان خود باشیم.

مطالعه بیشتر

۱ـ وارثان عاشورا، علی صفایی حائری.

۲ـ نهج البلاغه، (با ترجمه گویا و شرح فشرده)، محمد جعفر امامی، محمد رضا آشتیانی.

۳ـ نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی.