صحیفه اعمال

از ویکی پاسخ
نسخهٔ تاریخ ‏۲۵ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۱۰ توسط Rahmani (بحث | مشارکت‌ها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جا:ویرایش}} {{شروع متن}} {{سوال}} امام صادق(ع) فرمودند: (کافي، ج۲، ص۵۰۴، باب الاس...» ایجاد کرد)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
سؤال

امام صادق(ع) فرمودند: (کافي، ج۲، ص۵۰۴، باب الاستغفار، ح۲) چون بنده استغفار بسيار کند، صحيفه عملش که بالا مي رود مي درخشد و نور مي دهد مقصود از صحيفه عمل و بالا رفتن آن و درخشندگي و نورانيت آن چيست؟

در مقدمه لازم است به چند نکته اشاره کنيم:

الف: صحيفه اعمال، اقسام و معناي آن:

نامه عمل يا صحيفه عمل يا به قول قرآن «کتاب» اعمال سه نوع است:

۱. صحيفه و کتابي که همه انسان ها از اولين و آخرين که در آن محاسبه مي شود.

۲. دوم کتابي است که هر امتي دارد يعني اعمال يک امت در آن درج است همان گونه که در سوره جاثيه آمده است ﴿کلَّ أُمَّه جَاثِيَه کلُّ أُمَّه تُدْعَى إِلَى کتَابِهَا.[۱]

۳. کتابي که براي هر انساني جداگانه وجود دارد چنان که در سوره اسرأ، آمده ﴿وَکلَّ إِنسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَآئِرَهُ .[۲] /[۳]

اما معناي کتاب و صحيفه و يا ثبت اعمال چيست؟ چند معني براي آن گفته اند:

۱. روح انسان که آثار همه اعمال آن در آن ثبت است زيرا، هر عملي انجام مي دهيم خواه ناخواه اثري در روح و جان مي گذارد.

۲. يا اين که اين نامه عمل، اعضاي پيکر، و از آن بالاتر زمين و هوا و فضائي است که در آن اعمال خود را انجام مي دهيم چرا که اعمال، گذشته از اين که در جسم و همه ذرات پيکر ما نقش مي بندند، در هوا و زمين منعکس مي شوند و در قيامت ديده مي شود.[۴]

۳. ثبت اعمال يعني تجسم اعمال، که انسان آن را در روز قيامت مي بيند.[۵]

و اين اعمال توسط مراقبان متعدد از جمله ملائکه ثبت مي شود. علي(ع) فرمود: «بدانيد اي بندگان که مراقباني از خودتان بر شما گماشته شده و ديدبان هايي از اعضاي پيکرتان و نيز بدانيد حساب گران راستگو، اعمال شما را ثبت مي کنند و حتي شماره نفس هايتان را نگه مي دارند. نه ظلمت شب تاريک از آن ها پنهان مي دارد و نه درهاي محکم و فرو بسته و چه فردا به امروز نزديک است»[۶]

ب) اعمال خوب نوراني هستند

اعمال خوب انسان، داراي نور هستند و صاحب خود را نوراني مي کنند در اين زمينه به يک حديث اکتفا مي شود.

امام صادق(ع) فرمود: «هرگاه بنده مومني از دنيا رفت و وارد برزخ شد شش صورت زيبا مي بيند؛ يکي از سمت راست، ديگر چپ يکي جلو، ديگري عقب، يکي نزد پاها و زيباترين صورت بالاي سر صورتي که از سمت راست مي آيد نماز، صورتي که از سمت چپ مي آيد زکات، صورت پيش رو روزه و صورت پشت سر حج و عمره است. صورت زيبايي که نزد پاهاي خود مي بيند صله رحم و زيبا ترين صورت و خوشبو ترين بوها و وجيه ترين شکل ها را که بالاي سر خود رويت مي کند ولايت محمد و آل اوست[۷]

ج) فرشتگان در آسمان ها

آن چه از روايات استفاده مي شود: ملائک در آسمان ها و عالم بالا هستند.[۸]

با توجه به نکات گفته شده، روايت مورد پرسش گر را مورد بررسي قرار مي دهيم.

امام صادق(ع) فرمود: «هر گاه بنده بسيار استغفار (طلب آمرزش کند از خداوند) نامه عملش بالا رود در حالي که مي درخشد».[۹]

از آن چه گفتيم مي توان گفت که استغفار کلّ پرونده انسان را و اعمال او را نوراني مي کند و اين صحيفه (آن چه ملک ثبت کرد يا حقيقت عملي) نوراني به سمت آسمان ها که محل ملائکه مي باشد بالا برده مي شود. و اگر مراد از صحيفه، روح انسان مي باشد، يعني روح انسان ترفيع درجه يافته و نورانيّت خاصي پيدا مي کند.


منابع

  1. جاثيه / ۲۸.
  2. اسرأ / ۱۳.
  3. ر.ک: طباطبائي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، دارالکتب الاسلاميه، چاپ چهارم، ۱۳۶۲، ج۱۳، ص۳۴۳؛ مکارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، چاپ نهم، ۱۳۷۰ش، ج۱۲، ص۴۵۵.
  4. تفسير نمونه، همان، ج۱۲، ص۵۵.
  5. همان، ص۴۵۷.
  6. نهج البلاغه، خطبه، ۱۵۷.
  7. احمد برقي، المحاسن، المجمع العالمي لاهل البيت، چاپ دوم، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۸۸.
  8. ر.ک: تفسير نمونه، همان، ج۱۹، ص۳۳۳ و ج۱۷، ص۱۱۵.
  9. محمد بن يعقوب کليني، اصول کافي، ترجمه مصطفوي، قم، انتشارات، علميه اسلاميه قم، ج۴، ص۲۶۶، ح۲.