نماز و بخشش گناه در کلام امام علی(ع)

سؤال

این حدیث را شرح دهید: «عن اميرالمؤمنين (ع) أَنّه قال: ما اهَمَّني ذنبٌ أَمهِلْتُ بعده حتي اُصلّي ركعتين و أسأل الله العافيه.؛ گناهي كه پس از آن، مهلت به جا آوردن دو ركعت نماز به من داده شود، برايم اهميت ندارد.»

ارزش عمر

عمر انسان یکی از با ارزش‌ترین و گران بهاترین چیزها در دنیا است.

فرمودند: «الفرصه تمُرُّ مَرَّ السحابِ فانْتَهِزوا فُرَصَ الخیْر» فرصت‌ها هم چون عبور ابرها می‌گذرد، بنابراین فرصت‌های نیک را غنیمت بشمرید.

در پاسخ به سؤال می‌توان چنین گفت: که حضرت علی (ع) فرمود: «ما أهمنی ذنب امهلت بعده حتی اصلی رکعتین و أسأل الله العافیه؛ گناهی که بعد از آن، مهلت دو رکعت نماز برایم باشد مهم نیست چرا که در این نماز عفو و عافیت را از خدا می‌طلبم».

از این کلام استفاده نمی‌شود که اگر کسی قصد توبه داشته باشد پس می‌تواند گناه کند. امام (ع) با این بیان می‌خواهد دیگران را از معصیت و نافرمانی خدا برحذر دارد بدین علت که هر لحظه ممکن است مرگ انسان از راه برسد و انسان اصلاً فرصت هیچ کاری را نداشته باشد، پس بر گناه کاران لازم و ضروری است که هر چه زودتر دست از گناه بکشند قبل از آن که فرصت از دست برود، زیرا که ارزش انسان بسیار بالاتر از این است که در منجلاب گناه گرفتار شود.

درس دیگری که از این سخن امام (ع) گرفته می‌شود نقش نماز در پاک سازی گناهان است، و خداوند هم در قرآن سوره هود (آیه ۱۱۵) فرمودند: ﴿وَأَقِمِ الصَّلاه طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّیْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئَاتِ﴾ در دو طرف روز و اوایل شب نماز را برپا دار، چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها) را از بین می‌برد.

یکی از تعبیراتی که بنیانگذار جمهوری اسلامی دربارهٔ نماز داشتند این بود که نماز یک کارخانه انسان سازی است.

اگر کسی دو رکعت نماز با حضور قلب بخواند و متوجه باشد که با چه شخصیت بزرگی صحبت می‌کند و لذت مناجات با خالق هستی را درک نماید، در آن هنگام نسیم دل نواز رحمت الهی را احساس می‌کند، و همیشه خودش را در مقابل عظمت حق می‌بیند و مواظب اعمال و رفتار خود می‌باشد.

گناهی مرا شرمسار و پریش نکرده ملول و گرفتار خویش

که جستم پس از ارتکابش، مجال به اندازه‌ای که به تسکین حال

گزارم دو رکعت نماز و نیاز به درگاه بخشنده چاره ساز

و از ذات حق، با دل و جان و لب کنم رستگاری خود را طلب

لازم است ذکر شود که این بیان امام (ع) تلقین و درس است از برای دیگران و اشاره است به آن که ادای نماز، کفاره گناهان و سیئات است وگرنه آن حضرت از این حکم مستثنی است و به جهت آن که معصوم است از همه خطیئات و منکرات و هیچ گناهی از آن بزرگوار سر نمی‌زد.

برای مطالعهٔ بیشتر

۱ـ شرح غررالحکم، جمال الدین محمد خوانساری، ج۷، ص۹۷، ناشر: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم، سال ۱۳۶۶.

۲ـ فی ظلال نهج البلاغه، محمد جواد مغنیه، ج۴، ص۳۹۸، ناشر: دارالعلم للملاین، چاپ سوم، سال ۱۳۵۸.

۳ـ نماز، محسن قرائتی.