تعداد جانشینان پیامبر(ص) در احادیث اهل‌سنت

سؤال

روايتي از اهل سنت بيان كنيد که گفته باشد جانشينان نبي اكرم(ص) دوازده نفرند؟

پيامبر اكرم(ص) جانشينان خاصي را به فرمان خداوند متعال براي هدايت بشر تا روز واپسين كه ايمان به آنان مايه كمال و سعادت اخروي مي باشد به امتش معرفي نموده است. در كتاب هاي شيعه بعضي ازروایاتی که متضمن اسامي شريف دوازده جانشین رسول اکرم مي باشد به حد تواتر مي رسد، در كتاب هاي اهل سنت نيز تحت عنوان دوازده خليفه، دوازده امير و امثال اين عناوين نقل گرديده است. و مي توان روايات اهل سنت در اين زمينه را به سه دسته تقسيم كرد:

==دسته اول== رواياتي است كه در آن ها عنوان دوازده خليفه ذكر شده است. اين دسته از روايات به صورت مكرر در مسند احمد، صحيح مسلم و سنن ابي داود بيان گرديده و مضمون همه آنها چنين است كه پيامبر(ص) فرمود: اسلام پيوسته با دوازده خليفه كه همه آنان از قريش اند، عزيز خواهد بود.^[۱]

==دسته دوم== رواياتي است كه عنوان دوازده امير در آنها ذكر شده است. و با تعبيرات مختلفي در كتاب هاي اهل سنت آمده است و مضمون آنها چنين است كه پيامبر اسلام(ص) فرمود: پيوسته اين دين بر كسي كه آنرا دشمن دارد، غالب است و هيچ مخالف و معاندی به آن ضرر نمي زند تا اينكه دوازده امير از امت من را پشت سر بگذرانند كه همگي آنان از قريش اند، يا كار مردم پيوسته بگذرد تا اينكه دوازده امير بر آنان حكومت كنند كه همه آنها از قريش اند.^[۲]

==دسته سوم== رواياتي است كه پيامبر اسلام(ص) تعداد خلفاء بعد از خود را مساوي با تعداد نقباء بني اسرائيل، بيان نموده است. از عبدالله بن مسعود روايت شده است كه ما از پيامبر اسلام(ص) پرسيديم كه خلفاء بعد از تو چند نفرند. رسول الله(ص) فرمود: دوازده نفر به تعداد نقباء بني اسرائيل مي باشند. و نيز از پيامبر اسلام(ص) نقل شده است كه فرمود: همانا تعداد خلفاء بعد از من به تعداد نقباء موسي(ع) مي باشد. به همين مناسبت در مجمع الزوائد ج۵، صفحه ۱۹۰، يك باب به صورت مستقل بنام «خلفاء‌ اثني عشر»، اختصاص داده شده است.^[۳]

بنابر این در منابع روایی اهل سنت روایاتی فراوانی وجود دارد که در آن ها تصریح شده که جانشینان رسول اکرم دوازده نفرند.

مطالعه بيشتر

منتخب الاثر، تأليف آيه الله صافي گلپايگاني.
كفايه الاثر،‌تأليف خزاز قمي رازي.
تقريب المعارف، تأليف ابوصلاح حلبي.

منابع

↑ امام احمدبن حنبل، مسند احمد، بيروت، دار صادر، بي تا، ج۵، ص۹۰، ۹۳، ۹۸ و ۱۰۰؛ و مسلم بن حجاج نيشابوري، صحيح مسلم، بيروت، دارالفكر، بي تا، ج۶، ص۳ و ۴؛ و سجستاني، سليمان بن اشعث، سنن ابي داود، بيروت، دارالفكر،چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ج۲، ص۳۰۹.
↑ احمد بن حنبل، مسند احمد، بيروت، دار صادر، بي تا، ج۵، ص۸۷، ۹۰، ۹۲، ۹۴، ۹۵، ۹۸، ۱۰۱؛ بخاري، محمد بن اسماعيل، صحيح بخاري، بيروت، دارالفكر، بي تا، ج۸، ص۱۳۷؛ و ترمذي، محمد بن عيسي، سنن ترمذي، بيروت، دارالفكر، ۱۴۰۳ ق، ج۳، ص۳۴، حديث ۲۳۲۳، طبراني، سلميان بن احمد، المعجم الكبير، قاهره، مكتبه ابن تيميه، بيتا، ج۲، ص۱۹۰ ـ ۲۵۵؛ و المعجم الاوسط، دارالحرمين، ج۱، ص۲۶۳ و ج۴، ص۱۸۹.
↑ مسند احمد، ج۱، ص۳۹۸، و حاكم نيشابوري، محمدبن محمد، مستدرك، بيروت، دارالمعرفه، ۱۴۰۶ ق، ج۴، ص۵۰۱. و هيثمي، نورالدين، مجمع الزوائد، بيروت، دارالمكتب العلميه،۱۴۰۸ ق، ج۵، ص۱۹۰؛ و عسقلاني، ابن حجر، فتح الباري، بيروت، دارالمعرفه للطباعه والنشر، دوم، بي تا، ج۱۳، ص۱۸۳. و المباد كفوري، تحفه الاحوذي في شرح الترمذي، بيروت، دارالكتب العلميه، اول. ۱۴۱۰ ق، ج۶، ص۲۹۴؛ و المتقي هندي، كنزالعمال،ج۱۲، ص۲۳ حديث ۳۳۸۵۷ و ۲۳۸۵۸، و ج۶، ص۸۹؛ حديث ۱۴۹۷۱، بيروت، موسسه الرساله و المعجم الكبير ج۱۰، ص۱۵۸؛ و سيوطي، جلال الدين، الجامع الصغير، بيروت، دارالفكر، ج۱، ص۳۵، حديث ۲۲۹۷، و ابوريّه، شيخ محمود، اضواء علي السنه المحمديه، دارالكتاب الاسلامي، بي تا، ص۲۳۴، و ابويعلي موصلي، احمد بن علي، مسند ابي يعلي، دارالمأموت للتراث، ج۸، ص۴۴۴ و ج۹، ص۲۲۲.

[1] امام احمدبن حنبل، مسند احمد، بيروت، دار صادر، بي تا، ج۵، ص۹۰، ۹۳، ۹۸ و ۱۰۰؛ و مسلم بن حجاج نيشابوري، صحيح مسلم، بيروت، دارالفكر، بي تا، ج۶، ص۳ و ۴؛ و سجستاني، سليمان بن اشعث، سنن ابي داود، بيروت، دارالفكر،چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ج۲، ص۳۰۹.

[2] احمد بن حنبل، مسند احمد، بيروت، دار صادر، بي تا، ج۵، ص۸۷، ۹۰، ۹۲، ۹۴، ۹۵، ۹۸، ۱۰۱؛ بخاري، محمد بن اسماعيل، صحيح بخاري، بيروت، دارالفكر، بي تا، ج۸، ص۱۳۷؛ و ترمذي، محمد بن عيسي، سنن ترمذي، بيروت، دارالفكر، ۱۴۰۳ ق، ج۳، ص۳۴، حديث ۲۳۲۳، طبراني، سلميان بن احمد، المعجم الكبير، قاهره، مكتبه ابن تيميه، بيتا، ج۲، ص۱۹۰ ـ ۲۵۵؛ و المعجم الاوسط، دارالحرمين، ج۱، ص۲۶۳ و ج۴، ص۱۸۹.

[3] مسند احمد، ج۱، ص۳۹۸، و حاكم نيشابوري، محمدبن محمد، مستدرك، بيروت، دارالمعرفه، ۱۴۰۶ ق، ج۴، ص۵۰۱. و هيثمي، نورالدين، مجمع الزوائد، بيروت، دارالمكتب العلميه،۱۴۰۸ ق، ج۵، ص۱۹۰؛ و عسقلاني، ابن حجر، فتح الباري، بيروت، دارالمعرفه للطباعه والنشر، دوم، بي تا، ج۱۳، ص۱۸۳. و المباد كفوري، تحفه الاحوذي في شرح الترمذي، بيروت، دارالكتب العلميه، اول. ۱۴۱۰ ق، ج۶، ص۲۹۴؛ و المتقي هندي، كنزالعمال،ج۱۲، ص۲۳ حديث ۳۳۸۵۷ و ۲۳۸۵۸، و ج۶، ص۸۹؛ حديث ۱۴۹۷۱، بيروت، موسسه الرساله و المعجم الكبير ج۱۰، ص۱۵۸؛ و سيوطي، جلال الدين، الجامع الصغير، بيروت، دارالفكر، ج۱، ص۳۵، حديث ۲۲۹۷، و ابوريّه، شيخ محمود، اضواء علي السنه المحمديه، دارالكتاب الاسلامي، بي تا، ص۲۳۴، و ابويعلي موصلي، احمد بن علي، مسند ابي يعلي، دارالمأموت للتراث، ج۸، ص۴۴۴ و ج۹، ص۲۲۲.

[۱]

[۲]

[۳]